الهه محمدی: «بازار داروی ناصر خسرو برچیده شد.» این خبری بود که حالا دیگر 4سال است کهنه شده و حالا می‌توان آن را در دسته خبرهایی که در حد وعده هستند، قرار داد. خبری که روز اول خیلی‌ها را خوشحال و خیلی‌ها را ناراحت کرد. 4 سال بعد از این «خبر»، اگر سری به خیابان ناصرخسرو بزنیم نه تنها شاید از شنیدن این خبر در 4 سال پیش متعجب می‌شویم بلکه خنده‌ای نیز بر صورتمان نقش می‌بندد. خیابان ناصرخسرو پیشینه‌ای قدیمی در ذهن مردم تهران دارد؛ به‌صورتی که شاید اگر از حکیم ناصرخسرو شاعر نیز نام ببریم، دارو و دارو فروشی را در ذهن اغلبمان تداعی کند. خیابانی که برخلاف خبرهایی که هر از چندگاهی از سوی مسئولان انتظامی یا بهداشتی کشور مبنی بر پاکسازی آن به گوش می‌رسد، همچنان فروشندگان دارو و مشتریان پروپاقرص خود را دارد.
بازار ناصرخسرو، بازاری پابرجا
داستان فروش دارو در بازار ناصر خسروی تهران مشکلی است که سیستم دارویی کشور از دیرباز تاکنون با آن دست به گریبان بوده و علی‌رغم تلاش مسئولان برای رفع معضل فروش دارو به صورت غیرقانونی و غیرمجاز تاکنون موفقیتی حاصل نشده است.
یورش پلیس به داروفروشان ناصر خسرو روز اول اسفند آغاز شد. همان روزی که پلیس تهران قصد جمع‌آوری معتادان خطرناک را نیز داشت.
سوم اسفند 84 زمزمه پاکسازی بازار قاچاق دارویی ناصرخسرو در محافل خبری پیچید. در طرح پاکسازی، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و وزارت بهداشت دست در دست هم داده بودند تا بساط قاچاقچیان دارو را بر چینند.
در همان روزها بود که رسول دیناروند، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت نیز از حل ریشه‌ای این معضل خبر داد: «فعلاًپاکسازی این منطقه از داروفروشان غیرمجاز انجام شد؛ اما برای از بین بردن دائمی آن قرار است با تغییر کاربری منطقه و حتی تغییر نقشه جغرافیایی آن از سوی شهرداری، مسئله ناصرخسرو برای همیشه حل شود» اما 4 سال از آن واقعه می‌گذرد و نه تنها تغییر نقشه و حل ریشه‌ای این معضل جامه عمل نپوشیده است که به گفته شاهدان محلی، ناصرخسرو یک ماه پس از «پاکسازی» جان دوباره گرفت، به طوری که فعالیت آن کماکان نیز ادامه دارد.
سعید واقفی، دبیر انجمن داروسازان ایران نیز معتقد است ریشه‌های این مافیا در زمین است و با قطع ساقه آن، ریشه‌ها خشک نمی‌شوند. او می‌گوید: «بازار دارویی ناصرخسرو به مثابه غده سرطانی است که ممکن است شرایطی بحرانی ایجاد کند. بنابراین با نابودی این غده، بحران‌های ناشی از آن نیز حل خواهد شد.»
به همین جهت او که معتقد است مجلس نشینان بالاترین رکن تصمیم‌سازی را در کشور دارا هستند، کلید حل این معضل را در افق وضع قوانین قاطع جست‌وجو می‌کند.
«شاهرخ رامین» مخبر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه راه حل برخورد با بازار سیاه دارو در ناصرخسرو نباید برخورد پلیسی باشد به «خبر» می‌گوید: «اینکه هر از چندی با روانه کردن نیروها‌ی پلیس به بازار داروی ناصرخسرو درپی براندازی آن باشیم راه حلی غیر کارشناسی شده است. به‌طوری که در چند سال گذشته این راه‌حل‌ها مورد آزمایش قرار گرفته است ولی نه تنها نتیجه مثبتی نداشته است بلکه هم اکنون شاهد پابرجابودن بازار سیاه دارو در خیابان ناصرخسرو هستیم.»
آشفته‌بازاری به اسم بازار دارو
کارشناسان مى گویند ریشه مـشـکـلات نـظـام دارویى کـشـور در چـنـد مـورد خلاصـه مـى شـود؛ انحصار در تولید، واردات، توزیع و عرضه دارو. بنـابـر گـزارش مـعـاونـت غـذا و داروى وزارت بهداشت انـحـصـار در تـولـیـد، واردات، توزیـع و عرضه دارو، مشـکـلات ارزى، حمایت ناقـص و غلط از صنعت، تعریفی غیـرعلمى از نظام ژنریـک در نظام اقتصادى خصوصى، عدم اقتدار و استقلال در برنامه ریـزى و نظارت و اعمال ضـوابط علمـى و همچنین نـبـود برنامه درمانى تعریف شـده در حـوزه درمان و بیمه‌ها مهم‌ترین مشکلات نظـام دارویـى کشور محسوب مى شود.
«شاهرخ رامین» در گفت‌وگو با «خبر» عدم هماهنگى میان بخش‌هاى گوناگون سیستم سلامت کشور مثل نظام پزشکى، معاونت دارو، شرکت‌هاى بیمه‌گر و دولت که مسئول تخصیص بودجه بخش دارو هستند را عامل تقویت «آشفته بازار» ناصر خسرو مى داند.
داروهای سقط جنین، شاه‌داروی ناصرخسرو
معمولاً داروهای تقلبی و غیرقانونی، تاریخ گذشته، هورمون‌های جنسی، داروهای سقط جنین، زیبایی اندام، دوپینگ و داروهای مخدر در این بازار عرضه می‌شوند.
