برت روتان یکی از مهندسین پیشروی ایالات متحده در علوم هوافضا است که به خاطر طراحی‌های نوآورانه و بخصوص هواپیماها و فضاپیماهای سبک و کم‌مصرف خود شناخته شده است؛ طرح‌هایی که شامل فضاپیمای خصوصی اسپیس‌شیپ2 شرکت ویرجین‌گالاکتیک هم می‌شود. اودر یک گفتگویی کم‌نظیر با خبرنگار نیوساینتیست در مورد کارهایش، تئوری‌های توطئه و انفجاری که جان 3 نفر از مهندسان او را گرفت، صحبت کرد.
دفتر برت روتان در یک آشیانه هواپیما در فرودگاه موجاوه در کالیفرنیا است، جایی که خود آن را موجاوه‌وود (جنگل موجاوه) می‌نامد.
رفتن ما به آن‌جا هم‌زمان شده بود با ازدحامی از صدها خبرنگار و مهمان‌های ویژه که از میان آنها می‌شد به آرنولد شوارتزنگر فرماندار کالیفرنیا، ریچارد برانسون و فرزندانش و دیگر مهمان‌های امنیتی او اشاره کرد. آنها در بک باند فرود و زیر دو چادر موقتی جمع شده بودند تا از سفینه هنوز ناتمامی که روتان برای برانسون می‌سازد، رونمایی کنند.
هنگامی که سفینه SpsceShip 2 روتان که در این روز به نام ماموریت فضاپیمای ویرجین نام نهاده شد، تکمیل شود؛ می‌تواند 6 مسافر و 2 نفر خدمه را با خود به مدار 100 کیلومتری زمین ببرد تا پنج دقیقه بی‌وزنی را تجربه کنند و زمین را به‌شکلی ببینند که تاکنون تنها چهارصد نفر از میلیاردها ساکن این کره خاکی توانسته‌اند با چشمان خود ببینند.
به رغم این‌که روتان تا حدی ضدرسانه است، (اگر کار به خود روتان سپرده شده بود، احتمالا این مهمانی خبری هیچ وقت اتفاق نمی‌افتاد)، او یک فوق‌ستاره در دنیای هوافضا است. در 40 سال گذشته، او بر طراحی و ساخت بیش از 40 پرنده جدید نظارت داشته است. مشهورترین این پرنده‌ها شاید هواپیمای رکوردشکن و فوق‌العاده کارامد وویجر باشد که توانست در سال 1986 / 1365 با یک پرواز بدون توقف و تنها با یک مخزن سوخت، یک دور کامل به دور زمین پرواز کند.
در اکتبر 2004 / مهر 1383، او با حمایت مالی پل آلن (از بنیان‌گذاران مایکروسافت)، جایی را در کتاب‌های تاریخ به خود اختصاص داد، و آن هنگامی بود که یکی از هواپیماهای او، شوالیه سفید (وایت‌نایت)، فضاپیمای راکتی اسپیس‌شیپ1 را که آن‌هم ساخته خودش بود، با خود به ارتفاع 50 هزار پایی / تقریبا 15.5 کیلومتری حمل کرد. از آن نقطه، فضاپیما به لبه فضا پرتاب شد و جایزه ایکس‌پرایز را برای روتان به همراه آورد، جایزه یک رقابت بین‌المللی برای تولید اولین سفینه سرنشین‌دار بخش خصوصی که بتواند حد اقل 100 کیلومتر از سطح زمین فاصله بگیرد و با ایمنی و در عرض کمتر از دو هفته به زمین برگردد.
روتان تا حدی بر روی کار خود تمرکز کرده که احتمالا تعجبی نخواهد داشت اگر وقت کافی برای مهمانی برانسون نداشته باشد، مراسمی که با یک مجسمه یخی از یک فضانورد تکمیل شده بود. او می‌گوید: «آنها می‌آیند، جشن می‌گیرند و فردا هم دیگر خبری از آنها نخواهد بود، آنگاه می‌توانیم به سر کار خود برگردیم»؛ چند لحظه فکر می‌کند و در ادامه می‌گوید: «نمایش‌ها برای هر مشتری فرق می‌کند، ولی من فکر نمی‌کنم که ما هیچ‌کدام از آنها را با یک تکه یخ که از آیسلند آورده بودیم، انجام داده باشیم».
