فاطمه محمدی‌نژاد: هفته گذشته، دولت آمریکا پیش‌نویس راهکاری را برای جلوگیری از فعالیت‌های زیست-تروریستی ارائه کرد. در این پیش‌نویس، شرکت‌های فناوری ژنتیکی باید مشتریان خود و توالی ژن‌های آنها را غربالگری کنند تا آنها را در برابر زیست-تروریسم حفاظت کنند. مردم و کارشناسان می‌توانند نظرات و پیشنهادات خود را تا روز 16 ژانویه / 26 دی ارایه دهند و دولت انتظار دارد بازخوردهایی از همه اقشار دریافت کند.
به گزارش نیچر، در این میان برخی معتقدند استانداردهای پیشنهادی بسیار ضعیف است؛ در حالی‌که برخی از مشاوران دولتی اظهار داشته‌اند این کار ممکن است دست شرکت‌ها و مشتریان علمی آنها را با کاغذبازی‌های اداری ببندند.
نگرانی‌ها و ابهامات پیرامون آینده این صنعت از ماه آگوست/مرداد برانگیخته شد؛ وقتی دو شرکت فناوری ژنتیکی اعلام کردند که از هیچ توافقنامه بین‌المللی برای غربالگری ژن‌های ترکیبی پیروی نخواهند کرد. از آن زمان، این دو شرکت به همراه سه شرکت دیگر به عضویت توافقنامه مشابه دیگری درآمده‌اند.
راهبرد جدید دولت ایالات متحده از شرکت‌ها می‌خواهد که هم مشتریان و هم ژن‌های آنها را با استفاده از روش‌های استاندارد غربالگری کنند. یکی از این روش‌ها، استفاده از درجه‌بندی‌های خودکار است که توالی ژن‌ها را به شیوه‌ای مختص فهرست ژن‌های مخرب و مواد سمی در آمریکا مشخص می‌کند. طبق این راهنما، هر موفقیت باید بعدها بوسیله تولیدکننده آن پی‌گیری شود. به عنوان مثال تولیدکنندگان باید برای تعیین توالی پیشنهادی و صحت علمی کارشان، با مشتریان تماس بگیرند.
مراحل غربالگری
اولین مرحله خودکار غربالگری باعث اعتراض استفن مورر، استاد حقوق و سیاست عمومی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی شد. او به محدودیت فهرست ژن‌های مخرب در مقایسه با کل پایگاه داده‌های توالی "ژن‌بانک" معترض است. به گفته مورر، اگر توالی ژن‌های مشتری در لیست ژن‌های مخرب، مشابهی نداشته باشد، بنابراین دچار مشکل نیست.
دولت در اطلاعیه خود که روز 27 نوامبر / 6 آذر منتشر شد، دلیل انتخاب فهرست محدودی از ژن‌های مخرب را اعلام کرد. در این اطلاعیه آمده است که احتمالا برخی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند روی توالی‌های خطرناک خارج از فهرست تحقیق کنند، به همین دلیل توالی‌ها اضافی در فهرست قرار نگرفته‌اند تا چنین تلاش‌هایی فراگیر نشوند. تحقیقات برای شناسایی توالی‌های ژنی خطرناک دیگر همچنان ادامه دارد.
در نشستی که روز 3 دسامبر /12 آذر برگزار شد، محققان کمیته مشاوره علوم ملی برای امنیت زیستی، ابراز نگرانی کردند که استانداردهای اعلام شده ممکن است شرکت‌ها را به حاشیه بکشاند. استوارت لویی، میکروبیولوژیست و زیست‌شناس مولکولی دانشکده پزشکی بوستون و از اعضای این کمیته به خبرنگار نیچر گفت:« ما نمی‌خواهیم علم را متوقف کنیم. اگر موانع زیادی در این راه قرار دهیم صنعت تلفیق ژنی از آمریکا و از دیدرس ما خارج شده و سپس برای ما مشکل ایجاد خواهد کرد.»
به عنوان مثال برخی معتقدند که محققان قانونی، با موانع جدید و دشواری روبرو خواهند شد. برخی نگران این هستند که دولت تا چه حد قصد دارد قوانین جدیدی برای صنعتی وضع کند که داوطلبانه قوانین غربالگری را پذیرفته است.
قانون صنعت
در ماه نوامبر/ آبان، ائتلاف انجمن‌های بین‌الملی زیست‌شناسی ترکیبی قوانین جدیدی را پذیرفتند. در این قانون ژن‌های بیماری‌زا یا توالی‌های دی.ان.ای مخرب، پس از غربالگری در ژن‌بانک شناسایی می‌شوند.
امی پترسون، مدیر اجرایی کمیته امنیت زیستی و مدیرعامل موسسه ملی سلامت می‌گوید: «تفاوت میان فعالیت کنونی شرکت‌ها و چیزی که این قوانین وضع می‌کنند چیست؟»
با این حال یکی از دانشمندان اداره سلامت و خدمات انسانی که این قوانین را به کمیته ارائه کرده بود اعلام کرد که قوانین هیچ محدودیت اضافی بر کار شرکت‌ها اعمال نخواهند کرد. جسیکا تاکر در این رابطه گفت:« اگر این راهنما بسیار محدودتر و سخت‌گیرانه‌تر از کار حاضر شرکت‌ها بود، مسلما آن‌وقت باید نگران می‌شدیم. اما اصلا اینطور نیست.»
صنعت، عکس‌العمل خوبی نسبت به طرح دولت نشان داده است. ائتلاف بین‌المللی ترکیب ژنی اعلام کرد از این طرح استقبال کرده و آن را می‌پذیرد.
دیمن تریل، مدیر ارشد مجتمع فناوری‌های دی.ان.ای در کورالویل ایووا گفت:« روشی که در پیش‌نویس طرح دولت ارائه شده در حقیقت، تمام اطلاعات مورد نیاز ما را برای اطمینان از امنیت و سلامت ترکیب ژنی در دنیای واقعی، تامین می‌کند.»
توریل و جان مولیگان، بنیانگذار و رئیس موسسه فناوری زیستی بلوهرون در بوتول واشنگتن، هر دو معتقدند مورر در مورد این ادعا که قوانین دولتی سخت‌گیری کمتری داشته و از قوانین کنونی صنعت سهل‌الوصول‌تر است دچار اشتباه شده است.
یکی از اعضای کمیته مشاوره علوم ملی برای امنیت زیستی با این دو نفر موافق است. مایکل ایمپریال، استاد میکروبیولوژی و ایمنی‌شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه میشیگان در آن‌آربور می‌گوید:« شاخص‌های انسانی در این راهنما در نظر گرفته شده‌اند. بنابراین فکر نمی‌کنم این شاخص‌ها کمتر از شاخص‌های خود گروه‌های صنعتی باشد.»
با این حال مورر هنوز قانع نشده است. وی می‌گوید:« نکته خطرناک در مورد این راهنما این است که بر افرادی که در گذشته می‌خواستند غربالگری‌های آسان‌تری انجام دهند، سرپوش سیاسی می‌گذارد. امیدوارم این مسئله درست نباشد.»
نظر شما