در کلاب هاوس خبرآنلاین مطرح شد؛ ظریف کارامدترین مذاکره کننده تاریخ معاصر است/ ما به جای فرصت خریدن داریم وقت کشی می کنیم

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، شروع مجدد مذاکرات هسته ای در هفته های اخیر در دولت سیزدهم پس از توقف چند ماهه بار دیگر مورد توجه تمامی محافل قرار گرفته است و همگان منتظرند ببیند دور جدید گفتگوها در چه فضایی پیش خواهد رفت . با توجه به دور قبلی مذاکرات و تلاشی که همه تیم های برای اعلام نظرات خود دارند به نظر می رسد که سیر طبیعی گفتگوها باید به سمت تعامل و درک متقابل کشورها به پیش رود لذا کشورهای حاضر در مذاکرات می کوشند تا روایت خود را به افکار عمومی ارائه دهند لذا شاید گذر زمان بتواند به این سوال پاسخ دهد که این مذاکرات کی به نتیجه مطلوب خواهد رسید، به بیان دیگر صرف اعلام آغاز مذکرات نمی تواند متغیر مهمی برای طرفین باشد بلکه نزدیک شدن دیدگاههای طرفین و حل مشکلات هدف نهایی است به همین جهت این موضوع مهم در کلاب هاوس امشب خبرانلاین مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مهمانان مدعو درباره دلایل و زمینه های این موضوع یعنی" ادامه مذاکرات وین؛ وقت کشی می کنیم یا فرصت می خریم؟" به اظهار نظر پرداختند.

در دوسه هفته گذشته در بین اصولگرایان که قویا مخالف برجام هستند گونه ای دودستگی ایجاد شده است

 کورش احمدی تحلیلگر بین الملل
دیروز مذاکرات دور هفتم تمام شد و تقریبا مشخص شد چه گذشته و چه چیزی مبنای مذاکرات است. در پایان مذاکرات ادوار قبل دو متن درباره تحریم و برنامه هسته ای ایران تهیه شد. اروپایی صحبت می کردند که 80 درصد این متن مورد توافق است و 20 درصد اختلاف را باید حل کرد. 
در ابتدای دور اخیر، تیم آقای باقری اعلام کرد دو مجموعه پیشنهاد آماده کرده که اصلاحیه هایی بر پیش نویسهای قبلی بوده است. همان موقع گفتم از اساس کار اشتباه است. وقتی پیش نویس وجود دارد، می توان روی آن کار کرد و ادامه اش داد و مادامی که همه نکات نهایی نشده، هر طرف می تواند روی توافقات قبلی برگردد و ملاحظاتی را مطرح کرد. تیم ایران می توانست پیش نویس قبلی را جلوی خود بگذارد و هرجا ملاحظه ای داشت، مطرح می کرد و حتی با توافق قبلی مخالفت کند. این کار را نکردند و گفتند دو مجموعه پیشنهاد دارند و تمامی ملاحظات و اصلاحیه های خود را در دو مجموعه به طرف مقابل دادند و او را شوکه کردند. این کار ضرورتی نداشت و می شد اجتناب کرد. این کار باعث شد طرف مقابل چیزهایی بیان کندکه روی بازار ارز داخلی اثر گذاشت.
دیروز مشخص شد پیشنهادهای ایران مورد به مورد، ذیل پیش نویس گذشته است. الان پس از 3 هفته به دو متنی رسیدیم که در بیانیه سه کشور اروپایی، بیان شد به پیشرفت تکنیکی رسیدیم. یعنی مبنای مذاکراتی تهیه شده و موارد توافق و اختلافی مشخص شده است. این روزها صرف رسیدن به این مرحله شده است. در صورتی که ایران می توانست روز اول اینها را ارائه کند.
راه دوم کار کردن روی بندهای پیش نویس قبلی بود و ایران اصلاحیه های موردنظر خود را مطرح می کرد بدون اینکه مجموعه شوک آوری به طرف مقابل بدهد. این مرحله 3 هفته طول کشیده و بی اعتمادی بین طرفین بیشتر شده. این متنی است که قرار است روی آن کار شود. 
خوشبختانه تیم مذاکراتی کارشناسان مبرز و مسلطی دارد. در سطح کارشناسی، بخش عمده تیم قبلی حضور دارد ولی در سطح عالی تیم، نفرات از دولت جدید هستند و تجربه دیپلماتیک محدودی دارند و مذاکره بسیار برای آنها دشوار است. اگرچه این کار را سختتر می کند ولی عامل تعیین کننده نیست چون امر سیاسی تعیین کننده است. 
در دوسه هفته گذشته در بین اصولگرایان که قویا مخالف برجام هستند گونه ای دودستگی ایجاد شده است. اظهاراتی از کسانی مانند حجت الاسلام ذوالنوری، باهنر و پورمحمدی داشتیم که می گویند گفتگوها باید به نتیجه برسد. در مقابل برخی آقایان سخت مخالفند. اختلاف کیهان و روزنامه جوان درباره توافق راجع به مجتمع تسا در کرج را دیدیم. کیهان انتقاد کرد، روزنامه جوان برخورد مثبت کرد. الان در داخل با تصویری اینچنینی مواجهیم که مثبت است.
درباره «تسا» نکته مهمی است. توافق تسا زیرمجموعه پادمان نیست و ایران ملزم به دادن دسترسی به آژانس نیست. دوربینها در چهارچوب برجام نصب شده بود. دادن دسترسی به دوربینهای تسا به این معنی که علاقه به احیای برجام وجود دارد.