البرت ال. روتان در سال 1943 / 1322 متولد و در دینوبای کالیفرنیا بزرگ شد. از همان سنین کودکی آغاز به ساخت هواپیماهای مدل کرد. او در سال 1965 / 1344 از دانشگاه پلی‌تکنیک ایالتی کالیفرنیا در رشته مهندسی هوفضا فارغ‌التحصیل شد و شغلی به عنوان مهندس پروازهای آزمایشی در پایگاه ادوارد نیروی هوایی ارتش ایالات متحده به دست آورد، که خیلی از موجاوه دور نیست.
او می‌گوید: «برای یک جوان، یک دوره آموزشی باورنکردنی‌ای بود». روتان بعدها یک شرکت طراحی هواپیما را به راه انداخت و در سال 1982 / 1361 توانست از کامپوزیت‌ها در طراحی‌هایش استفاده کند، امری که او را بعدها قادر ساخت تا به طرح‌های خودش جامه عمل بپوشاند، طرح‌هایی که شامل اسپیس‌شیپ 2 هم می‌شوند.
اکنون و در سن 66 سالگی، روتان هنوز از نظر بدنی در وضعیت خوبی به سر می‌برد. او هیچ برنامه‌ای برای بازنشستگی ندارد، هر چند که به دلیل مشکل قلبی که وی را در دو سال پیش برای مدتی از کار دور نگه داشته بود، کمتر به خود فشار می‌آورد. مشکلی که بعد از 4هزار ساعت پرواز به روزهای پرواز وی نیز خاتمه داد. خودش می‌گوید: «عجیب است، ولی دلم برای پرواز تنگ نشده. من همیشه این طور فکر می‌کردم که در یک حاثه هوایی می‌میرم».
هنگامی که می‌خواستم پرسش‌های خود را از او شروع کنم، ناگهان با یک نطق 30 دقیقه‌ای انتقادی او در مورد مجله ساینتیفیک امریکن، کمیته جهانی تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل، ال گور و دانشمندان درگیر در مسئله گرمایش زمین مواجه شدم. او اعتقاد دارد که ادعاها در مورد گرمایش فاجعه‌آمیز زمین «بزرگ‌ترین فریب علمی تاریخ» است، اول فکر کردم که شوخی می‌کند، ولی بعد دیدم که کاملا جدی است و حتی هنگام صحبت در این باره، در لحظاتی عصبانی هم می‌شود.
و با این حال، اگر او در مورد عقاید خود صحبت نکند و فقط با کارهایش آشنا باشید، فکر می‌کنید که او یک طرفدار سفت و سخت محیط‌زیست است. در سال 1989 / 1368 مجله پاپیولارساینس در مقاله‌ای به خانه او پرداخت که بر مبنای استفاده بهینه از انرژی طراحی شده؛ او هم‌چنین چندین سال است که یک خودرو الکتریکی را می‌راند: «مردم فکر می‌کردند که من یک لیبرال و طرفدار درختان هستم، ولی اینگونه نیست. این به این دلیل نیست که من در مورد نجات زمین، یا مصرف نفت خام نگرانم. این فقط مسئله استفاده از فناوری‌های نوین است».
روتان علاقه شدیدی به شنا در خلاف جریان آب دارد. هر چند سال یک بار، او با یک معما مواجه می‌شود و این معما تمام وقت آزاد او را می‌گیرد. در ابتدا معما این بود که اهرام چگونه ساخته شدند، بعد از مدتی نحوه قتل جان اف.کندی جای آن را گرفت. یافتن انگیزه «واقعی» این جنایت روتان را یه یک «کتابخانه مخفی» در واشینگتن کشاند که در آن، درست مانند رمان‌های جان گریشام، مطالبی که او هر روز به دنبالشان می‌گشت، به طرز اسرارآمیزی در روز بعد گم می‌شد.
