طبق آمارکارشناسان پژوهشگاه رویان(مرکز درمان ناباروری)، اگر سالانه در کشور 800 هزار تا یک میلیون ازدواج ثبت شود، به تعداد زوج‌های نابارور 150 هزار نفر افزوده می‌شود،حتی برخی از بررسی‌ها آمار ناباروری در ایران را بین 13 تا 18.6 درصد بیان می‌کند. این در حالی است که هزینه دارو‌های درمان ناباروی، ماهانه مبلغ هنگفتی را به زوجین تحمیل می کند.
اگر‌چه هزینه درمان ناباروری در کشور ما یک پنجم دنیاست و به نسبت سایر کشورها پایین‌تر است، به گونه‌ای که هر ساله تعداد زیادی توریسم برای درمان ناباروری به کشورمان مراجعه می‌کنند،اما تاکنون هیچ سازمان و نهادی نتوانسته است بیمه‌ها را مکلف به تحت پوشش قرار دادن درمان‌های ناباروری کند.
به گفته متخصصان، 70 درصد مراجعه‌کنندگانی که به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند با روش‌های معمول در مان می‌شوند و می‌توانند باردار شوند و فقط 25 درصد از زوج‌های نابارور به روش‌های پیشرفته درمان ناباروری یا روش‌های کمک به ناباروری از قبیل اهدای جنین نیاز دارند.
اهدای جنین به زوج‌های نابارور نه فقط ضرورت که نیازی اجتماعی است و وجود 3 میلیون زوج نابارور در کشور لزوم توجه به این موضوع را دو چندان می‌کند. در تازه‌ترین اظهارنظرها در این باره روز گذشته اللهیار ملک شاهی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با بیان این نکته که بررسی موضوع اهدای تخمک و جنین منوط به ارسال لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس است، گفت: «چنانچه این اتفاق رخ دهد با در نظر گرفتن بار مالی آن در مجلس با فوریت به بررسی موضوع خواهیم پرداخت.»
خلأ قانونی در درمان ناباروری
قانون اهدای جنین نخستین بار در کشورمان در سال 82 تصویب و دستورالعمل آن از سوی وزیر بهداشت در سال 84 ابلاغ شد.بر اساس آیین‌نامه اجرایی این قانون اطلاعات مربوط به جنین‌های اهدایی، جزو اطلاعات سری طبقه‌بندی شده است و مراکز درمان ناباروری مجاز به افشای این اطلاعات نیستند و در صورت افشای اطلاعات 2 تا 10 سال حبس در انتظار متخلفان است.
دبیر کمیته اخلاق پزشکی پژوهشکده رویان با بیان این نکته که مراکز درمان ناباروری روش‌های متعددی برای فرزند دار شدن زوج‌های نابارور را پیش رو دارند از روش‌های اهدا به عنوان یکی از روش‌های درمان ناباروری در این باره نام می‌برد و می‌گوید: «زوج‌هایی که از ناباروری رنج می‌برند یا زمانی که یک خانم توانایی بارداری را ندارد از روش‌های اهدا استفاده می‌شود.»
به گفته دکتر رضا عمانی سامانی، اهدا به 4 روش، اهدای تخمک، اهدای اسپرم، اهدای جنین و رحم جایگزین انجام می‌شود که اکنون فقط درباره اهدای جنین قانون ورود پیدا کرده و درباره 3 نوع اهدای دیگر قانونی وجود ندارد ولی در عین حال مراکز درمان ناباروری با استناد به نظر مراجع تقلید بعضی از این روش‌ها را انجام می‌دهند.
وی می‌گوید: مراکز درمان ناباروری ناچارند در جایی‌که قانون سکوت کرده به فتوای مراجع استناد کرده و روش‌های درمان ناباروری از طریق اهدا به این روش انجام می‌شود. اما اینکه راه و روش و پروتکل اجرایی آن، مراحل، آزمایش‌ها و انتخاب اهدا کننده چگونه باشد در هیچ جایی مدون نشده و هر مرکزی تابع دستورالعملی است که برای آن مرکز مدون شده است.
مشکلات حقوقی، مانع زوج‌های نابارور
موضوع محرمیت یکی از موضوعاتی است که در کشور ما به آن توجه زیادی می‌شود.این موضوع به وی‍ژه درباره اهدای جنین و فرزند خواندگی نمود بیشتری پیدا می‌کند. به گفته سامانی، عده زیادی از فقها رحم مادر را ملاکی برای مادرشدن فرد می‌دانند و عده‌ای دیگر حکم به رضاعی بودن مادر می‌دهند که با این حساب در بحث جنین‌های اهدایی به این علت که جنین جایگزین به رحم مادر منتقل شده و در بدن او پرورش می‌یابد موضوع محرمیت به خودی خود حل می‌شود.
شیما بهنام‌منش، مشاور حقوقی پژوهشگاه رویان نیز با بیان این نکته که به جزئیات قانونی روش‌های اهدای جنین در قانون اشاره‌ای نشده است، می‌گوید: مسائلی چون بحث ارث، محرمیت و نسب نیز در روش‌های مختلف درمان ناباروری پیش می‌آید که با روش درمانی که در قانون مدنی ایران نوشته شده است، منطبق نیست.
به گفته وی در درمان ناباروری درباره ارث و نسب مشکلات حقوقی زیادی مطرح می شود، چون طبق قوانین موجود زمانی کسی ارث می برد که نسب داشته باشد و نسب از طریق ژن منتقل می شود به همین علت افراد خواهان استفاده از روش های اهدای جنین در اینگونه موارد با مشکلات و ابهامات حقوقی مواجه هستند.
وی می‌افزاید: نظام حقوقی فعلی در این زمینه نمی‌تواند پاسخ دهد؛ بنابراین به نظر می‌‌رسد با برگزاری نشست‌هایی با حضور فقها، کارشناسان، اساتید حقوقی و پزشکان می‌توان در این زمینه به نتیجه ای مناسب رسید و از این دستاوردها در تصویب قوانین استفاده کرد.
47301
نظر شما