ظریف در مقام مذاکره کننده، کارامدترین مذاکره کننده تاریخ معاصر است هر چند از نظر وزیر خارجه بودن ضعیفتر از متوسط بود

مجید تفرشی تاریخدان
باید چند پیشفرض را بررسی کرد. بعد از 8 سال حمله به دولت قبل برای مذاکره و 6 سال حمله به برجام به عنوان متعفن و ننگین، در شرایطی قرار داریم که دولت جدید و تیم مذاکره کننده جدید که لزوما از دولت دستور نمی گیرد، به این نتیجه رسیده مذاکرات باید انجام شود و شعارهای قبلی که در قالب رقیب دولت مستقر بودند، را کنار گذاشتند.
تیم مذاکره کننده دنبال شعارهای قبلی نیستند. این اشکالی ندارد. اینطور وانمود می کنند ما مانند دولت قبلی عجول نیستیم و بیشتر به منافع ملی و نظام متوجهیم و اعتبار توافق را می خواهند بگیرند. این هم اشکالی ندارد به شرط آنکه وقت کشی به فرصت سوزی منجر نشود. شرایط الان با سال 92 برابر نیست چه از نظر اعتماد ملی در ایران و کشورهای دیگر به مذاکرات و چه شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی.
تیم آقای باقری به درس تجربه و سیلی روزگار و دستاوردهای دولتهای قبلی وقعی نگذاشت و سعی کرد از صفر شروع کند که لطمه برای ایران بود. بعد از یک دوره طولانی چندین ساله به دوران ماقبل توافق ژنو برگشتیم. این خبر خوبی نیست. خسارتی که ما می خوریم خیلی بیشتر از خسارتهایی است که طرف مقابل می خورد. تلاش برای اینکه عده ای بیایند و مذاکرات را فرسایشی کنند، خبر خوبی نیست. شاید لازم است دفع الوقت شود یا اجازه کامل را بگیرند. 

هرقدر هم خوشبین به مذاکرات باشیم، واقعیت این است که تیم آقای ظریف و عراقچی و همکارانش از جمله تخت روانچی و بعیدی نژاد در تاریخ معاصر ایران از نظر هنر مذاکره بی نظیر بودند. ریز مذاکرات ترکمانچای و نظارت انگلیسی ها و مذاکرات ارزنه الروم را خواندم، تیم مذاکرات ظریف از عباس میرزا و امیرکبیر کم نداشت. او در مقام مذاکره کننده مهمترین و کارامدترین مذاکره کننده ایران در تاریخ معاصر است هر چند از نظر وزیر خارجه بودن ضعیفتر از متوسط بود.
تیم فعلی ما قبل از انتخابات اول می گفت مذاکره یعنی فروختن کشور به غرب و بعد از پیروزی آقای رییسی گفتند ما مذاکره می کنیم و طرف غربی هر چه می گوییم باید بپذیرد. این نگاههای روی آسمان، تعدیل شده ولی تعدیل به کندی صورت گرفته. این یعنی زمان تلف شده و اتلاف زمان به ضرر ایران است. عقب انداختن توافق در شرایطی، بخشی از شگرد مذاکره است ولی به شرط آنکه زمان مشخص را از دست ندهیم. مانند مسابقه ورزشی است. شاید بتوان تیمی که وقت کشی می کند امتیاز از دست نمی دهد ولی وقتی از نقطه خاص بگذرد، خسارت غیرقابل جبران می خورد. 
تصور دیگری که قبل از دولت سیزدهم وجود داشت، این بود که زندگی در تحریم هم یک گزینه است. می توان با روسیه و چین معامله کرد و با چمدان پول آورد. این تصور هم در دولت کنونی، توخالی شد. به نظر نمی رسد در دولت جدید ولو با رجزخوانی کیهان، کسی باور داشته باشد اقتصاد ایران در تحریم در دراز مدت می تواند حیاتش را ادامه دهد.
تصور می شود مذاکره کنندگان به بلوغ رسیده اند ولی این که بلوغشان در چه زمانی به بهره وری می رسد بدون استفاده از تجربه دیگران امر خطرناکی است. آقای باقری مصمم بر قرارداد است ولی بر این باورند که غرب مجبور به صلح با ایران است. این تصور خطرناک است و می تواند خانمان برانداز باشد. این توهم در مذاکرات دور آخر هم رفع شده است.
اشکالی ندارد دوستان به دانش ظریف و عراقچی توجهی ندارند ولی به نظر می رسد ادامه این راه در مراحل پایانی خطرناک است و باید از دانش و تجربه تیم قبلی استفاده شود.
غرب مدعی مخالفت با خروج آمریکا از برجام بودند ولی در عمل بر همان پایه امتیاز می خواهند. این هنر مذاکره است که کمترین امتیاز را بدهیم. تصورم این است که اسراییلی ها در دوران ترامپ از نظر تلاش برای انسداد مذاکرات دست بالا را ندارند. هر چند فعالند. سعودی ها و اماراتی ها مانند دوران برجام تلاش ندارند زیر میز بزنند. اینها می توان گذرا باشد. تصور می کنم ایران برای رسیدن به توافق باید تا حد محدودی دفع الوقت کند. اگر قرار باشد این ادامه یابد به حدی که طرف مقابل فکر کند دارد بازی می خورد، ممکن است همه چیز را از دست بدهد. هر دو طرف در عدم توافق ضرر می کنند ولی ضرر ایران چند برابر طرف مقابل خواهد بود.

