نشست اربیل کلید حل بحران عراق خواهد بود؟

سید علی موسوی خلخالی

روز شنبه در اربیل نشست مهمی برگزار شد که در آن جلال طالبانی، رئیس جمهوری عراق و رهبر حزب اتحادیه میهنی کردستان، ایاد علاوی، رئیس فهرست العراقیه، سید مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و اسامه النجیفی، رئیس پارلمان عراق، یکی از رهبران فهرست العراقیه و یکی از چهره های سرشناس اهل تسنن بر سر بحران سیاسی جاری در عراق و چگونگی تعامل با دولت مالکی با یکدیگر بحث و تبادل نظر کردند. این نشست چند غایب بزرگ نیز داشت، نوری مالکی، نخست وزیر عراق که در حقیقت یکی از محورهای اصلی مذاکرات اربیل بود و سید عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق.
برخی اخبار نیز حاکی از آن است که در نشست اربیل درباره چگونگی ایجاد جبهه ای علیه نوری مالکی نیز بحث شده است. به ویژه که حاضران در این نشست درباره لزوم تهیه قانونی جدید و تصویب آن در مجلس برای ایجاد محدودیت در دوره نخست وزیری، در حال حاضر مالکی، بحث کرده اند. گفته می شود مالکی تصمیم دارد برای بار سوم خود را نامزد نخست وزیری عراق کند.
ضیاء الاسدی، نماینده فراکسیون الاحرار، وابسته به جریان صدر به پایگاه خبری عراقی مشرق گفت: مهمترین موضوعی که میان مقتدی صدر با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق مورد بحث قرار گرفت عدم موافقت برای نخست وزیری نوری مالکی در دور سوم بود.
وی ضمن اعلام وجود طرحی برای ایجاد محدودیت در دوره های نخست وزیری تاکید کرد، هدف از طرح این مساله شخص نوری مالکی نیست بلکه شامل همه می شود و در صورتی که این قانون تهیه و به تایید فراکسیون های سیاسی و نمایندگان پارلمان برسد دوره نخست وزیری محدود خواهد شد.
در حقیقت تصمیم به برگزاری این نشست زمانی اتخاذ شد که مقتدی صدر روز پنج شنبه به اربیل رفت و با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق دیدار کرد. سفری از پیش اعلام نشده و در عین حال حساس. پس از آن جلال طالبانی، ایاد علاوی و اسامه النجیفی نیز تصمیم گرفتند تا به اربیل بروند تا این نشست یک نشست پنج جانبه گسترده شود.
منابع خبری می گویند که هدف طالبانی در سفر به اربیل با دیگر حاضران تا اندازه ای متفاوت بود. او بر عکس مسعود بارزانی، مقتدی صدر، ایاد علاوی و اسامه النجیفی به این هدف به اربیل رفت که مسعود بارزانی و ایاد علاوی را راضی کند که پای میز مذاکره با نوری مالکی بنشینند تا راه حلی برای پایان دادن به بحران سیاسی کشور بیابند.
نتیجه نشست اربیل چه بود
سایت خبری ساحات التحریر گزارش می دهد که در اربیل طالبانی توانسته پس از رایزنی های طولانی با مالکی که تلفنی انجام می شده و دیگر رهبران حاضر در نشست، مذاکرات را به این جا برساند که مالکی به تمامی بندهای توافق شده در توافق نامه اربیل که بر اساس آن مالکی مجددا نخست وزیر شد و دولت وی شکل گرفت، پایبند باشد، در مقابل رئیس اقلیم کردستان از امتیازهایی که از دولت بغداد بر سر عایدات نفتی مطالبه می کرد و در حقیقت جرقه اختلافات او با مالکی را شعله ور کرد، کوتاه بیاید و العراقیه نیز بپذیرد که پرونده طارق الهاشمی که متهم به دست داشتن در حوادث تروریستی است، روند قضایی خود را بپیماید و بر سر آن کوتاه بیاید و حضور سیاسی اش را منوط به این پرونده نکند، در مقابل مالکی بپذیرد که صالح المطلک، به پست خود یعنی معاونت نخست وزیری بازگردد و کما فی السابق فعالیت خود را به طور کامل از سر بگیرد.
