آنچه طی روزهای گذشته پس از سقوط یک خمپاره از داخل سوریه به ترکیه و کشته شدن پنج نفر رخ داد و نیز واکنش های تند مقام های آنکارا به این رخداد، بیش از گذشته واقعیت هایی را درباره جبهه ترک در قبال بحران سوریه نشان می دهد.
سقوط یک خمپاره یا بیش از یک خمپاره از داخل سوریه به خاک ترکیه امری کاملا طبیعی است و چه بسا که اتفاق هر روزه ای باشد که درباره آن اطلاع رسانی نمی شود، کما اینکه این امر درباره مرزهای اردن و لبنان و عراق هم صدق کرده است و علاوه بر آن، در درگیری های مرزی در هر جای دنیا، این مسأله امری کاملا طبیعی و عادی است.
اما چه عاملی باعث شد تا اردوغان تمام دنیا را یک شبه همراه خود و علیه سوریه بسیج سازد و درخواست نشست فوری ناتو و دریافت مجوز از پارلمان برای اقدام نظامی را ارایه دهد. واقعیت این است که هنوز مشخص نشده که ارتش سوریه این خمپاره را شلیک کرده است یا مخالفان سوری که به علت ناتوان ماندن در متزلزل کردن بنیان نظام سوریه، به دنبال متشنج تر کردن رخدادها و زمینه سازی برای اقدام نظامی علیه این کشورند.
با این حال، اردوغان در نامه ای به شورای امنیت، این اتفاق را نقض آشکار قوانین بین الملل تلقی کرد و در درخواستی از پارلمان که اکثریت آن را هم حزبی هایش شکل می دهند، خواستار تصویب لایحه اقدام نظامی خارج از مرزها کرد. اما احزاب مخالف یعنی چپ ها و کردها با این لایحه مخالفت کردند و همه هم حزبی های اردوغان در این جلسه حضور نیافتند. ترکیه اما متاسفانه این موضع را در حالی اتخاذ کرد که در ماه می 2010 و زمانی که حدود 10 نفر از شهروندانش در حمله نظامیان اسراییلی به کشتی مرمره کشته شدند، چنین موضعی اتخاذ نکرد و تنها به کاهش سطح روابط بسنده کرد و نه ناتو را به کمک خواست و نه مجوزی از پارلمان برای اقدام نظامی فرامرزی درخواست کرد. حال آنکه طی دو سال گذشته، سطح روابط اقتصادی اش با اسراییل به نسبت 35 درصد هم افزایش یافته است.
اما صدور مجوز اقدام نظامی از سوی پارلمان، در حد خود اقدامی خطرناک است که می تواند شراره یک جنگ منطقه ای را رقم زند؛ اساسا تصویب چنین قانون و صدور چنین اجازه ای خود به تنهایی اعلام جنگ علیه سوریه است. آیا دولت سوریه نمی توانست به بهانه ورود افراد مسلح از داخل ترکیه به خاکش و مورد تهدید واقع شدن امنیت ملی اش، چنین مجوزی را از پارلمان بگیرد؟ هرچند معاون نخست وزیر ترکیه اعلام کرده که این مجوز به معنای ورود به جنگ با سوریه نیست، اما خود همین مجوز، "جنگی به تعویق افتاده" را در خود نهفته دارد و اکنون دولت اردوغان مختار است که هر زمان "شرایط اقتضا کند" از این مجوز بهره برداری نماید.
با این حال، تمام سروصداها و فریادهای اردوغان در سطوح منطقه ای و بین المللی چندان انعکاسی نیافت و مدت نشست اضطراری پیمان ناتو کمتر از نیم ساعت بود و در این مدت کوتاه صرفا به اعلام همبستگی با ترکیه اکتفا کرد و سوریه را به توقف "اقدامات خصمانه" فراخواند که این موضع صرفا نوعی تعارف با ترکیه به عنوان یکی از اعضا بود. ناتو پیش از این چندین بار هم تاکید کرده بود که وارد جنگ با سوریه نخواهد شد و آمریکا هم نه قبل از انتخابات و نه بعد از آن ، خود را درگیر جنگی دیگر در منطقه خاورمیانه نخواهد کرد، خاصه اینکه دو عنصر روسیه و ایران در یک سوی دیگر معادله قرار دارند. ترکیه هم خود به تنهایی جرأت ورود به این جنگ را ندارد. مواضع و اقدامات ترکیه زمانی اتخاذ می شود که ارتش سوریه در حال اعزام بیش از 30 هزار نفر از نظامیان خود به سوی حلب است تا معرکه حلب را نهایی نماید و این به معنای استقرار نهایی ارتش درمرز با ترکیه و در نهایت توقف هرگونه ورود گروههای مسلح به داخل سوریه است که عملا عرصه را بر گروه موسوم به "ارتش آزاد" تنگ خواهد کرد و ترکیه چاره ای جز این ندارد که ارتش سوریه را از گروههای مسلح غافل کند و متوجه خود سازد.
ترکیه اما آنچه را کشته است، می دروَد. ترکیه طبعا اگر به گروههای مسلح آزادی فعالیت در مرزهای خود نمی داد و مرزهای خود را به روی آنها نمی گشود و وارد این بازی نمی شد، نه گلوله ای به سویش شلیک می شد – هرچند که هنوز عامل شلیک این گلوله مشخص نیست - و نه آواره ای به سویش پناهنده می شد و نه لیره ای هم به لحاظ اقتصادی ضرر می کرد. اما شده است آنچه می باید شود. درازدامن شدن بحران در سوریه و دامنه دار شدن اعتراضات مردمی علیه سیاست های دولت حزب عدالت و توسعه درقبال سوریه و جولان دادن مخالفان سوریه در جنوب ترکیه بهانه های زیادی را برای مخالفان اردوغان فراهم کرده و اکنون به پاشنه آشیل وی بدل شده است. دولت اردوغان خود را در منجلاب عمیقی گرفتار کرده است که برون رفت از آن به دشواری میسر است و چه بسا که میسر نباشد.
عنوان، برگرفته از مصرعی از بیت معروف حافظ است: من اگر نیکم اگر بد تو برو خود را باش، هر کسی آن درود عاقبت کار که کشت.
4949
نظر شما