اشتهای او برای معما و تئوری توطئه در کارهای هوافضای او هم وارد شده است. رویکرد او به پژوهش، گرایش‌های او را مشخص می‌سازد: «یک ایده را بگیر و ان را به تعدادی از کارشناسان در این حوزه بگو. اگر نیمی از آنها اعتقاد داشته باشند که این کار غیر ممکن است، و نیمه دیگر اعتقاد داشته باشند که خیلی سخت است ولی ارزش کار کردن را دارد، آنگاه این یک پروژه پژوهشی خواهد بود».
این‌چنین بود که مکانیسم تسهیل‌کننده بازگشت اسپیس‌شیپ 1 و 2 به زمین به وجود آمد. «من منقدین زیادی داشتم، متخصصین بزرگ آیرودینامیک، که به من می‌گفتند هواپیما به دور خود خواهد چرخید و نمی‌توان آن را پوشش داد. این یک ایده دیوانه‌وار است. ولی می‌دانستم که کار می‌کند».
روتان به بال‌های فضاپیما اشاره می‌کند که در بخش اول بازگشت به جو زمین، 90 درجه تا می‌شوند و فضاپیما مانند یک توپ بدمینتون با کمترین شتاب ممکن می‌افتد. تنها هنگامی که هواپیما به اندازه کافی وارد جو زمین شد، بال‌ها کاملا باز می‌شوند و به جای این‌که مانند کپسول‌های آپولو با چتر نجات در آب بیفتند، اجازه یک فرود آرام را به فضاپیما می‌دهند.
با این حال، کار روتان همیشه هم بی‌دردسر نبوده است. در جولای 2007 / تیر 1386، انفجاری در جریان یک آزمایش جریان اکسید نیتروژن در یک موتور راکت، جان 3 نفر از مهندسین را گرفت. تحقیقات مستقل نتوانست دلیل آن را مشخص کند، ولی احتمالا ناشی از نشت اکسید نیتروژن از سیستم بود. او می‌گوید: «ما چندین نظریه در این مورد داشتیم و موتور راکت را از اول طراحی کردیم تا مطمئن شویم هیچ یک از این احتمالات، اتفاق نمی‌افتند. نمی‌توانم چیز بیشتری در مورد آن بگویم».
از او پرسیدم که آیا آن سانحه نظر او را در مورد برنامه‌اش تغییر داد یا خیر. «خوب ما تا مدت‌ها بعد از آن نمی‌توانستیم شب‌ها بخوابیم. اگر این احتمال وجود داشت که نتوان مشکل را اصلاح کرد، آنگاه به متوقف کردن روند پیشبرد کار فکر می‌کردم، ولی اینگونه نبود. من فکر می‌کنم که اکنون خطر روی موتورها تا حد بسیار زیادی کمتر شده است. ما در اسپیس‌شیپ1 با خطر بسیار بزرگی مواجه بودیم، ولی از آن آگاه نبودیم. این می‌توانست آن موقع اتفاق بیفتد. مولفه‌های ایمنی در موتور اسپیس‌شیپ2 خیلی چشمگیرتر از فضاپیمای اول هستند، که تا حدی به دلیل ان حادثه بوده است».
ولی ناگهان یک تماس تلفنی صحبت‌های ما را قطع کرد. یک تندباد، چادرهای برانسون را در هم تنیده و با خود به بیابان برده بود و تمام مهمان‌ها به یک هتل در آن نزدیکی برده شده بودند. و بعد از ملحق شدن به آنها و تا هنگام جدا شدن از روتان، او باز به بحث مورد علاقه‌اش در مورد دروغ بودن گرمایش زمین پرداخت. و البته تا چند روز بعد از این مصاحبه، روتان تعداد زیادی ای‌میل برای من ارسال می‌کرد که همگی تایید کننده عقیده او در مورد گرمایش زمین بودند!
نیوساینتیست، ترجمه مجید جویا
نظر شما