هیچ عنوانی برای درگیری موجود میان دو فراکسیون اکثریت پارلمانی عراق یعنی العراقیه و دولت قانون که در حال حاضر به اوج دعواها نزدیک شده‌اند، نمی‌توان یافت. درگیری که البته تازگی ندارد و از فردای روزی که نتایج انتخابات سال گذشته میلادی اعلام شد، آغاز شد و تا بدین لحظه که این یادداشت را می‌نویسم، همچنان ادامه دارد. در این یادداشت قصد ندارم به نفع یک جریان علیه جریان دیگر بنویسم اگر چه آن‌چه می‌نویسم ما حصل تعقیب و نتیجه واقعیت‌هایی است که در عرصه سیاسی عراق وجود دارد و کاملا مشهود است. اما به هر حال هدف من در یادداشت چیز دیگری است. من قصد دارم در این یادداشت به نقش رسانه‌ها در افزایش تنش‌های جاری میان العراقیه به ریاست ایاد علاوی و ائتلاف دولت قانون به ریاست جناب آقای نخست‌وزیر، نوری مالکی اشاره کنم.
بی‌شک رسانه‌ها نقشی بی‌بدیل و بسیار اثرگذار در تداوم بحران جاری میان آنها ایفا کرده‌اند. حتی می‌توانم بگویم رسانه‌های دو طرف آتش به یار معرکه جاری شده‌اند. به ویژه روزنامه الصباح و شبکه العراقیه از این طرف (طرف مالکی) و ده‌ها روزنامه و شبکه تلویزیونی و ماهواره‌ای از آن طرف (طرف العراقیه) که بی‌شک به بلندگوی حمله دو طرف تبدیل شده‌اند. العراقیه علاوه بر در اختیار داشتن شبکه‌هایی نظیر الشرقیه و الرشید شبکه‌های عربی فرامنطقه‌ای مانند العربیه و الجزیره و روزنامه‌های فرامنطقه‌ای مثل الشرق الاوسط و الحیات را نیز در اختیار دارد که باعث شده توازن رسانه‌ای میان دو طرف به هم بریزد و در عین حال رویکرد غیرمنصفانه العراقیه نیز بیشتر شود.
افراد بسیاری درباره اهمیت و موضوعیت آرام کردن فضای سیاسی کشور نوشته‌اند و توصیه کرده‌اند و داد سخن داده‌اند. به گونه‌ای که وقتی که اظهارات دو طرف را دنبال می‌کنیم، می‌بینیم که در هر دو فهرست افراد انتقادهای سنگینی را متوجه یکدیگر میکنند و در همان دو جبهه مخالفان بسیاری نیز علیه آنها بر می‌خیزند. آخرین آنها اظهارات برخی نمایندگان مجلس است که از دولت خواسته‌اند که در بودجه آینده از میزان حقوق نمایندگان کاسته شود در حالی که در مقابل عده‌ای نه تنها به انتقاد از این خواسته نمایندگان برخواسته‌اند بلکه تاکید کرده‌اند که باید در بودجه آینده قید شود که نمایندگان مجلس هیچ مسئولیت و تعهدی برای پاسخ‌گویی به پول تن‌خواه و اموالی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، ندارند.
