انتشار پی در پی گزارشها و اخبار درباره حیف و میل پولهای کلانی که از سوی این و آن بلعیده شده؛ اتهامزنی جناحهای سیاسی علیه یکدیگر؛ برپایی محاکمه دزدان و اختلاسگران از بیتالمال، هریک زخم تازهای بر پیکر باور عمومی میزند. اما آنچه در این میان بیش از همه برجسته و ملموس است اینکه بیشتر اوقات همه طرفهای افشاگر چنان رفتار میکنند که گویی میخواهند کج کنند اما نریزند. به عبارت روشنتر، رفتارها چنین مینماید که افشاگری درباره حیف و میلها بیش از آنکه حاوی هدف و اراده اصلاح اوضاع در خدمت به برون رفت کشور از مشکلات جاری باشد، رجزخوانی در معرکه رقابتهای سیاسی است.
افکارعمومی مدتهاست که به شنیدن اخبار اختلاسها و حیفومیل هزارها میلیارد تومان یا دلار عادت کرده است. گویی مردم برخلاف گذشتههای نه چندان دور، حالا بیتفاوت از کنار چنین اخبار و گزارشهایی میگذرند و تنها نظارهگر اوضاعی هستند که رقیبان سیاسی برایشان رقم میزنند.
رئیس جمهور روحانی یکشنبه گذشته در یزد، اخبار تازهای در اینباره اعلام کرد. جمعیت حاضر در میدان چخماق یزد بیش از آنکه واکنش متناسب با اظهارات و یا به قول منتقدانش، مدعای رئیس جمهوری نشان دهد، شنونده بود. در سوی دیگر میدان نیز شماری از حاضران، انتقاد و اعتراض به سیاستهای دولت را فریاد میزدند. اما اندک زمانی پس از انتشار سخنان رئیسجمهوری، این مخالفان و منتقدانش بودند که تفسیر خود را از چرایی سخنان او بازتاب دادند. جدا از آنچه مقامهای قوه قضائیه درباره الزام رئیسجمهوری برای ارائه مستندات خود بیان کردند، وابستگان به جریانهای مخالف دولت بدون تکذیب یا تأئید ماهیت آنچه در میدان چخماق گفته شد، چرایی سخنان حسن روحانی را نقد کردند.
فارغ از ارزشگذاری سخنان رئیسجمهوری و وعده او که پس از این، شهر به شهر خواهد رفت و ناگفتههایش را با مردم در میان خواهد گذاشت.همچنین واکنش فوری منتقدان دولت، آنچه اهمیت دارد، درک افکار عمومی از چنین رخدادهاست. در واقع اگر هریک از طرفها به زعم خود، افکار عمومی را برای تخریب اعتبار رقیبانشان هدف گرفتهاند، اما به درک مردم از چنین رفتاری کمترین توجه را دارند. واکنش منفعلانه مردم درباره افشاگریهای جاری، نه از سر بیتفاوتی بلکه این باور است که آنچه گفته میشود را باید در ادامه رقابتهای سیاسی در هرم قدرت تفسیر و تحلیل کرد. نزدیک شدن به فصل انتخابات، باردیگر تریبون سخنوران را داغ کرده است. رقیبان یکدیگر را تهدید به افشا میکنند بیآنکه اراده لازمی برای سرانجام بخشی به آنچه میگویند، نشان داده شود.
زخم زدن به افکار عمومی و کج کردن و نریختن، حاصلی ندارد جز تعمیق بیاعتمادی به هرآنچه که مردم را برای تاب آوری در برابر مشکلات تشویق میکند. پرسش افکار عمومی روشن است؛ آیا آنچه رئیس جمهور روحانی گفته است، حقیقت دارد؟ پاسخ به این پرسش متفاوت از تفسیر و تحلیلهایی است که میکوشد سخنان او را نیت خوانی کرده و نتیجه را به گونهای دیگر مصادره کند. همینجا تفاوت درک عمومی با اهداف و درک جناحهای رقیب از فهم مردم برجسته میشود.
افکار عمومی توان تشخیص ماهیت رقابتهای سیاسی ـ جناحی و اراده مدعیان مبارزه با فساد را دارد؛ اما پرسش این است؛ چرا و چگونه چنین اوضاعی رقم خورد؟ راهکار اصلاح و برون رفت از این وضع کدام است؟ لازم است نخبگان دراین باره به افکار عمومی اطمینان دهند.
* تحلیلگر مسائل سیاست خارجی
* این یادداشت فردا (سه شنبه 21آبان 98) در روزنامه ابتکار منتشر خواهد شد.
نظر شما