صرفنظر از حملات توپخانه های گاه و بیگاه گهی تند و گهی کند، سوال این است این همه هجمه آهسته و پیوست علیه وکلا دادگستری واقعا ناشی از چیست؟ ضعف قانونگذار در تعیین ناظر و نظارت بر وکلا؟ زیاد خواهی وکلا؟ دست های پنهان عوامل زر و زور وامانده از وکالت؟ استادان حقوقدان دانشکده های حقوق؟ یا هیات مدیره کانون های وکلای دادگستری؟ یا بقول ناصر خسرو «چو تو خود کنی اختر خویش را بد مدار از فلک چشم نیک اختری»؟
سوال نگارنده به عنوان دانش آموز رشته حقوق از حقوقدانهای پرمدعای پرطمطراق حاکم در مستند امور در قوای سه گانه، خاصه مجلس شورای اسلامی و کانون وکلا و استادان همیشه حی و حاضر در صفحات مجازی، این است که شما چه در این چند دهه «کاشته و تربیت» حقوقدان کرده اید که امروز یارای کمک دارید؟
شما علیرغم همه مشغله تدریس و وکالت و مشاوره و پایان نامه، چقدر وقت برای تنظیم و تنسیق امور وکلا دارید که بر آن تکیه زده اید؟ آیا با اوقات پاره وقت امروز و مشغله های پیش گفته میشود دنیای وکالت را اداره و حقوقدانان خوب تربیت کرد؟ باید به دور از هیاهو ودر مقام قاضی منصف اعضا هیت مدیره کانون وکلا که اکثرا از استادان دانشکده‌های حقوق کشور هستند پرسید مصائب امروز وکالت و تفاوت وکلای دیروز و امروز در چیست و مسولیت این تفاوت متوجه کیست؟
بگذارید برای درک بهتر کم کاریهایی که در قبال نگاه جامعه به وکیل و وکالت و حتی نگاه خود حقوقدانان به خویشتن وجود دارد، مختصری به تفاوت فرهنگ کار و تلاش در کشورهای غنی و ضعیف بپردازیم. برای مثال کشور مصر بیش از ۳۰۰۰ سال تاریخ مکتوب دارد ولی فقیر است، اما کشورهای جدیدی مانند کانادا، نیوزیلند، استرالیا که ۱۵۰ سال پیش وضعیت قابل توجهی نداشتند، اکنون کشورهایی توسعه‌یافته و ثروتمند هستند.
تفاوت کشورهای فقیر و ثروتمند در میزان منابع طبیعی و آب و خاک و فرهنگ و نژاد و زبان و مذهب آنها نیست، پس علت پیشرفت وتفاوت در چیست؟ به نظرتفاوت در رفتارهایی است که در طول سال‌ها «فرهنگ یک ملت» نام گرفته است. وقتی که رفتارهای مردم کشورهای پیشرفته و ثروتمند را تحلیل می‌کنیم، متوجه می‌شویم که اکثریت غالب آنها از اصول زیر در زندگی خود پیروی میکنند:
۱- اخلاق به عنوان اصل پایه
۲- وحدت
۳- مسئولیت پذیری
۴- احترام به قانون و مقررات
۵- احترام به حقوق شهروندان دیگر
۶- عشق به کار
۷- تحمل سختی‌ها به منظور سرمایه‌گذاری روی آینده
۸- میل به ارائه کارهای برتر و فوق‌العاده
۹- نظم پذیری
۱۰- پرهیز از دروغ به عنوان کثیف‌ترین فعل غیر انسانی دنیا
اما در کشورهای فقیر تنها عده قلیلی از مردم از این اصول پیروی میکنند.
در کشور ما کسی که زیاد کار کند تراکتور نامیده می شود
کسی که به قوانین احترام بگذارد بچه مثبت است.
کسی که اخلاقیات را رعایت کند برچسب پاستوریزه خواهد گرفت و..همه به دنبال یک شبه رفتن ره صد ساله هستند.
و در این بین، شما بگوئید پس باید ما حقوقدانان و خاصه وکلا باید از خودمان شروع کنیم و از همین لحظه بپذیریم:
ما وکلا فقیر هستیم نه به این خاطر که امکانات مادی و معنوی و تحصیلات عالیه نداریم.
ما فقیر هستیم برای اینکه اعمال و رفتارمان نسبت به همنوع و غیر برای آموختن و اجرا و رعایت اصولی که باعث پیشرفت کشورهای مترقی جهان شده، اهتمام لازم را نداریم. تعمق در خطبه حضرت امیر(ع) که فرمود: «اوصیکم عباداللّه بتقوی اللّه و نظم امرکم.» نداریم. توصیه به تقوا و نظم در امور به سفارش امیر مومنان در نهج البلاغه شاید حلقه مفقوده همه مدعیان حقوقدانی امروز و حقانیت وکالت است.
