ابوالفضل خدائی: چند روز پیش بود که وال استریت ژورنال خبر از خروج سامانه های ضدموشکی پاتریوت به همراه چندین نیروی نظامی آمریکا از عربستان داد. همزمان با انتشار این خبر گمانه زنی های زیادی مطرح شد و برخی موضوعاتی چون نفت و ایران را مرتبط با این اقدام دانستند. برایان هوک، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران نیز در گفتگویی با شبکه خبری CNBC با بیان اینکه مأموریت ایالات متحده آمریکا تغییر نمی کند و کشورش با شرکا و متحدانش همکاری می کند، اظهار داشت که کاهش فعالیت‌های نظامی و خارج کردن سیستم‌های ضد موشکی از منطقه به معنای این نیست که آمریکا دیگر ایران را تهدید نمی‌بیند. برای بررسی ابعاد بیشتر این موضوع با محسن پاک آیین کارشناس مسائل بین الملل گفتگو کرده ایم که در ادامه آن را می خوانید:
خروج سامانه‌های پاتریوت آمریکا از عربستان را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا این اقدام ممکن است به کاهش روابط ریاض و واشنگتن منجر شود؟
خروج دو سامانه پاتریوت توسط آمریکا از عربستان در روزهای اخیر نقل محافل سیاسی شده و تحلیل ها و نظراتی در رابطه با این اقدام مطرح است. برخی این اقدام آمریکا را علاقمندی این کشور برای کاهش نیروهای خود در غرب آسیا توصیف کرده اند. برخی از تلاش عربستان برای بومی‌سازی و ساخت نسخه داخلی سامانه‌های پدافند هوایی پاتریوت سخن گفته اند. بعضی از رسانه های آمریکا هم علت اقدام آمریکا را تلاش عربستان برای بومی‌سازی و ساخت نسخه داخلی سامانه‌های پدافند هوایی پاتریوت دانسته اند. عده ای از رسانه ها نیز اختلافات آمریکا و عربستان بر سر قیمت نفت را دلیل کاهش حمایت های آمریکا از ریاض می دانند. برخی نیز خوشبیانه، خارج کردن سامانه‌های پاتریوت را چراغ سبز آمریکا به ایران خوانده اند.
به نظر من علت اصلی خروج دو سامانه پاتریوت از عربستان یک تحول جدید و غیرقابل پیش بینی نبوده است. لذا خارج کردن سامانه‌های موشکی پاتریوت از عربستان و نیز کاهش حضور نظامی آمریکا در این کشور به معنای بروز اختلاف بین ریاض و واشنگتن نیست. روابط آمریکا و عربستان بخصوص در دوره سلطنت بن سلمان ماهیت راهبردی داشته و طرفین اهداف مشترکی را در غرب آسیا از جمله دفاع از منافع اسرائیل و تقویت گروههای تروریستی- تکفیری، برای بی ثبات سازی کشورهائی همچون سوریه و عراق دنبال می‌کنند.
در خصوص تنش های نفتی بین آمریکا و عربستان چطور؟
بحث اختلاف نظر بین آمریکا و عربستان در مورد قیمت نفت نیز نمی‌تواند جدی باشد چرا که رئیس‌جمهوری آمریکا و پادشاه عربستان در تماس تلفنی روز جمعه مجددا بر اهداف مشترک خود برای تنظیم قیمت نفت و همچنین مشارکت دفاعی در منطقه تاکید کردند. لذا خارج کردن پاتریوت ها بر کاهش حمایت آمریکا از عربستان دلالت ندارد و نوعی اعمال فشار بر ریاض برای مسائل نفتی نیست. این سامانه‌های موشکی از مدتی پیش مستقر شده‌اند و اکنون تغییر مکان پیدا کرده اند. پامپئو، وزیر خارجه آمریکا هم در مورد خارج کردن سامانه‌های موشکی پاتریوت از عربستان تصریح کرد که این موشکها از مدت‌ها قبل در عربستان نصب بودند و دوباره برمی گردند. اتفاقا عربستان هم در بیانیه‌ای اعلام کرد، ترامپ بر تعهد آمریکا به حمایت از منافع و امنیت هم‌پیمانانش در منطقه تاکید دارد. واقعیت هم همین است و عربستان در سایۀ حمایت های ترامپ، جنایات خود در یمن را ادامه می‌دهد و گستاخانه به نقض آتش بس مورد حمایت سازمان ملل مبادرت می ورزد. پس خارج کردن سامانه‌های پدافندی پاتریوت اهرم فشاری بر عربستان در مورد مسایل نفتی نیست. آمریکا این سامانه‌ها را در پی حملات موشکی به تاسیسات نفتی در سال گذشته توسط مجاهدین یمن، بطور موقت در عربستان مستقر کرد. بارها هم مقامات آمریکایی از خروج احتمالی آنها خبر داده بودند. من معتقدم این سامانه مانع حمله انصارالله به پایانه های نفتی عربستان نشد و در آینده نیز هر زمان نیروهای یمنی تصمیم بگیرند می‌تواند اهداف نظامی و صنعتی را در عربستان هدف گرفته و ویران کنند.
