کاتوزیان:ساختار کنونی قوا حالتی دو گانه برای رئیس جمهور دارد/ تغییر ساختار سیاسی کشور در چند سال آینده می تواند عملیاتی شود

  حمید رضا کاتوزیان که نخستین چهره سیاسی بود که موضوع امکان تغییر ساختار سیاسی کشور در شهریور ماه جاری  طرح کرد، در گفت وگو با خبرآنلاین در خصوص اظهارات اخیر رهبر انقلاب درباره امکان تغییر ساختار حکومتی کشور، گفت: ساختار حکومتی ما در شرایط کنونی، حالتی دو گانه برای رئیس جمهور دارد که از یک سو، رئیس قوه مجریه است و از طرفی خود را درجایگاه رهبری ثانویه در کشور می بیند؛ این خصوصیت هم مخصوص آقای احمدی نژاد نیست وروسای جمهور سابق هم همین خصوصیت را داشته اند.

وی افزود: گاهی اوقات این سوء تفاهم پیش می آید که رئیس جمهور هماهنگ کننده سه قوه یا اینکه فراتر از یک رئیس قوه است. در حالی که ما در بازنگری قانون اساسی، بخش زیادی از اختیارات رئیس جمهور -مثل تنظیم روابط قوا -را به  رهبرانقلاب منتقل کردیم.

وی در توضیح این مطلب، خاطر نشان کرد: اختیارات رهبری در کشورما به اختیارات رئیس جمهور در دیگر کشورها شباهت دارد.مثلا در آمریکا رئیس جمهور حق وتوی مصوبات مجلس سنای این کشور را دارد. یا اینکه فرماندهی کل قوا و اعلام جنگ و صلح با رئیس جمهور است؛ این وظایف در قانون اساسی ما به رهبری داده شده است.بنابراین ما در این وضعیت نیاز به یک هماهنگ کننده هیات وزیران و مجری قانون داریم که آن رئیس قوه مجریه است.

کاتوزیان با اشاره به اختیارت رئیس جمهور براساس قانون اساسی، اظهار داشت:اگر به قانون اساسی رجوع کنیم، اختیارت رئیس جمهور کاملا مشخص است. وظیفه رئیس جمهور اجرای قانون اساسی و مصوبات مجلس، هماهنگ کردن هیات وزیران، مسئول برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور است. این بدین معنی است که به معنای واقعی کلمه مثل سایر قوا، رئیس جمهور رئیس قوه مجریه است.

وی گفت: در شرایط حاضر، درباره منزلت رئیس قوه مجریه امر به دولتمردان و رئیس جمهور مشتبه شده  است وتصورشان بر این است که رئیس جمهور یک درجه  پائین تر از رهبری قرار دارد. در حالی که تصریح قانون اساسی این است که  رئیس جمهور« مجری قانون» است وباید پاسخگوی رهبری، مجلس و مردم باشد.

 عضو فراکسیون اصولگرایان در پاسخ به اینکه فکر می کنید «آینده دوری» که رهبر انقلاب برای امکان تغییر ساختار سیاسی کشورطرح فرمودند، چند سال آینده باشد؟ ،گفت:نمی دانم منظور رهبری چه بوده است، ولی برداشت بنده این است که این امر در همین چند سال آینده  موضوعی است که اگر بررسی شود،می تواند عملیاتی شود.چون حسن این شیوه آن است که نخست وزیر منتخب نمایندگان ،خود را به طور جدی تری پاسخگو به مجلس می داند.

وی در خصوص حذف رای مردم و انتخاب نخست وزیر توسط نمایندگان، اظهار داشت:در این شیوه، مردم در حقیقت رای خودشان را به نمایندگان داده اند و این اعتماد را به کسانی که به مجلس می فرستند، تفویض می کنند تا علاوه بر قانون گذاری و نظارت، انتخاب نخست وزیر را هم انجام دهند.

 رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه چنین فرآیندی نیازمند نمایندگانی است که نگاه ملی داشته باشند، تصریح کرد:شاید نیاز باشد قبل از تغییر ساختار حکومتی، شیوه انتخاب نمایندگان مجلس تغییر کند و افرادی به مجلس راه بیابند که منتخب حوزه انتخابیه استانی باشند.

کاتوزیان در پاسخ به اینکه آیا دلیل طرح این موضوع از سوی رهبری انقلاب اختلافات کنونی دولت و مجلس بوده است، گفت: به نظر من فرمایش رهبری ناشی از تجربه سالیان طولانی  اداره کشور است و فقط مربوط به دوران آقای احمدی نژاد نیست.

وی با بیان اینکه رئیس جمهور باید در جایگاه اصلی خود باشد، افزود:  در ساختار سیاسی کنونی ما این گونه نیست و رئیس جمهور تصورش این است که جایگاهش از آنچه در قانون اساسی دیده شده بالاتر است وبه همین دلیل وقتی مجلس می خواهد از آقای احمدی نژاد سوال کند با یک چالش سنگین مواجه می شود. در حالی که براساس قانون اساسی ، سوال از رئیس جمهور باید یک امر ساده و طبیعی باشد.

 نماینده مردم تهران در مجللس هشتم حسن نظام پارلمانی را امکان تغییر نخست وزیر توسط مجلس دانست و گفت: یک وجه دیگر از محاسن نظام پارلمانی این است که اگر نخست وزیر مرتکب تخلف شود و با نظام و سیاست های کلی زوایه پیدا کند، امکان تغییر او وجود دارد ، اما در شرایط کنونی ما اگر بخواهیم رئیس جمهور را عزل کنیم، این  امر ممکن است بحران های سیاسی و التهاب در کشور ایجاد کند در حالی که اگر نخست وزیر منتخب مجلس باشد همانند شهردار که توسط شورای شهر انتخاب می شود است و اگر شورا از وی ناراضی بود، او را عزل می کند.

وی ویژگی دیگرنظام پارلمانی را کنترل روی انتخاب های مجلس دانست و گفت: در یک جامعه 80 میلیونی راحت تر می شود کنترل کرد یا یک جامعه 300 نفره را؟ بنابراین مجلس در مقام اجرا می تواندبر عملکرد نخست وزیر نظارت کند.

کاتوزیان درباره اینکه نقاط ضعف این شیوه انتخاب شدن لابی ها درباره انتخاب فرد مورد نظر است، با بیان اینکه طبیعت کار پارلمانی این خصوصیات را دارد،گفت:اگر مجلس ساختارش اصلاح شو و نمایندگانی به نگاه ملی بدان راه پیدا کنند آنها کمتر تحت تاثیر این لابی ها قرار بگیرند.ضمن اینکه اگر کشور ما به سمت یک نظام پارلمانی وحزبی قوی برود، در صد بالایی از مشکلات این گونه ای حل می شود.

/212 212