چندی پیش بیشتر روزنامه های عربی مطالعاتی را منتشر کردند که طی آن تحلیلگران سیاسی مصری و عربی درباره کوشش پرزیدنت محمد مرسی برای بازیابی نقش مصر در جهان عرب سخن گفتند . چون بگفته اینان مرسی توانست طی یک دوره بسیار کوتاه از عربستان سعودی دیدار کرد و در اجلاس سران عدم تعهد در تهران شرکت نماید و به پکن و نیویورک و انکارا نیز سفر نماید و شاید هم در آینده نزدیک از چند کشور دیگر نیز بازدید بعمل آورد .در عین حال مرسی از بعضی اقدامات برای تضعیف نقش مصر اظهار نارضایتی کرد و آنرا مناسب با جایگاه آن ندانست . حال این پرسش مطرح می شود که آیا مرسی خواهد توانست نقش عربی و منطقه ای و بین المللی مصر را بازسازی نماید ؟ در اینجا واقع بینانه کوشش خواهیم کرد به این پرسش پاسخ بگوئیم: نقش عربی و افریقائی و بین المللی مصر در دوران پرزیدنت جمال عبد الناصررشد یافت و تقویت گردید و در حقیقت به اوج خود رسید. این نقش عبد الناصر از سوی مرسی بطور غیر مستقیم مورد تمسخر قرار گرفت . مرسی در این باره گفت : آیا اوضاع مصر را در دهه 1950 و 1960 را بیاد دارید ؟ مرسی در سی ونهمین سالگرد جنگ اکتوبر بهیچ وجه به ملت عرب اشاره ای نکرد. او حتی به افریقا نیز اشاره ای نداشت. نقش جمال عبد الناصر در آن دوران اتفاقی نبود بلکه از آنجا سرچشمه گرفت که پرزیدنت عبد الناصر یک شهروند ملی گرا و ناسیونالیست عرب و یک شخصیت بین المللی بود . عبد الناصر برای مصر خدمات بسیاری را در زمینه های گوناگون انجام داد که هیچکس نمی تواند آنها را نادیده بگیرد .
در زمینه مسائل عربی و منطقه ای : جمال عبد الناصر مسائل جهان عرب را به تنهائی بر عهده گرفت و به اعراب جایگاه ویژه ای بخشید و در تمامی موضعگیریهای سیاسی خود ، ملت عرب را نادیده نگرفت.
عبد الناصر در تمامی مسائل جهان عرب و بین المللی موضعگیریهای ملی گرا و پیشرو اتخاذ کرد و از تمامی جنبشهای ملی گرای افریقا و آسیا و امریکای لاتین هواداری نمود . اسرائیل برای او و سیاستهایش یک دشمن بود . در آن دوران رژیم صهیونیستی نه تنها دشمن فلسطینیان بود بلکه دشمن مصر و تمامی اعراب بود و در واقع تمامی بشریت بود.
از جنبه بین المللی عبد الناصر در برپائی جنبش عدم تعهد نقش برجسته ای بر عهده داشت و در برابر ایالات متحده امریکا وکشورهای غربی طرفدار رژیم صهیونیستی ایستادگی کرد . عبد الناصر بهترین روابط را با کشورهای جهان سوم برقرار نمود و در عین حال از احترام بیشتر کشورهای جهان برخوردار شد.
پرزیدنت مرسی و طی دوران کوتاهی که از حکومت او می گذرد نمادها و خط مشی حکومت خود را درباره مسائل عربی و بین المللی نشان داد . پرزیدنت مرسی ناچار است از موضعگیریهای حزب ازادی و عدالت ( اخوان المسلمین) پیروی کند از جمله درباره سوریه که همانا سرنگونی رژیم بشار اسد است . کسیکه می خواهد بعنوان رهبر جهان عرب باشد باید راه حلهائی سیاسی ارائه کند و برای بحرانهای عربی طرح ونقشه ای ارائه نماید نه اینکه از یک طرف علیه طرف دیگر هواداری کند . او باید از وقوع خطر تقسیم وتجزیه جلوگیری نماید. مرسی در سخنرانی خود بمناسبت جنگ اکتبر بصراحت به درگیری ملت سوریه در جنگ اکتبر اشاره کرد اما درباره نقش ارتش سوریه در آن هنگان اشاره ای ننمود . وی در درباره تمامی مسائل جهان عرب چنین موضعگیری دارد .