پس شما این اقدام را یک نوع تغییر آرایش نظامی آمریکا می دانید؟
بله این‌گونه به نظر می‌رسد که این اقدام برای تغییر آرایش نظامی نیروهای آمریکائی درمنطقه انجام‌شده و از قبل هم قابل‌انتظار بود.تغییر آرایش نظامی یک اقدام تاکتیکی از سوی کشورهای جهان است وگاهی باهدف تقویت بنیه دفاعی و گاهی برای تهاجم به یک هدف صورت می‌پذیرد. مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا هم در ماه اکتبر سال قبل از " باز آرایش" نظامیان آمریکایی در سطح جهان باهدف تمرکز بر اولویت‌های پنتاگون ازجمله در منطقه آسیا سخن گفته بود. درواقع این اقدام قرار بود ذیل "برنامه بازنگری گسترده دفاعی" انجام شود. این تغییر آرایش نه‌فقط در آسیا بلکه در دیگر نقاط جهان هم انجام خواهد شد. در جنوب و شرق آسیا آمریکا قصد دارد آرایش نظامی خود را تغییر داده و آن‌گونه که اسپر گفته، برای مهار روسیه و چین، نیروهای بیشتری را به آسیا اعزام کند. مقامات آمریکائی معتقدند که قاره آفریقا نیز مورد غفلت قرارگرفته و لذا بخشی از نیروها را هم به آن قاره اعزام می‌کنند. این قبیل اقدامات در آمریکای لاتین هم انجام خواهد شد. طرح آمریکا در خروج نیروهایش از مصر و صحرای سینا نیز اقدامی در جهت "باز آرایش" نظامی آمریکا در سطح جهانی است. خروج بمب‌افکن‌های آمریکا از گوام نیز در مسیر همین طرح انجام می‌گیرد.
با توجه به این مراتب، فکر می‌کنید عمده دلایل آرایش نظامی جدید آمریکا در غرب آسیا چه می‌تواند باشد؟
سامانه‌های پاتریوت دارای قابلیت دفاعی و پیشگیرانه است و در واقع در مقابل حملات موشکی، واکنش نشان می‌دهد. پس به نظر می‌رسد آمریکا در منطقه به دنبال تقویت توان دفاعی و قدرت بازدارندگی است.
آیا ایران برای آمریکا دیگر چالش امنیتی محسوب نمی شود؟ و اینکه آیا این اقدام ارتباطی به انتخابات 2020 در ماه نوامبر ندارد؟
واقعیت این است که حمله قدرتمندانه سپاه پاسداران به پایگاه عین الاسد برای انتقام از آمریکا به خاطر ترور ناجوانمردانه شهید سردار سلیمانی، ابهت و هیمنه نظامی آمریکا را شکست. آمریکا بعدازاین حمله به ناتوانی‌های دفاعی خود بخصوص در رهگیری موشک‌های شلیک‌شده پی برد.به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در"باز آرایش نظامی خود به دنبال دور ماندن از تیررس نیروهای محور مقاومت هستند.در واقع آرایش جدید نیروهای آمریکایی در غرب آسیا از جمله خروج پاتریوت از عربستان و نصب چند سامانه پاتریوت در پایگاه عین الاسد برای تقویت توان دفاعی خود است. درعین‌حال آمریکایی‌ها از تصمیم مردم عراق برای اخراج آنان از این سرزمین واقف بوده و از قدرت موشکی مقاومت عراق و محور مقاومت هم مطلع هستند. البته من معتقدم پاتریوتی که نتوانسته است متحدان واشنگتن ازجمله ریاض را در برابر حملات موشکی گروههای مقاومت همچون گروههای یمنی در امان نگاه دارد، نمی‌تواند مصونیت دفاعی ایجاد کند. البته شیوع کرونا نیز یکی از دلایل جابجایی و کاهش نیروهای آمریکا در منطقه است. درعین‌حال نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و مطالبه مردم برای کاهش نیروهای آمریکائی از مناطق مختلف جهان هم می‌تواند یکی از دلایل تغییر آرایش نظامی آمریکا در منطقه تلقی شود. ترامپ قصد دارد این‌گونه وانمود کند که در آینده به‌جای حمله نظامی، حمله اقتصادی به رقبای خود را در اولویت قرار خواهد داد تا در هزینه‌های نظامی آمریکا صرفه‌جوئی کند.
23/ 310311
نظر شما