انواع داروهای سقط جنین جزو پرطرفدارترین داروهای قاچاق در بازار ناصرخسرو هستند. به گفته فروشندگان این بازار این داروها در 3 نوع اروپایی، هندی و پاکستانی در این بازار به فروش می‌رسند.
یک فروشنده این نوع داروهابه «خبر» می‌گوید: «روزانه بین 5 تا 10 مشتری برای این نوع داروها دارم که برخی از آنها از شهرستان‌های مختلف کشور به من مراجعه می‌کنند.» او همچنین جوان‌ها را بیشترین مشتریان این نوع داروها اعلام می‌کند و می‌افزاید: «با فروش هر جفت آمپول بین 8 تا 10 هزار تومان سود می‌برم. به گفته این فروشنده، آمپول‌های «پروستاگلاندین اف.دو.آلفا» ساخت کشور انگلیس مؤثرترین و گرانترین داروی سقط جنین در بازار ناصر خسرو است.
به گفته بسیاری از کارشناسان دارویی کشور تا زمانی که مردم نتوانند مشکلات درمانی خود را از طریق راه حل‌های رسمی دنبال کنند مجبور به استفاده از راه‌های غیرقانونی و قاچاق در زمینه حل مشکلشان خواهند شد، مانند سقط جنین یا ناتوانی جنسی که اگر این دو مشکل به‌صورت قانونی در فردی وجود داشته باشد بیمار می‌تواند برای درمان خود از طریق داروخانه‌ها و مراکز درمانی معتبر، مشکل‌اش را دنبال کند.
وزارت بهداشت مطلع است؟
در حالیکه بازار داروی ناصرخسرو همچنان به کار خود ادامه می‌‌دهد و داروهایی که در این بازار به فروش می‌رسند عمدتاً تقلبی بوده و برای بیماران خطرآفرین است، با این همه به نظر می‌رسد مسئولان وزارت بهداشت از روند غیرقانونی ورود دارو به بازار ناصرخسرو مطلع‌اند؛ چراکه بسیاری از مسئولان وزارت بهداشت در گفته‌هایشان کنترل مرزها را به راحتی میسر نمی‌دانند و راه مبارزه با پدیده قاچاق را به سخت‌گیری عرضه و تقاضا منتهی می‌کنند. اما انگار مبارزه با پدیده قاچاق دارو، پدیده‌ای که هر لحظه ممکن است جان انسانی را به مخاطره بیندازد، همچنان در پیچ و خم تقسیم مسئولیت‌ها باقی‌مانده است؛ چراکه تاکنون از برنامه‌های این وزارتخانه در راستای کاهش تقاضا خبری به گوش نرسیده است.
«شاهرخ رامین» با بیان اینکه اگر بر تجویزهایی که پزشکان برای بیماران می‌کنند نظارت صورت گیرد، بازار قاچاقچیان نیز از رونق می‌افتد، به «خبر»می‌گوید: «باید نظارت‌ها بر کار پزشکان به صورتی باشد که دارویی نسخه شود که در بازار قانونی کشور وجود داشته باشد. اگر این هماهنگی بین بیماران وپزشکان وجود داشته باشد مردم به سوی بازارهای غیرقانونی نمی‌روند و به این صورت بساط قاچاقچیان نیز برچیده می‌شود.»
کمبود دارو قاچاقچیان را شاد می‌کند
کمـبـود دارو و افزایش نابهنـگـام قـیـمـت آن، معضلى است که مصرف کنندگان و بیماران نیازمند به این محصول ضرورى را در تنگنا قرارداده است، بیمارانى که براى به دست آوردن سلامتى جسمى و روحى خود چـاره‌اى جزء تأمین آن به هـر طریقى که شده، ندارند. در این میان گاهى حیات آنها در گرو به دست آوردن دارویى است که به دلایل متفـاوت کمیاب و نایاب شده به طورى که براى تهیه آن باید به هر درى بزنند. درهایى که آخر آن به بازار سیاه سیداسماعیل و ناصر خسرو و... ختم مـى شـود.
اواخر ماه گذشته سرپرست بازرسی ویژه معاونت غذا و داروی وزیر بهداشت از پیگیری اصلاح قوانین برخورد با متخلفان دارویی و غذایی توسط معاون پارلمانی وزیر بهداشت خبر داد و با بیان این که برخی از این قوانین مربوط به سال‌های 1334 است، گفت: «بیش از صدها تن اقلام دارویی، غذایی، آشامیدنی و بهداشتی قاچاق در سه استان مرزی کشور طی سال گذشته منهدم شدند».
سرپرست بازرسی ویژه معاونت غذا و داروی وزیر بهداشت از پیگیری اصلاح قوانین برخورد با متخلفان دارویی و غذایی توسط معاون پارلمانی وزیر بهداشت خبر داد و با بیان این که برخی از این قوانین مربوط به سال‌های 1334 است، گفت: «بیش از صدها تن اقلام دارویی، غذایی، آشامیدنی و بهداشتی قاچاق در سه استان مرزی کشور طی سال گذشته منهدم شدند».
دکتر گل‌محمدی با بیان اینکه به موجب سیاست‌های سختگیرانه اتخاذ شده، میزان عرضه داروی خارج از شبکه هم از سال 83 تا88 کاهش چشمگیری داشته است، افزود: «پیش از این داروهای مکمل، جنسی و بعضاً مخدر در داروخانه‌ها و مراکز عطاری رواج فراوانی داشت».
سرپرست بازرسی ویژه معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، ادامه داد: «آمارها حاکی از آن است که میزان عرضه داروهای خارج شبکه از سال 84 تا ابتدای 88 کاهش 80 درصدی داشته است».
نظر شما