نیم قرن پیش، زمانی که من دوره دکتری ام را در آلمان شروع کردم، به ایران نامه نوشتم که یک تن خاک از کویرهای ایران برای من بفرستید تا بتوانم پروژه دکتری ام را انجام دهم. همه کارهایم را کردم، اما خاک نیامد. می گفتند نمی گذارند. پروژه من خدمت به کشورم بود. عنوان دکتری من بود؛ تاثیر انواع کودهای شیمیایی بر خاک های کویری آباد شده. برای اینکه تشخیص بدهیم کدام کود بهتر است.
همین الان هم می توانید طلا را به گردنت آویزان کنید و با خودتان ببرید، اما یک مشت خاک را نمی توانید خارج ببرید.
اما چرا حالا خاک را می فروشند؟ آن هم به چه کشورهای نمک نشناسی. این کشورهای جنوب ایران خاک ندارند، سنگ ندارند. خاک اتوبان بین دبی تا ابوظبی که 100 و خرده ای کیلومتر است را از خارج آورده اند. اتوبان 8 بانده درست کرده اند. در دبی و ابوظبی، بخواهند خانه ای بسازند، مصالح ندارند، باید همه چیز را از خارج بیاورند. خاک، سنگ، آجر، سیمان، همه چیز باید از خارج بیاورند. خاک تمام فضای سبز دبی از خارج آمده است. سنگ تمام 300 و خرده ای جزیره ای که امارات در خلیج فارس درست می کند، از خودشان نیست. از خارج وارد می کنند.
چون هیچ چیزی ندارند. چون منطقه آنها دشت است. فقط دو تپه کوچک دارند؛ العین و فجیره. آنها هم کفاف ساخت و ساز آنجا را نمی دهد.
شرایط اقلیمی و توپوگرافی کشورهای جنوب خلیج فارس به گونه ای است که در آنجا خاک تشکیل نمی شود. در کشور ما هم صدها سال طول می کشد که یک سانتیمتر خاک تشکیل شود. به همین دلیل نباید خاک های حاصلخیز بدهیم. حتی از از بیابان ها هم نباید خاک بدهیم. باید از خاک هایی که در اعماق زمین است. بدهیم مثل خاک متروها. چون خاکی است که به درد ما نمی خورد، هرچند که همین خاک هم برای مصالح سازی به درد می خورد.
غیر از این کشورهای حاشیه خلیج فارس تا می توانند سنگ و خاک می ریزند در دریا تا به خاکشان اضافه کنند.
اما خاک را به چیزی بدهیم؟ به اینکه بیایند و در مقابل ما بایستند؟ آن هم خاک حاصلخیز؟ حتی خاک بنایی هم نباید به آنها بدهیم. نباید این کار را بکنیم. آنها چون ندارد هنوز به ما محتاجند. باید کاری کنیم که خاک را گرمی و مثقالی بدهیم نه تنی. حتی باید خاک اعماق زمین را هم گرمی و کیلویی بدهیم.
آب اگر به این کشورها می دهیم، ایرادی ندارد. چون هر وقت نخواستیم، می توانیم جلویش را ببندیم. اما خاک می ماند. باعث آبادانی می شود. خاک را امروز از ما می گیرند. فردا برای ما بازی در می آورند.
تا چند سال پیش آنها چیزی نداشتند. در ابوظبی و دبی، بارندگی کمتر از 100 میلیمتر است، اما بیشترین فضای سبز را دارند. چون فکر کرده اند و آب فاضلاب و آب تعادل کشتی ها را استفاده می کنند. اما ما کاری نمی کنیم. آنها کار می کنند، فکر می کنند، به چیزهایی که نداشته اند می رسند.
*پدر کویرشناسی ایران و استاد برجسته جغرافیا
4747
نظر شما