محمود عزیزی: بر اساس قانون باید 6 ماه قبل از اتمام هر برنامه توسعه، برنامه جدید باید به مجلس پیشنهاد بشود. شهریور ماه آخرین فرصت برای ارائه برنامه پنجم توسعه بوده است . با این همه این برنامه با 4 ماه تاخیر به پارلمان رسید. البته با یک تفاوت .مختصر و فشرده شدن لایحه برنامه پنجم توسعه.لایحه ای که به عقیده رئیس جمهور واقع‌بینانه تنظیم شده و در بخش‌های مختلف آن نه بلند پروازی‌های بی‌مورد شده و نه کوچک‌بینی درباره توانمندی‌های ملت ایران.
انعطاف پذیری ویژگی دیگری است که به گفته رئیس جمهوردر برنامه پنجم توسعه مورد توجه قرار گرفته و برنامه با توجه به تغییرات شرایط اجتماعی و اقتصادی در داخل و جهان و اهداف بزرگی را متناسب با توانمندی‌های ملت ایران تنظیم شده است. با این همه موسی الرضا ثروتی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه که تجربه دودوره حضور در مجلس را دارد از منتقدان این برنامه است ومی گویید:« بیشتر یک سری عبارات کلی و مبهم است و به هیچ عنوان کمیت ها در آن دیده نشده و ما نمی دانیم در یک یا دو سال آینده قرار است از کجا به کجا برسیم.» در گفت و گو با وی درباره اشکالات پیش نویس و برنامه پنجم توسعه سخن گفتیم.استدلال های ثروتی بیشتر مبتنی بر آمارو ارقام است .
آقای ثروتی دولت معتقد است که نمایندگان مجلس بیش ازبرنامه پنجم توسعه به بودجه توجه دارند .دلیلش هم این است که نمایندگان تلاش می کنند بودجه را به حوزه انتخابیه خودببرند تا اثر بخشی خود را به مردم نشان دهندو تضمینی برای دور ه بعدی خود داشته باشند چقدر این موضوع را قبول دارید؟
خیلی موافق این صحبت نیستم. حوزه های انتخابیه نمایندگان بودجه های جزئی دارد. از کل بودجه کشور که96 هزار میلیارد تومان است چیزی در حدود 5 میلیارد تومان به استان ها می آید.و بقیه مربوط به بودجه کل کشور است.
اما قبول دارید که به هر حال نمایندگان از طریق لابی های خود تلاش می کنند بودجه ها را به استان خودشان ببرند؟
اصولا اصل 48 قانون اساسی می گوید توسعه متوازن استان ها . این وظیفه دولت است که توسعه متوازن را انجام دهد و بودجه را براساس شاخص های توسعه توزیع کند. الان دولت این کار راانجام نمی دهدوهمین امر باعث شده بسیاری از استانها مشکل داشته باشند. از سال 85 بنده در مجلس از دولت خواستم که بودجه را براساس شاخص ها توزیع کند. اما تا الان این کارانجام نشده والان به اصل 48 قانون اساسی از طرف دولت کم توجهی می شود.به همین دلیل گاهی30شاخص عهای توسعه استان ها 30 سال با هم فرق دارند.مثلا در راه روستایی استان خراسان شمالی در رتبه سی ام است.یعنی اگر از همین امروز کار کنیم 30 سال بعد به شاخص ها می رسیم اما بقیه استان ها که در این سالها صبرنمی کنند.از این قبیل مشکلات زیاد است و بارها ما به آقای رئیس جمهور و وزراء در این باره نامه نوشتیم.
ما دنبال این هستیم که دولت شاخص ها را در برنامه پنجم و بودجه 89 بیاورد.چرا نمایندگان دنبال بودجه برای استانهای خود هستند؟ چون شاخص ها رعایت نمی شود و اعتمادی به دولت نیست. من با توجه به تجربه چند ساله ام هیچ اعتمادی به دولت برای توزیع عادلانه ندارم.و همیشه این نگرانی برای من و همکارانم وجود دارد.اگر دولت براساس شاخص ها،بودجه را توزیع کند چرا باید نماینده برود دنبال بودجه.چهارسال قبل رئیس جمهور به خراسان شمالی سفر کرده و قول های داده که محقق نشده و سفر دوم هم همین طور. دلیلشهم این است که برنامه منظمی در دولت نیست سفرهای استانی گاهی باعث بدتر شدن شاخص ها می شود.
