اسلامگرایان در برابر اسلامگرایان؛ کارزار بعد از انقلاب های عربی

در میزگرد بررسی پیروزی اسلامگرایان در شمال آفریقا، میهمانان کافه خبر علی اصغر محمدی، مدیرکل سابق خاورمیانه عربی و شمال آفریقای وزارت خارجه و محمد فرازمند، سفیر اسبق ایران در بحرین به سوالات حاضرین پاسخ گفتند. فرازمند در پاسخ به این سوال که" پیروزی اسلامگرایان در شمال آفریقا چه تأثیری بر منطقه داشته است؟" گفت: در بررسی تحولات منطقه، نمی توان به لحاظ عقلی بدیهیات را انکار کرد. در حال حاضر اخوانی ها 40 درصد کرسی ها را بدست گرفته اند و در سایر کشورهای شمال آفریقا از جمله در مغرب نیز این تحول صورت گرفته است. موفقیت اخوان در کسب کرسی های مجلس باعث شده که برخی تصور کنند این بهار اخوان است و آنچه را که اسلامگرایان اخوانی در طول 7 تا 8 دهه مدنظر داشته اند، به منصۀ ظهور برسانند.
فرازمند افزود:" اما هنوز این کارزار تمام نشده است. مثلا در کشوری مثل تونس انتخابات برگزار شد و النهضة به راحتی با سایر احزاب ائتلاف کرد. دلیل این امر نیز اینست که النهضة میانه روست. اما در مصر با گروههای مختلفی مواجه هستیم از جمله با گروه تندرویی به نام النور و یا در مجموع سلفی های مصر که هیچ حضوری در انقلاب اخیر مصر نداشتند و در حال حاضر نیز 24 کرسی را در دست دارند.
فرازمند در پاسخ به عدم حضور سلفی ها در انقلاب اخیر گفت: سلفی ها اعلام کرده اند که در روزهای سقوط مبارک لازم ندیده اند که پرچم خود را بالا ببرند. وی افزود: البته این مسئله برای اخوان یک چالش است چون دستور کار اخوان با سلفی ها متفاوت است. البته باید به این مسئله اشاره کرد که سلفی های مصر همانند سلفی های عربستان نیستند. فرازمند افزود: آنچه که سلفی ها بر آن تأکید دارند، از تفکرات اخوان تفاوت دارد و امروز چه بسا این اسلامگرایی نوین در برابر اسلامگرایی قرار گرفته است. یعنی اسلامگرایی در مقابل اسلامگرایی. نوع جدیدی از اسلامگرایی در حال بروز است که هنوز ابعاد آن روشن نشده است.
علی اصغر محمدی، میهمان دیگر کافه خبر در مقدمه ای در خصوص اندیشه سیاسی اسلامی گفت: در نحلۀ فکری سنی و شیعه از اندیشۀ "الحق لمن الغلب" داریم تا این اصل که خروج از حاکم اسلامی حرام است" محمدی افزود: خیزش های ضد حکومتی را در میان سنی ها نیز در طول تاریخ داشته ایم به خصوص اینکه بخشی از سلفی ها نیز قیام علیه حاکم را لازم می دانند. در طول این هزار و اندی سال از اسلام مجموعۀ اندیشه های سیاسی در نحله های مختلف اعم از شیعه و سنی تأثیر و تأثر زیادی از هم گرفته اند. به لحاظ نظری بسیاری از مباحث و مسائل را سنی ها از شیعیان می گیرند و یا شیعیان از سنی ها می گیرند. همانطور که از انقلاب اسلامی ایران سود برده اند و جریان های اسلامی تقویت شد.
محمدی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مقتضیات هر کشور با کشور دیگر متفاوت است. اسلامی بودن ترکیه یک مفهوم دارد و در تونس و مصر و ایران مفهومی دیگر دارد. یعنی توجه به شرایط بومی برای قضاوت در مورد جنبش اسلامی یک اصل است.
دوم اینکه، این جنبش ها بر اصول خودشان پایبند هستند و اگر جنبش اسلامی بخواهد تغییر ماهیتی بدهد دیگر جنبش اسلامی نیست. در مجموع خیزش اسلامی، جنبش اسلامی، بیداری اسلامی، اعم از شیعه و سنی یک راه عریضی است که مجموعه جریانها در آن وجود دارند و هدف آنها اینست که به مرحله ای دست یابند که به سند ملی برسند. سندی که دو مبنا دارد اول توافق ملی که در رأی مردم مبناست و دوم اجرای احکام، تشریح احکام، قانونگذاری و اجرا مبتنی بر اسلام.51 263