اولین چیزی که برای موفقیت در دنیای حقوق و برای اداره کنندگان تشکلهای صنفی وکلا لازم است و باید درباره آن فکر کنند این است که واقعا نگرش ما وکلا نسبت به خودمان و همنوعانمان از کجا شکل می گیرد؟
به قول روان شناسان «خودپندار» را چگونه تعریف می کنیم؟ یعنی تصوری که از خودمان داریم را دقیقتر ببینیم. اینکه چقدر رفتار ما زیباست؟ چقدر باهوشیم؟ چقدر شایسته موفقیت و رسیدن به مدارج بالا هستیم؟ اکثر ما درباره خودمان تصور منطبق بر واقعیتی نداریم و احساس می کنیم بسیار ضعیفیم یا برای شغل و جایگاهی که در ذهنمان شکل گرفته به اندازه کافی بزرگ و شایسته نیستیم.
همچنین نباید در حوادث و مشکلات فعلی، تشکلهای حرفه ای وکلا خود را از مسئولیت مبرا دانسته و قصور و تقصیر را متوجه بدخواهان و حسودان و دیگران کنند. مدیران و مسولان تعلیم وتربیت وکلا و حقوقدانان در همه سطوح باید خود را در قالب یک تیم و گروه بدانند که در شکست و پیروزی حقوقدانان در هر پست و سمت سهم مشترک دارند، نه اینکه پیروزی، هزار «پدر» داشته باشد و شکست، «یتیم »بماند! با این وصف؛
به نظر می رسد یکی از مهمترین مصائب وکلا:
یک-از خانه ای است که توسط هیات مدیره پر مشغله کم وقت برای امور وکلا اداره می شود. امروز اداره امور وکلا با آن حجم کار نیاز به اعضای تمام وقت و دلسوز دارد که دغدغه آنها فقط و فقط اداره احسن و ارتقا وکیل و خانه وکلا و تربیت آنها برای مقاصد مدیریتی و تقنینی باشد و نه تنها وکالت.
دوم-باید بپذیریم مصائب وکلا متوجه استادان حقوق دانشکده ها است که گویی دیگر نتوانسته اند حقوقدانهای وکیل و قاضی و سردفتر و نماینده مجلس شجاع و وارسته و با اعتماد به نفس و سالم چون شهید مدرس و آقای دکتر کاتوزیان و محمود صادقی تربیت و تحویل جامعه دهند.
سوم-مصائب وکلا متوجه استاد وکیل و دانشجوی قاضی است که وجدان بیدار خویش را فدای پرونده و پروپوزال و پایان نامه نموده وتلاش دارند مانند کبک سر در برف کرده در تاریک مطلق به بهایی سنگینی به دنبال روشنایی باشند.
چهارم-مصائب وکلا متوجه حقوقدانان و در حقیقت «دارندگان مدرک حقوقی» است که حتی از قبولی در ساده ترین آزمونها هم عاجز بوده اند، ولی با خدمت در برخی نهادها و به واسطه تبلیغات، با استفاده از امکان «تبعیض ناروا» از تصدی صندلی مجلس قانونگذاری برخوردار شده اند و بدین جهت خود را ورای قانون تلقی و در نهایت امر خود را ورای دستور آمر قانونی تلقی و در مقابل دیدگان همه حقوق را نقض و به همه حقوقدانان و نمایندگان توهین می کنند.
پنجم-بخشی دیگر از مصائب وکلا متوجه اعضای وکیل اتوکشیده و خوش پوش هیات مدیره کانونهایی است که به جای کمک به رشد و توسعه و تعالی وکلا و قضات، بفکر جیب خویش و برطرف کردن نیازهای کهن خویشند و هنوز امضای رایی که به آنها داده شده، خیس است که بخاطر جرائم متعدد بازداشت می شوند. یا آنهایی که کاری جز جمع کردن فالوئر در شبکه های اجتماعی ندارند.
واقعا من از بیگانگان هرگز ننالم که با من هر چه کرد آن آشنا کرد، تا خود اصلاح نشویم ازدیگران توقع اصلاح نباید داشته باشیم. تا نیکی نکنیم نباید توقع نیکی داشته باشیم. باید اول امیر و امین نظام صنفی خویش (حقوقدانان و وکیل) باشیم تا بعد بتوانیم دردی برای ملت و دولت دوا کنیم.
*وکیل پایه یک دادگستری و دکتری حقوق بین الملل
۴٧۲۳۱
نظر شما