برنامه پنجم توسعه یک فرق عمده با برنامه های قبلی دارد و آن این است که بسیار خلاصه و فشرده تنظیم شده است.بر این اساس این برنامه با سند چشم انداز چه تفاوتی می کند؟و چطور باید برآن نظارت کرد؟
این برنامه پنج ساله پنجم که پیش نویسش به مجلس آمده بیشتر یک سری عبارات کلی و مبهم است و به هیچ عنوان کمیت ها در آن دیده نشده و ما نمی دانیم در یک یا دو سال آینده قرار است از کجا به کجا برسیم.در پیش نویس برنامه نوشتند برنامه ایرانی اسلامی باشد .شاخص های فرهنگی در اولویت باشد. به بحث های اجتماعی ،بیمه ها و درمان توجه شود. همه توصیه و نصیحت است. آخر اینکه برنامه نمی شود؟
دولت معتقد است برنامه توسعه باید اصول کلی را مشخص کند و این جهت گیری ها در بودجه دیده خواهد شد؟
قبول .ولی نباید بگوید شاخص رفاه ما ازکجا به کجا می خواهد برسد؟خط فقر از کجا به کجا می رسد.نباید بگوید سهم تعاون چقدر می شود؟دربودجه امسال 1400 میلیارد تومان برای بخش تعاون گذاشتند در قانون برنامه هم بوده.من سوالم این است که در برنامه چهارم آیا حتی یک درصد این بخش رشد کرد؟ ما برنامه هم که می نویسیم اجرا نمی کنیم؟شما حوزه درمان را در برنامه چهارم ببینید. سهم مردم در آن باید حداکثر 30 درصد باشد. الان 80 درصد به عهده مردم است.
یک با رکه با شما گفت و گو کردیم شما معتقد بودید طرح های دولت کارشناسی نیست اما دوستان دولت معتقدند مجلس بیش از حد لوایح دولت را زیر ورو می کند.
خوب این حق قانونی مجلس است.
دولت معتقداست مجلس بیشتر از یک خلاء قانونی سوء استفاده می کند و الا تعداد کارشناسان حوزه دولت بسیار بیشتر از مجلس است و اگر لوایح دولت با طرح های نمایندگان مقایسه شود مشخص می شود که کار کارشناسی دولت بیشتر است یا مجلس.
خوب این حرف یک ادعا است و در یک جلسه باید مورد به مورد بحث شود تا معلوم شود حق با کیست .علاوه بر آن مرکز پژوهش های مجلس درباره هرطرح کلی تحقیق می کند و بعد در کمیسیون ها درباره آن گفت و گو می شود.
نکته‌دوم این است که این ایرادی که دوستان دولت مطرح می کنند، جایگاه قانونی مجلس است.کار مجلس طبق فرمایش مقام معظم رهبری «ریل گذاری» است و هر دولتی باید روی ریل حرکت کند. قطع و یقین این پیشنهاداتی که دولت داده تغییر پیدا می کند.
این برنامه پنجم که ما دیدم بیشتر یک آرزو وآرمان است. خواهد شد،بشود در حالی که برنامه توسعه ضمن سیاست گذاری باید «کمی »باشد وشاخص بدهد وبگویید از کجا می خواهیم به کجا برسیم. شما نگاه کنید قرار بوده80 میلیارد دلار از نفت در کل برنامه چهارم توسعه استفاده شود. الان 264 میلیارد دلارتا همین چهار سال هزینه شده است. حالا سال پنجم بماند .یعنی سه برابر آن بودجه ای که پیش بینی شده بودجه به دولت داده شده اما شاخص ها به اندازه خود برنامه جلو نرفته است. و بعد اقدامات دولت را نگاه می کنید می بینید قرار بوده رشد اقتصادی ما 8 درصد باشد.میانگین چهار سال‌ما6/5 درصد است.بیکاری قرار بوده 8 درصد برسد،الان 12 درصد است. اینها مواردی است که باید دولت درباره آن پاسخگو باشد.
تحقیق و تفحص از برنامه چهارم به همین دلیل در مجلس تصویب شده و بنده هم مخبراین کمیسیون هستم .و درآن بحث ها را شروع کردیم و داریم گزارش گیری می کنیم از وزارت خانه ها .مرکز پژوهش ها هم دارد گزارش می دهد. جالب اینجاست که درهمین برنامه توسعه چهارم 53 درصد هنوز آئین نامه نوشته نشده است. معنی این حرف این است که 53درصد برنامه اجرا نشده. از آن 47 درصد باقی شاید 25 درصد آن اجرا شده باشد. البته این را هم باید گفت که برنامه سوم و دوم هم همین شکل را داشته است.
پس با این تفاسیر لایحه دولت در مجلس تغییرات زیادی خواهد کرد؟
قاعدتا این گونه است.این برنامه کامل و جامع نیست.
نظر شما