درباره مسائل منطقه نیز مرسی موضعگیری منفی در برابر ایران اتخاذ کرد . و با وجود دیدار او از تهران ، برای از سرگیری روابط دیپلماتیک دو جانبه اقدامی بعمل نیاورد در حالیکه ایران همسایه بسیاری از کشورهای عربی است و در عین حال نظامی اسلامی دارد و نه تنها یکی از کشورهای مهم وعمده منطقه است بلکه در صحنه بین المللی نیز نقش برجسته ای دارد . ایران در ستیزه جوئی خود با رژیم صهیونیستی اشکارا اقدام می کند و از حقوق ملت فلسطین هواداری می نماید وتنها کشوری است که در برابر نقشه های امریکا و اسرائیل در منطقه ایستادگی می کند .
جامعه بین المللی می خواهند ایران را از دستیابی به تکنولوژی هسته ای صلح آمیز باز دارد در حالیکه اسرائیل بیش از (400) کلاهک هسته ای در اختیار دارد . آیا بهتر نیست پرزیدنت مرسی برای بازگرداندن نقش مصر سطح دوستی و روابط با ایران را بهبود بخشد و بالاتر ببرد ونه اینکه بعکس اقدام نماید.
در سطح منطقه می بینیم که پرزیدنت مرسی بطور کلی از رهنمودهای حزب عدالت ترکیه که نسخه دوم اخوان المسلمین در مصر و جهان عرب است و قدرت را هم اکنون در ترکیه در دست دارد ، پیروی می کند چه این سیاستها ظالمانه باشد وچه نباشد. تا این لحظه قراردادهای اقتصادی و نظامی امضا شده میان ترکیه و رژیم صهیونیستی همچنان پابرجاست و به اجرا در می آید و ترکیه همچنان پایگاه پیمان ناتو است و پایگاههای نظامی امریکا در ترکیه همچنان برقرار است و بیشتر رهبران سیاسی مخالف دولت ترکیه همچنان در زندان بسر می برند .
با وجود این ، مرسی ، اردوغان را رهبری الهام بخش و بین المللی و ستودنی بشمار می آورد و معتقد است که مصر نیازمند دیدگاههای سیاسی وی و ترکیه است .حال به بینیم مرسی در کنفرانس اخیر حزب عدالت ترکیه خطاب به اردوغان چه گفت ( مرسی در این کنفرانس شرکت کرد . قابل توجه اینکه مرسی رهبر بزرگترین کشور عربی است که در اجلاس حزب عدالت ترکیه شرکت کرد ونه حکومت ترکیه) : جهان عرب وبهار عربی همچنان نیازمند نقش شما وحضور شماست چون آنچه که پس از انقلابها پیش می آید ( کوچک کننده نقش مصر ) موضعگیریهای شما در طرفداری از این انقلابها از اهمیت بسیاری برخوردار است که کمتر از اهمیت خود انقلابها نمی باشد ... و از این قبیل اظهارات و سپس با اردوغان بعنوان رهبر جهان اسلام بیعت نمود. رئیس جمهوری مصر بهتر بود خود رهبر جهان اسلام باشد چون این موضعگیری وی نوعی فرومایگی در برابر دیگران بود و مهمتر اینکه نقش برجسته ای برای مصر بوجود نمی آورد بلکه بعکس از اهمیت آن می کاهد .
موضعگیری مرسی در برابر امریکا وغرب از توجه او برای برقراری روابط بسیار نزدیک سرچشمه می گیرد که البته در این میان مهم نیست که امریکا تا چه اندازه از رژیم صهیونیستی طرفداری می کند و یا حقوق فلسطینیان را نادیده می گیرد . موضعگیری پرزیدنت مرسی در برابر اسرائیل بسیار روشن است . او مایل است قرارداد کمپ دیوید با آن رژیم پابرجا بماند و شهرک سازی صهیونیستها ویهودی سازی بیت المقدس و جنایتهای رژیم صهیونیستی برایش اهمیتی ندارد . قابل توجه اینکه گذرگاه رفح همچنان مطابق برنامه ریزی دوران مبارک بسته است.
اخرین موضوع اینکه مرسی و حزب او یادمان درگذشت جمال عبد الناصر را بطور کلی نادیده گرفتند اما مرسی با اهدای نشان شجاعت به انور سادات برای نقش او در جنگ اکتبر از وی ستایش کرد . اما مرسی فراموش کرد که اقدام سادات در جنگ اکتبر یک اقدام تحریک آمیز بیش نبود و هدف آن آزاد سازی نبود چون قرار داد کمپ دیوید با رژیم صهیونیستی بلافاصله پس از آن به امضا رسید .
در پایان می گوئیم : محال است که پرزیدنت مرسی بتواند با این سیاستها وعملکردهایش نقس عربی و منطقه ای و بین المللی مصر را بازگرداند.
دکتر فایز رشید تحلیلگر فلسطینی است که این یادداشت را برای خبرآنلاین عربی ارسال کرده است.
ترجمه: محمد ماجد نجار
49261
نظر شما