عبدالرحمان الزوحیان، در یادداشتی در پایگاه اینترنتی عرب نیوز به آب شدن یخ رابطۀ میان تهران- واشنگتن و ریشه های نگرانی کشورهای عربی از این مسئله پرداخته است. خلاصۀ این یادداشت را در ذیل می خوایند:
نزدیکی ایران و آمریکا گفتمانی را میان نخبگان و روشنفکران عربی به خصوص کشورهای حاشیۀ خلیج فارس به دلیل قرابت جغرافیایی آنها با ایران و همچنین سایر مسائل به راه انداخته است. در حالیکه ملاحظات آنها بیش از همه ناشی از منافع ژئوپولیتیک بلندمدت غرب در خاورمیانه و همچنین زمان این خوش و بش سیاسی میان ایران و آمریکاست. این طبقه از روشنفکران در تأئید استدلالات خود، به گزارش هنری کمپبل-بانرمن(1970) و نقشۀ برنار لوئیس اشاره می کنند؛ تئوری هایی که تاریخ آنها به تعیین سرحدات و مرزهای خاورمیانه و هند براساس ویژگی های نژادی، قومیتی و زبانی اشاره می کند و به نظر می رسد که بیش از همه هدف آنها تثبیت هژمونی غرب در منطقه بوده است. قطعاً خاورمیانۀ متحد با کنترل کامل منابع طبیعی آن می توانست تهدیدی برای منافع و اهداف غرب و هژمونی آنها باشد.
طرفداران این تئوری، افرادی معمولی نبودند؛ سر هنری نخست وزیر انگلستان و برنارد لوئیس یکی از اعضای دفتر اطلاعات انگلستان(بخش خارجی) در زمان جنگ جهانی دوم که طبق برخی اخبار وی از چهره های برجسته ای بود که به جرج دبلیو بوش، رئیس جمهور آمریکا مشاوره و استدلالات تاریخی، مذهبی و اخلاقی برای حمله به عراق داد.
با این حال، نگاه آنها مبتنی بر استدلالات آکادمیک بود و طرح های مهم علمی را برای آنها به همراه داشت.
موفقیت اجرای این طرح ها در خاورمیانه و در کنار آن اتحاد جماهیر شوروی سابق، آنها را نزد روشنفکران عرب تا به امروز مهم جلوه داده است. سر هنری پیشنهاد ایجاد یک دولت حائل میان بخش اسلامی آفریقایی و آسیایی به منظور جدا کردن خاورمیانه پیشنهاد داده بود و در واقع همین استراتژی بود که راه را برای ایجاد دولت اسراییل هموار کرد.
از طرفی، امروز خاطرۀ حملۀ آمریکا به عراق، هنوز در اذهان عمومی زنده است؛ مصالحه ایران با آمریکا یادآور تئوری "تخریب سازندۀ"( Constructive Chaos) کاندولیزا رایس است که بیانگر مدیریت خشونت ها و تنش ها در خاورمیانه است و می تواند این فرصت را برای آمریکا، انگلستان و اسراییل برای بازتعریف مرزهای خاورمیانه بر مبنای منافع آنها فراهم کند.
این در حالیست که آب شدن یخ رابطه میان ایران و آمریکا در زمانی رخ می دهد که بسیاری از کشورهای عربی (اعم از تونس، مصر، یمن، لیبی و سوریه) دستخوش ناآرامی ناشی از(به اصطلاح) بهار عربی هستند. در چنین فضایی اعراب نگران آنند که نزدیک شدن ایران و آمریکا می تواند منجر به حمایت آمریکا، غرب، چین و روسیه از سیاست های ایران شود به خصوص اینکه این کشورها با حمایت از تروریسم و سنی های افراطی در این اقدامات دست داشته اند.
ترجمه: زهرا خدایی/ 6 اکتبر 2013
5252
نظر شما