نامه‌ای به رییس مرکز امور زنان و خانواده درباره لایحه تبعیض‌آمیز گذرنامه

 به نام خدا

سرکار خانم مریم مجتهدزاده

ریاست محترم مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری

با سلام؛ احتراما

این نوشته در ارتباط با لایحه‌ای است که از طرف دولت به مجلس فرستاده شده به نام لایحه گذرنامه. آخرین خبرها حکایت از این دارد که در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تبصره‌ای را که یکی از کمیته‌های این کمیسیون به آن اضافه کرده به تصویب رسیده است. بر اساس تبصره اضافه شده دختران برای خروج از کشور محتاج به اذن ولی هستند. چنین تبصره‌ای جدای از این که اگر به قانون تبدیل شود به معنی صغیر دانستن دختران است، خود به معنی تحقیر دختران و زنان است.

شما که در جایگاه معاون و مشاور ریاست جمهور در امور زنان هستید خوب می‌دانید که زنان قاعدتا از شما حمایت می‌خواهند و تلاش در جهت رفع ظلم و تبعیض نسبت به خود. خبرگزاری‌ها مخالفت شما و معاونت محترم حقوقی ریاست جمهور را در مصاحبه‌هایی به اطلاع رساندند ولی متاسفانه به نظر می‌رسد اثر لازم را نداشته و این لایحه به انضمام تبصره مذکور مراحل تصویب نهایی را طی می‌کند. زنان از شما می‌خواهند که اجازه ندهید با طرح چنین مواد قانونی، نگرش‌های انسان فرودست به زنان ترویج و تثبیت شوند، از این رو برخورد جدی‌تری در مخالفت با این موارد از شما انتظار می‌رود.

توجه شما را به دلایلی در رد و مخالفت با تبصره مذکور جلب می‌نماید:

1- نگاه اسلام به زن نگاه به یک انسان کامل بالغ صاحب اختیار دارای حق انتخاب است که همانند مرد مسوول اعمال خود است و مسوول و مکلف در مقابل خداوند. در نگرش قرآن زن و مرد صاحب کرامت انسانی هستند که با عقل‌ورزی و انتخاب به مسیر تقوا هدایت می‌شوند. گرفتن حق انتخاب و ایجاد محدودیت‌ها برای زنان به معنی بازگشت به جاهلیت قبل از اسلام است چراکه اسلام مسیر هدایت را فراروی انسان اعم از زن و مرد نهاده که با استفاده از عقل انتخاب و عملکردش، در مسیر صحیح باشد.

2- در نگاه قانون اساسی و اسناد بالادستی ج.ا.ا. که قوانین و آیین‌نامه‌های اجرایی را جهت می‌دهند، زن و مرد در هویت انسانی برابرند و بر اساس آن نگاه و عملکرد تبعیض‌آمیز به زن نهی و با آن مخالفت شده است. نگاه به زن به عنوان انسان فرودست و محتاج قیم مخالفت صریح با قانون اساسی است.

3- بر اساس قانون هر انسان بعد از رسیدن به سن تکلیف و بلوغ از ولایت انسان دیگر و قیمومت خارج می‌شود و باز بر اساس قانون انسانی که از قیمومت خارج شده نمی‌توان او را به عنوان انسان محتاج قیم به حساب آورد.

4- ممنوع الخروج کردن خود وسیله‌ای است جهت تنبیه و مجازات. کسانی که اعمال مجرمانه انجام داده‌اند مانند جرایم سازمان یافته و مواد مخدر، یا به هر عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند و یا کسانی که به رای مقامات قضایی حق خروج از کشور از آنان گرفته می‌شود از این دست افراد هستند. آیا زن بودن جرم است که قانونگذار دختران را به جرم دختر بودن با به کار گرفتن "ولی قهری" ممنوع‌الخروج کند؟ در قانون فردی مجرم است که مشخصا با نام و نشان خود ممنوع الخروج می‌شود، این چه قانونی است که اجازه می‌دهد دختران همگی بدون نام و نشان و صرفا به دلیل دختر بودن ممنوع‌الخروج باشند؟

5- ترویج نگرش انسانی نسبت به زن که خردورزی می‌کند، توان بهره‌برداری از عقل و مسیولیت‌پذیری و پاسخگویی در مقابل اعمال را تقویت می‌کند. در مقابل، صغیر و محتاج قیم فرض کردن و تقویت نظارت و کنترل هویت انسانی او را به همین سمت هدایت می‌کند. نگاه به زن به عنوان انسانی ناتوان از کاربرد عقل و محتاج قیم توسط مسیولین و قانونگذاران و برنامه‌ریزان و مجریان، هویت بر همین اساس را به دختران و زنان القا می‌کند.

تحقیقات این گونه نشان می‌دهند که هر کس را "چه" ببینند و همان نگرش را به باور او بنشانند تاثیر می‌گذارد در "چه گونه" بودن او. مسوولین هویت دختران خود را "چه" می‌بینند و چه هویتی را برای آنان می‌خواهند؟ آنان که به دنبال دستیابی به جامعه‌ای "عفیف" هستند باید توجه داشته باشند "عفاف" کاربرد عقل است در کلیه امور انسان اعم از فکر و ذهن و گفتار و رفتار و عملکرد. اگر دخترانمان را این گونه ببینند که از کاربرد عقل ناتوانند و محتاج یک مرد تا اعمال آنان را کنترل کند چه گونه می‌توانند توقع داشته باشند که دختران ما عقل‌ورزی را در عمل نشان دهند؟ با توجه به نقش دختران در تربیت نسل‌های آینده جامعه‌ای که دختران آن در کاربرد عقل ناتوان دیده شوند چه گونه می‌تواند جامعه‌ای عفیف باشد؟

شما خود می‌دانید که نگرشی که زن را در هویت انسانی فرودست می‌بیند و کرامت انسانی او را خدشه‌دار می‌کند متعلق به جاهلیت قبل از اسلام است. از شما به عنوان بالاترین مقام مسوول در ارتباط با زنان و خانواده در نظام جمهوری اسلامی می‌خواهیم که نه تنها مانع تصویب چنین قوانین غیرعادلانه و تبعیض‌آمیز نسبت به زنان و دختران شوید بلکه جلوی طرح و ترویج چنین نگرش‌های واپس‌گرای غیراسلامی بایستید قبل از این که فرصت‌ها از دست بروند.

با تشکر

توران ولی‌مراد

دبیر ائتلاف اسلامی زنان