در اخبار اعلام شد ارتش آذربایجان بخشی از مناطق اشغالی را آزاد کرد. طرف ارمنی با اعلام اینکه برخی از این مناطق را مجددا پس گرفته، ادعای طرف آذری را تایید کرد. رئیس جمهور آذربایجان در نشست جلسه شورای امنیت ملی در تاریخ 30 سپتامبر به مناسبت این پیروزی ها به مردم کشورش تبریک گفت. خبرگزاری رسمی آذربایجان تصاویری از مناطق آزاد شده در دسترس قرار داد.
اول اکتبر پوتین، ترامپ و ماکرون به عنوان روسای جمهور سه کشوری که ریاست مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا را به عهده دارند بیانیه شدیداللحنی صادر کردند به گزارش خبرگزاری تاس آنها خواستار توقف فوری جنگ و آغاز بدون شرط مذاکرات بین دو طرف بر سر قراباغ شدند. گروه مینسک در مارس سال1992 برای کمک به صلح در قفقاز ایجاد شد. با توجه به سرمایه گذاری شرکتهای خارجی در استخراج و انتقال نفت خزر و نیاز به آرامش در منطقه، این گروه از دسامبر 1994 اقدام به ایجاد یک گروه ریاست متشکل از نمایندگان سه کشور فوق کرد. در گروه مینسک که مهمترین ابتکار برای حل و فصل مساله قراباغ بود علاوه بر سه کشور مزبور، آذربایجان، ارمنستان، بلاروس، آلمان، ایتالیا، پرتغال، هلند، سوئد، فنلاند و سرانجام ترکیه عضو هستند. مهمترین ماموریت این گروه منجمد کردن مناقشه و حفظ وضع موجود است. اگر این التیماتوم نتیجه ندهد احتمالا نوبت به اقدام مجزای روسیه خواهاین گروه در حالی که آذربایجان اعلام کرده موفقیت هایی در آزادسازی اراضی خود به دست آورده با صدور بیانیه در سطح عالی در مهار مناقشه مداخله کرده اند و به نظر می رسد این مداخله می تواند این دور از درگیریها را خاتمه دهد. سوالی که اکنون مطرح می شود این است اگر این گروه و روسای جمهور سه کشور ریاست این گروه می توانند به این ترتیب دو طرف را به حفظ وضع موجود ترغیب کنند، چرا از این ظرفیت و توان برای حل مناقشه استفاده نمی کنند. چرا بیانیه شدید اللحنی برای استقرار صلح دائمی صادر نمی کنند. جواب این سوال معلوم است. حل مساله هدف گروه مینسک نبوده و آنها منجمد نگاه داشتن این مناقشه را در دستور کار دارند. به این ترتیب بازی در زمین آذربایجان در وقت اضافی ادامه دارد و زمان می گذرد.
نکته مهمی که در اینجا مطرح است وضعیت ایران در روند صلح است. در حالی که قفقاز بخشی از ایران بوده که در پی جنگ روس – ایران در قرن 19 از ایران جدا شده و مشترکات فراوانی بین ما و کشورهای مستقل قفقاز جنوبی وجود دارد، در حالی که ایران تنها کشوری است که با همه اجزای مناقشه یعنی جمهوری آذربایجان، مناطق قراباغ، سرزمین های اشغالی پیرامون آن و نخجوان به علاوه جمهوری ارمنستان ارتباط دارد و حتی در خلال درگیریهای دو طرف گلوله های آنها به سرزمین ما اصابت می کنند، در حالی که ایران بیشترین خسارت مادی و معنوی را از درگیریهای قراباغ متحمل شده اما در تنها ابتکار حل و فصل قراباغ پذیرفته نمی شود. در حالی که همه کشورهای عضو گروه مینسک به ویژه روسای این گروه رابطه بهتری با طرف ارمنی دارند به هیچ وجه مورد اعتراض واقع نمی شوند اما ایران دائما در افکار عمومی آذربایجان به عنوان کشوری که با ارمنستان رابطه دارد مورد اعتراض قرار می گیرد.
اجازه بدهید صورت مساله را اینگونه بنویسم:
قرار نیست مساله قراباغ حل شود.
قرار است فعلا این مساله منجمد بماند.
قرار است هر چند گاه یک بار درگیری کنار گوش ایران در قراباغ اتفاق بیافتد.
ایران هم نمی تواند وارد گروه مینسک شود.
اکنون ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای که بخشی از امنیت ملی او تحت تاثیر تحولات قفقاز است چه کنشی داشته باشد؟
در حالی که رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا از قفقاز علیه منافع ایران اقدام کرده و نمونه های مخربی از این اقدام بر همه آشکار است چه شیوه ای در دفاع از حریم امنیتی و منافع خود پیش بگیرد؟در حالی که تلاش می کنند بین ایران و جمهوری آذربایجان دو کشور شیعه اختلاف و تفرقه بیفکنند چه کار باید کرد؟ در حالی که گروه مینسک تلاش می کند رابطه آذربایجان و ارمنستان را با حفظ مساله قراباغ عادی کند و قرار است این بازی به همین شکل جریان داشته باشد چرا ایران باید رابطه با ارمنستان به هم بزند؟
این سوالات نشان می دهد قفقاز برای ایران منطقه ای پیچیده و مهم است که نیازمند راهبرد و برنامه ریزی منسجم است. ایران نباید تحت تاثیر رویدادهای و تحولات این منطقه دست به اقدام بزند. افکار عمومی ما نباید تحت تاثیر تبلیغات در باره این منطقه واکنش نشان دهند. در قفقاز بازی در جریان است که منافع ملتهای این منطقه و کشورهای پیرامون آن را تهدید کرده و هر چندگاه تلفات انسانی و مادی زیادی بر جای می گذارد. ایران باید برای استقرار صلح پایدار در این منطقه تلاش کند.
2323
نظر شما