اکنون چالش این است. که واکسن را طی یک سال تا 18 ماه آماده کنند. سرعت عمل در رسیدن به واکسن ویروس کرونا اهمیتی مهم و تاریخی دارد. برای پایان دادن به بیماری همه گیرکووید-19 ، واکسن های موثر ، قابل تحمل و ایمن در حال تهیه است. این سرعت عمل نتیجه توجه جهانی در سال گذشته به این بحران همه گیری است. چه خوب که مدیریت بحران در سایر موارد نیز چنین توجهی جهانی برانگیزد و راه حلهای مهمی به همین سرعت برایشان یافته شود. بدیهی است در مرحله اولیه ، گروه های پرخطر و به ویژه اقشار آسیب پذیر و کارکنان بیمارستان ها واکسینه می شوند. در مرحله دوم ، واکسن در کل جمعیت توزیع می شود.
در هفته اول دیماه رئیس انستیتو پاستور ایران از تولید مشترک واکسن علیه بیماری کووید-۱۹ با یک کشور دیگر (کوبا) خبر داد و گفت "آزمایش بالینی فاز یک واکسن تولید مشترک تمام شده است و با نظارت انستیتو پاستور آزمایش بالینی فاز دوم در حال انجام شدن است. به محض اینکه نتایج فاز دوم را دیدیم و از ایمنی و کارایی واکسن مطمئن شدیم ... فاز سوم مطالعه بالینی که کم خطرترین فاز است، در ایران {در بهمن ماه} انجام خواهد شد. وی گفت که تاکنون سازمان بهداشت جهانی در قالب مجموعه کوواکس، ۱۸ تولید کننده واکسن کرونا را انتخاب کرده است. ایران با شرط امکان انتخاب واکسن در طرح کوواکس حضور دارد تا بتواند مناسب‌ترین و بهترین واکسن را برای کشور انتخاب کند.»
قبل از تأیید واکسن ، مراحل مختلف توسعه طی می شود. در مرحله اول ، آنتی ژن های مناسب شناسایی می شوند . آنتی ژن عبارت است از ترکیباتی که پس از ورود به بدن موجب به راه انداختن واکنشهای ایمنی میشوند که در جریان آن موادی به نام پادتن – یا آنتی‌بادی- تولید می‌شود. پس در مرحله اول تمرکز بر یافتن آنتی ژنی است که می تواند واکنش مطلوب را در سیستم ایمنی بدن ایجاد کند و بنابراین از ویروس کرونا محافظت کند. همچنین تصمیم گرفته می شود که از چه بستر واکسنی برای تولید واکسن جدید بهتر استفاده شود. آزمایشات آزمایشگاهی و آزمایشات پیش بالینی انجام می شود تا مشخص شود آیا پاسخ ایمنی خاصی در برابر آنتی ژن ایجاد می شود یا خیر و آیا ممکن است از قبل علائم عدم تحمل و عوارض جانبی وجود داشته باشد؟.
سپس یک مرحله آزمایش بالینی دنبال می شود که در آن واکسن برای اولین بار به انسان تزریق می شود. این مرحله ای است که در آزمایش روی گروه کوچکی از داوطلبان ، میزان تحمل ، دوز و برنامه واکسیناسیون تعیین می شود. واکسن در حال تولید در ایران در این مرحله قرار دارد. سپس در مرحله بعد در آزمایشات مربوط به چندین هزار داوطلب ، اثر و ایمنی واکسن به نفصیل بررسی می شود. تنها هنگامی که از تمام این مراحل عبور می کنند ، می توان اثبات کرد که واکسن به اندازه کافی قابل تحمل ،موثر و ایمن است. اگر نتایج آزمایشات مثبت باشد و نسبت ریسک و سود مطلوب تأیید شود ، واکسن برای کاربرد گسترده عرضه می شود.
مشکل این است: در مطالعات حیوانی آزمایشگاهی واکسن های فراوانی بی خطر هستند ، اما بسیاری همچنان برای انسانها بی خطر نیستند. 90٪ واکسنهایی که آزمایشات بالینی را شروع می کنند، هرگز به انتهای مسیر تایید نمیرسند ، به این دلیل که پاسخ مناسب در مرحله ایمنی ایجاد نمی کنند.
چگونه جدول زمانی تهیه واکسن را کوتاه کرده اند؟ عملا دهها واکسن مختلف وارد خط تولید شده، با این امید که شاید فقط دو یا سه تا از آنها در پایان کار پیروز و مورد استفاده دائمی واقع شود. موسسات تحقیقاتی و شرکت ها در جستجوی واکسن علیه ویروس کرونا ، مسیرهای مختلفی را دنبال می کنند. در حال حاضر گزینه های زیر در تولید واکسن دنبال می شود. یکی تولید واکسن زنده ، مشابه واکسنی که در واکسیناسیون علیه سرخک با آن آشنا هستیم و در آن از ویروس های ضعیف شده استفاده می شود. اینها واکسن های به اصطلاح ناقل ویروس با استفاده از ویروس های ضعیف شده خاص (مثل ویروس های واکسن آبله) هستند.
واکسن های ضد ویروسی غیرتکثیر پذیر - به معنای غیر قابل تولید مجدد - حاوی ساختارهای هدف ویروس کرونا جدید نیز در حال تولید هستند . گزینه دیگر شامل تولید واکسن غیرفعال یا مرده است متشکل از پروتئین های ویروسی پاتوژن (بیماری زا) کشته شده خود یا اجزای جداگانه آنها. از این نوع واکسن ها به عنوان مثال در برخی واکسن های آنفلوانزا استفاده می شود .
واکسن آر.ان.ای. و دی . ان . ای. نیز حاوی قطعات منتخب از ماده ژنتیکی ویروس هستند. به عنوان مثال آر.ان.ای. به اصطلاح پیام رسان (mRNA) در واکسن استفاده می شود که باعث تشکیل پروتئین ویروسی (بی ضرر) در بدن پس از تزریق می شود. این پروتئین مانند یک واکسن معمولی باعث ایجاد ایمنی می شود .
برای درک بهتر اثرات و عوارض جانبی احتمالی ، ابتدا باید اطلاعات گسترده ای در آزمایشات و آزمایشات غیر بالینی و بالینی جمع آوری شود. به عنوان بخشی از فرایند تسریع تولید واکسن ، مطالعات پی در پی با افزایش تعداد افراد آزمایشی انجام می شود.
پلت فرم بین المللی واکسن کوواکس COVAX متعهد است که از توزیع جهانی و شفاف واکسن های کووید-19 در آینده اطمینان حاصل کند و هدف آن دسترسی کشورهای با درآمد کم و متوسط شرکت کننده در طرح کوواکس به این واکسن ها است. اتحادیه اروپا بخشی از بودجه کوواکس را برای استفاده در خرید واکسن در کشورهای کم درآمد تأمین می کند.از آنجا که برای شروع نمی توان واکسن ها را به مقدار کافی تولید کرد ، انتظار نمی رود که دوزهای واکسن کافی برای واکسیناسیون کل افراد در صورت تأیید در مراحل اولیه در دسترس باشد.
ولی موفقیت بشر در تولید و انجام واکسیناسیون در برابر ویروس کرونا در سال 2021، از مهمترین دستاوردهای انسان در تاریخ معاصر خواهد بود که کشور ما نیز در تولید بخشی از این دستاورد بشری مسقیما مشارکت دارد.
نظر شما