ما به جای فرصت خریدن داریم وقت کشی می کنیم، شرایط امروز ما مانند 2015 نیست

محمد مهاجری عضو شورای سردبیری خبرگزاری خبرآنلاین
دیروز که مذاکرات تمام شد تروئیکای اروپا بیانیه داده که ایران خواستار توقف مذاکرات شده است. آقای باقری اعلام کرد ما آماده ادامه مذاکرات بودیم و آنها درخواست تعویق داشتند. من نوشتم آقا سر یک موضوع بسیار پیش پاافتاده به این کوچکی وقتی به تفاهم نمی رسیم و معلوم نیست کی راست می گوید و چه کسی دروغ می گوید و مساله ساده موضوع اختلاف است، درباره مسایل جدی برجام مانند هسته ای چطور توافق خواهید کرد؟
ما به جای فرصت خریدن داریم وقت کشی می کنیم. شرایط امروز ما مانند 2015 نیست. به لحاظ شرایط اقتصادی، سیاسی و مهمتر از آن، در سال 1392 و 96 که رییس جمهور وقت با شعار مذاکره آمد، حداقل 30 درصد رای او از رای آقای رییسی بالاتر بود و میزان مشارکت 70 درصدی را داشتیم. در سال 1400 با افت زیادی در انتخابات مواجه شدیم.
مشارکت در انتخابات اخیر به زیر 50 درصد رسید. یعنی بخش عمده ای از جامعه ایرانی ناامید از صندوق رای هستند. وقتی به برجام رای دادند و این برجام تبدیل به ضد امنیت ملی و هزار توهین و تهمت به امضاکنندگانش شد، کسی امیدوار نیست. کسی نگوید به طرف مقابل گرا می دهید. اینها روشن است. گرا را کسی می دهد که می آید می گوید ما فلان وسیله تحریمی را میان اثاثیه خانه فلان سفیر گذاشتیم و آوردیم. حرف روزنامه نگاران گرا نیست.
تیم مذاکره خیلی هم یکدست نیست. این که آقای صفری که نفر دوم مذاکره بود از روزهای اول وین را ترک کرد و به تهران آمد نشان می دهد خلل در تیم وجود دارد و به اندازه روزهای اول استحکام ندارد. همانطور که سرمربی تیمها معمولا در لحظات بحرانی که می بینند تیمشان عقب است از افرادی که در پستهای مختلف بازی می کنند ولی روی نیمکت نشسته اند، آنها را وارد زمین می کنند، به نظر می رسد مجددا باید تیم نفس تازه کند و لازم است افرادی به تیم اضافه شوند که وضعیت فعلی تا حد قابل اعتنایی ترمیم شود.
بزرگترین ایرادی که در مورد تیم دارم، نابسامانی و آشفتگی و بلاتکلیفی رسانه ای این تیم است. این که یک نفر داشته باشید که گاهی توییت بنویسد خیلی فرق دارد با این که سامانه رسانه ای داشته باشید که بتواند با سامانه های قدرتمند غربی رقابت کند.
نمی دانم راس هرم تیم با بدنه کارشناسی چقدر ارتباط دارند. اگر قاعده این باشد که تیم 40نفره یا به بیان کیهان 12 نفره، تقویت شوند، باید تقویت شود. باید سرتیم آقای باقری بماند و خوب نیست عوض شود. قطعا مشاوران بهتری باید در تیم حاضر شوند.
 

2323