نوری مالکی ظاهرا پذیرفته است که به توافقات حاصل شده پایبند باشد. سعید خوشناو، نماینده پیمان کردستانی در پارلمان عراق در این باره گفت که نوری مالکی، نخست وزیر عراق پذیرفته است که به تمامی تصمیماتی که در نشست چهار جانبه بارزانی، طالبانی، صدر و علاوی در اربیل اتخاذ شده، پایبند باشد. خوشناو گفت: مالکی به دلیل این که در این نشست رهبران عراق حضور داشتند و آنها نمایندگان مردم محسوب می شوند اعلام کرده که حاضر است تمامی تصمیم هایی که در این نشست اتخاذ شده را فورا و بی کم و کاست اجرا کند.
مسعود بارزانی نیز گفته است در صورتی حاضر به دیدار با نوری مالکی است که وی به تعهد خود به پاینبدی و اجرای توافق نامه اربیل عمل کند.
بلافاصله پس از نشست اربیل، مسعود بارزانی با نمایندگان پیمان کردستانی در پارلمان عراق تشکیل جلسه داد و بر لزوم اتخاذ مواضعی یکپارچه تاکید کرد. در این جلسه که پشت درهای بسته و به دور از چشم خبرنگاران برگزار شد، بارزانی درباره نشست اخیر سران عراقی در اربیل بحث و تبادل نظر کرد.
غیبت مالکی و حکیم
همان طور که گفته شد مالکی و حکیم بارزترین غایبان نشست اربیل بودند. برای همین وجود طرحی برای سرنگونی مالکی بیش از پیش در افکار عمومی مطرح شده است. جریان صدر که رهبر آن، مقتدی صدر قبل از عزیمتش به اربیل انتقادهای تند و صریحی را متوجه نوری مالکی می کرد و می گفت او در حال ایجاد دیکتاتوری جدید در عراق است، وجود هر گونه طرحی برای سرنگونی نوری مالکی را تکذیب کرد.
بهاء الاعرجی، رئیس فراکسیون الاحرار در مجلس عراق وجود هرگونه طرحی برای سرنگونی دولت مالکی را انکار کرد اگر چه گفت که اکثریت تشکل‌های سیاسی با سیاست‌های دولت و اقدامات نخست وزیر موافق نیستند و برای همین موضوع رای عدم اعتماد به او مطرح شده است؛ با این حال او گفت که شایعات مربوط به وجود طرحی برای سرنگونی نخست وزیر بی اساس است هرچند برخی چنین نظری دارند اما هیچ اقدام عملی‌ای در این باره نشده است. الاعرجی تاکید کرد که اگر قرار باشد نخست وزیر عوض شود پیمان ملی باید در این باره تصمیم بگیرد. 
پیمان ملی با صدور بیانیه ای تاکید کرد که همچنان از نخست وزیری نوری مالکی حمایت می کند و هیچ طرحی برای تغییر او ندارد.
درباره عدم دعوت از سید عمار حکیم برای حضور در نشست اربیل نیز یک نماینده پیمان کردستانی در پارلمان عراق گفت: نشست اربیل در حقیقت مکمل نشست دو جانبه سید عمار حکیم با مسعود بارزانی بوده است. شوان محمد طه گفت که نشست اربیل در راستای همان نشست است و پیمان کردستانی تلاش دارد با همه تشکل‌های سیاسی بحث و گفت‌وگو داشته باشد. سید عمار حکیم یک هفته پیش به کردستان رفته بود و با مسعود بارزانی به بحث و تبادل نظر نشسته بود.
49 262