*سیدمرتضی نعمت زاده
در حملۀ اخیر نظامیان اسراییلی به غزه در حدود 15 تن از فلسطینیان به شهادت رسیدند. در نگاه نخست شاید حملۀ اسراییل به غزه و برجای نهادن تعداد بسیاری شهید و زخمی در صفوف فلسطینیان در جهت منافع رژیم صهیونیستی چندان طبیعی نباشد، اما این عملیات در شرایط فعلی دلایل خاص داشته و اهداف مشخصی را دنبال می کند.
در حالی که رسانه های بسیار قدرتمند عربی و غربی در تلاش برای محوریت بخشیدن به بحران سوریه و آگراندیسمان و بزرگنمایی حوادث و قربانیان این کشور گام برمی دارند، حملۀ اسراییل به غزه به وضوح از اقدامی شاذ از اجماع جبهۀ امریکایی خبر می دهد. آیا جابجایی اولویت های منطقه ای ازسوریه به اسراییل به ضرر اسرائیل نیست؟ پس قطعاً این رژیم دلایل قویتر و هدف های بزرگ تری برای دست زدن به یک چنین در نظر دارد.
نکتۀ قابل توجه اینجاست که اسراییل پس از شکست های متوالی در جنوب لبنان، جنگ 33 روزه 2006 و جنگ غزه در سال 2008 و اوایل 2009 یکی از بزرگترین دستاوردهای تاریخ سیاسی نظامی امنیتی خود را که قدرت بازدارندگی بود، از دست داد. این قدرت بازدارندگی که پس از جنگ سال 1967 به شدت نهادینه شده بود، مانع از آن بود که کسی به فکر حمله و یا رویارویی با اسراییل برآید، اما زیاده خواهی و توسعه طلبی این رژیم که در اشغال لبنان تبلور پیدا کرد، باعث شد که این ویژگی بازدارندگی که مهمترین محور تئوری امنیتی بن گوریون، مؤسس و نخستین رییس جمهور اسراییل بود، از هم فروپاشد و از آن به بعد اسراییل از یک قدرت درجه نخست و رو به اوج در خاورمیانه تبدیل به قدرت درجه دوم و رو به افولی گردد.
در واقع تلاش های اسراییل در طرح حمله نظامی به ایران در اشکال گوناگون و اصرار بر آن در سطح بین المللی بیش از هر چیز اقدامی نمایشی و جنگی روانی است برای آنکه به جهانیان اعلام کند که اسراییل همچنان قدرت درجه اولی است و جایگاه نظامی و قدرت بازدارندگی بالایی دارد. از سوی دیگر اصرار و خواهش کشورهای دیگر از جمله آمریکا از اسراییل در جهت اجتناب از حمله به ایران بخش دیگر این سناریو برای تثبیت آنست.
اما حال که اسراییل توان چنین اقدامی را عملاً ندارد در پی آنست که اقدام به شعبده بازی و صحنه گردانی کرده و با یک مانور نظامی و نمایش قدرت چنین القا کند که واقعآً از نظر نظامی قدرت برتر است و برای این کار هم ضعیف ترین عرصه و رقیب یعنی مردم مظلوم و در محاصرۀ غزه را هدف قرار داده است. این در حالی است که همۀ توجهات و اهتمامات در جای دیگری متمرکز است و میدان را برای اسراییل خالی و مهیا کرده است. در واقع این حمله برای پوشانیدن ضعف این رژیم و پاسخی به افکار عمومی داخل مبنی بر نشان دادن صحنه ای از قدرت است.
اما اینکه این امر بتواند ضعف عمدۀ اسراییل را در زمینه بازدارندگی بپوشاند و یا به لحاظ روانی از اسراییل، کشور و از ارتش آن یک ارتش شکست ناپذیر به نمایش بگذارد، بعید به نظر می رسد.
فارغ از همۀ این دلایل در باب چرایی حمله اسراییل به غزه، باید یادآور شد که نمایش قدرت اسراییل در عمل چالش های متعددی را در مقابل همپیمانان پنهان و آشکار اسراییل نظیر عربستان، قطر، ترکیه و نیز کشورهای غربی قرار خواهد داد. اگر این کشورها دغدغۀ ریخته شدن خون انسانها را دارند در حدی که همۀ توان دیپلماتیک، اقتصادی و تا حدی امنیتی خود را متمرکز بر ساقط کردن نظام سوریه به اتهام کشتار شهروندان خود کرده اند، قطعاً از آنها انتظار می رود در مقابل اسراییل که دشمن همه کشورهای عربی و اسلامی به شمار می رود و بیرحمانه دست به کشتار می زند، واکنش جدی از خود نشان داده و حداقل برگزاری اجلاس شورای امنیت را به همین مناسبت دنبال کنند. اما نه از این کشورها و نه از شورای امنیت و نه اتحادیۀ عرب واکنشی جز محکوم کردن های روتین رسانه ای تاکنون ملاحظه نشده است. از سوی دیگر این حوادث به جنبش های جهادی فلسطینی به ویژه حماس یادآوری می کند که هیچکدام از این حامیان تازه به دوران رسیدۀ آرمان فلسطین که تلاش می کنند خود را جایگزین ایران، سوریه و حزب الله در حمایت از مقاومت فلسطین کنند، در شرایط سخت هیچ کاری برای مردم فلسطین انجام نمی دهند و دفاع از فلسطین صرفاً در چهارچوب به ظاهر کمک های مالی( به عنوان نوعی رشوه) و یا گفتگوهای دیپلماتیک عملی نیست.
بنابراین حملۀ اسراییل به غزه بسیاری از بازیگران منطقه ای و بین المللی را در مقابل چالشی قرار خواهد داد که خروج از آن قطعاً به آسانی میسر نیست. ضمن آنکه این رویداد همچنین آزمونی برای مصالحۀ فلسطینی- فلسطینی نیز تلقی می شود به این معنا که آیا محمود عباس و حکومت خودگردان در کنار مردم فلسطین در غزه قرار خواهند گرفت و یا همچنان چهارچوب های از پیش تعیین شدۀ روابط با اسراییل و سکوت های معنادار و گاه جانبدارانه در مقابل جنایات رژیم صهیونیستی را حفظ خواهند کرد.
*رایزن اسبق فرهنگی ایران در سوریه
51263
نظر شما