اگر برنامه‌های شبکه العراقیه را پیگیری کنید و صفحات روزنامه الصباح را ورق بزنید، بدون نیاز به صرف تلاش بسیاری به روشنی می‌بینید که اعضای فراکسیون طرفدار دولت چندان تمایلی به اظهار نظر در این زمینه ندارند اگر چه با این موضوع به شدت مخالفند و تاکید دارند که بر اساس بند 66 قانون اساسی باید همه موارد بدون استثنا مورد بررسی قرار بگیرد و بررسی اموال نمایندگان نیز جزء آن است؛ اما در جبهه مقابل اعضای فراکسیون ایاد علاوی تمایل ندارند که همه چیز قانونی پیش رود. حقیقت این است که تا قبل از مالکی هر کسی که دولت را در اختیار داشت تا این اندازه به قانون پایبندی نداشت. در دوران ایاد علاوی، فساد اداری و مالی شدیدی رخ داد که ایاد علاوی هیچ گاه نسبت به این پدیده به کسی پاسخگو نشد و کسی از او حساب پس نگرفت که این همه اموالی که ناپدید شد کجا صرف شدند. اما رسانه‌های وابسته به او نه تنها به این مساله کوچک‌ترین توجهی نمی‌کنند بلکه حتی فراتر از آن همه گناه‌ها را به گردن نوری مالکی انداخته‌اند و حتی بسیاری از تحولات قبل از دوران آغاز نخست‌وزیری مالکی را هم به پای مالکی نوشته‌اند در حالی که کسی نیست به آنها بگوید که مالکی در آن موقع نخست‌وزیر نبود که مشکلات آن دوران را هم به حساب او می‌نویسید.
چون بنا است در این مطلب بی‌طرف سخن بگویم، ناگزیرم به انتقادهایی که به شبکه العراقیه وارد می‌شود نیز بپردازم. در دوران نخست‌وزیری آقای جعفری شبکه العراقیه هیچ گاه تا این اندازه در قامت دفاع از نخست‌وزیر برنخواسته بود اما در آن موقع هم چنین رقابت تنگاتنگ یا بهتر بگوییم حمله‌ای به دولت نمی‌شد. امروز به ویژه پس از انتخابات 2010 فهرست العراقیه راه دیگری را اتخاذ کرده که ناگزیر می‌سازد که رسانه‌هایی نیز برای حمایت از دولت شکل بگیرد که از جمله آن شبکه دولتی العراقیه است که در برنامه‌های مختلف به دفاع از مالکی برخواسته است. در حال حاضر این رسانه تمام قد از مالکی دفاع می‌کند، چه در زمانی که بازشماری مجدد آرا مطرح شد، چه زمانی که مهلت یک‌صد روزه به دولت داده شد و چه زمانی که تظاهرات 25 فوریه روی داد، این شبکه کاملا از مالکی حمایت کرده است.
از سوی دیگر ملاحظاتی نیز به شبکه العراقیه وارد است که جزئی از آن بر سر نحوه پوشش دادن فعالیت احزاب و تمامی موسسات مدنی است. احزاب بسیاری هستند که در عراق فعالیت گسترده‌ای دارند ولی شبکه العراقیه در خوش‌بینانه‌ترین حالت تنها سه دقیقه به فعالیت آنها اختصاص می‌دهد. این در حالی است که این سهم برای حزب الدعوه اسلامی بیش از این حرف‌ها است. العراقیه یک شبکه دولتی است و انتظار می‌رود که در اختیار همه عراقی‌ها باشد. نکته دیگری که درباره شبکه العراقیه باید گفت، اختصاص بودجه بسیار بالا به این شبکه است. گفته می‌شود میزان بودجه شبکه العراقیه معادل بودجه وزارت آموزش عالی است. این در حالی است که العراقیه کم‌تر به مشکلات شهروندان عراقی می‌پردازد و این مساله باعث شده تا دلخوری اجتماعی از شبکه العراقیه نیز افزایش یابد.
به هر حال در وضعیت فعلی عراق هر کسی به فکر بهره‌برداری از امکاناتش برای خنثی‌سازی فضاهای مسمومی است که علیهش وجود دارد یا در حال شکل‌گیری است. العراقیه به مالکی می‌تازد و طبیعی است که مالکی نیز برای دفاع از خود چاره‌جویی کند. در فضایی که رسانه‌ها به تیرهای کمان علیه دیگران تبدیل میشوند چاره‌ای نیست که از همین طریق پاسخی برای آنها یافت شود. حداقل حسن آن این است که اصول دموکراسی رعایت می‌شود.
حسین النجار، روزنامه نگار و مشاور نوری مالکی نخست وزیر عراق است که این یادداشت را به طور اختصاصی برای خبر آنلاین نگاشته است.
ترجمه: سید علی موسوی
26249
نظر شما