اشکال تصحیح هوشنگ ابتهاج از دیوان حافظ

  مظفری با اشاره به تصحیح‌های مختلف دیوان حافظ گفت: آن تصحیحی که در محیط آکادمیک دانشگاهی استفاده می‌شود و مورد تایید بیشتر استادان زبان فارسی است، تصحیح مرحوم پرویز ناتل خانلری است. در این تصحیح ما شاهد بررسی‌های علمی و دقیق‌تری هستیم. البته با همه این تفاسیر بیان این نکته که همه حافظ‌پژوهان به این نسخه اعتماد دارند، چندان درست نیست و معمولا در مقالات به دلیل وزن علمی و آکادمیک و تصحیح منطقی خانلری از تصحیح او استفاده می‌شود و به او ارجاع می‌دهند.
 
وی ادامه داد: با این حال در کنار تصحیح خانلری، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی یک جایگاه دارد، تصحیح سایه جایگاهی دیگر، تصحیح سلیم نیساری و دیگران نیز جایگاه خودشان را دارد. به این منظور وقتی بحث تحقیقی روی کلمات و ابیات حافظ پیش می‌آید، معمولا روی یک نسخه تمرکز نمی‌کنند و همه را می‌بینند.
 
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که او چه تصحیحی را به مخاطبان پیشنهاد می‌دهد، اظهار کرد: پیشنهاد من برای مخاطبانی که به دنبال خرید یک نسخه معتبر از دیوان حافظ می‌گردند، دیوان حافظ به تصحیح مرحوم ناتل‌خانلری است.
 
مظفری با اشاره به دلایل علاقه بسیاری از مخاطبان نسبت به تصحیح سایه گفت: باید به این نکته نیز توجه کنیم که خیلی از اهالی ادبیات علاقه زیادی به تصحیح سایه دارند. من هم وقتی تصحیح سایه را می‌خوانم، بسیار ذوق می‌کنم و حافظ‌خوانی از روی نسخه سایه بیشتر از نسخه خانلری به آدم می‌چسبد.
 
وی ادامه داد: سایه، یکی از شاعران بزرگ ماست؛ او ذوق شاعری دارد و بر اساس ذوق خودش کلمه‌ای را به دیگری ترجیح داده است. یعنی می‌گوید من اگر حافظ بودم این کلمه را می‌گذاشتم، در حالی که معمولا در کارهای آکادمیک روی ذوق کاری انجام نمی‌شود و بر اساس نسخه‌های اقدم و نسخه‌های بعد از آن و تحولات تصحیح می‌کنند. بنابراین خواندن حافظ با تصحیح سایه از لحاظ ذوقی خیلی دلچسب‌تر است اما از نظر علمی حرف و حدیث زیاد است. برای مثال می‌گویند از کجا معلوم که ذوق حافظ با سایه یکی بوده و او از چنین کلمه‌ای استفاده کرده است.