چرا زاینده رود خشکید؟/ سهم صنعت ۵ درصد است، سهم آب دزدی چقدر است؟

امید سلیمی بنی :پس از آنکه سرویس مشکلات مردم، مسئله خشک شدن آب زاینده رود و مشکلات کشاورزان حوضه آبریز این رودخانه را مورد بررسی قرار داد (اینجا) و همچنین گزارشی از نقش صنعت اصفهان در کاسته شدن از این رودخانه سابقا پرآب را تهیه کرد (اینجا) باز هم این سئوال باقی ماند که علت خشک شدن زاینده رود چیست؟

واقعیت این است که سهم صنایع استان اصفهان از آب رودخانه زاینده رود آنچنان بالا نیست. کل صنایع استان اصفهان اعم از فولاد مبارکه، ذوب آهن، صنایع هسته ای، صنایع نظامی و پالایشگاه ها، تنها ۵ درصد از سهم دبی رودخانه را مال خود کرده اند.
ولی در این بین، سهم مافیای آب در برداشت از رودخانه زاینده رود، مشخص نیست. در بخشی از شهرهای همجوار اصفهان مانند خمینی شهر و نجف آباد، عده ای بدون نام و نشان قانونی، اقدام به فروش آب رودخانه به نام آب کانال می کنند.
آنها را پر کردن تانکرهای حمل و نقل آب از محلی که می گویند از آب کانالهای منتهی به رودخانه مشروب می شود، هر تانکری را به قیمت حدود ۱۰۰ هزار تومان به باغداران، مرغداران و سایر متقاضیان، می فروشند.
برخی از باغداران و مرغداران با توجه به خشکسالی منطقه، ترجیح می دهند از این آب غیرقانونی خریداری کرده و با انبار کردن آب گران در تانکرهای مخصوص، تابستان گرم و خشک را به امید زمستانی پربارش بگذرانند. این چنین است که مافیای دزدی آب در اصفهان شکل گرفته و برخی از حجم رودخانه زاینده رود به صورت غیرقانونی در اختیار متقاضیانی قرار می گیرد که پول خوبی برای هر تانکر آب کانال می دهند.
همچنین در برخی مناطق همجوار کانالهای منشعب از زاینده رود در ساعات عصر و شب هنگام، شاهد  برداشت غیرقانونی و مخفیانه برخی از کشاورزان، با استفاده از پمپ های برقی پرتابل است. آنها با کشیدن سیم انتقال برق به کنار این کانالها و روشن کردن پمپ های کوچک برقی، آب را از لوله های قابل انعطاف به باغات و مزارع خود هدایت می کنند.

این واقعیتها در حالی اتفاق می افتد که نماینده اصفهان، حسن کامران چندی پیش در مجلس با تاکید بر اینکه حق‌آبه حق‌الناس است، خطاب به وزیر نیرو گفت:‌ تمام استان‌هایی که حوزه آبریز دارند، شورای عالی آب مصوب کرده که برداشت‌های غیرمجاز ممنوع است.

او خطاب به چیت چیان، که برای پاسخگویی به صحن علنی مجلس آمده بود اعلام کرد: مصوبه این شورا این بود که در هرجا که آب فروخته شده است اعم از فولاد و ذوب‌آهن باید پس گرفته شود چرا که کسی حق ندارد آب مردم را بفروشد.

یزدی ها سر سفره آب اصفهانی ها
به جز متهمانی که بالا نامشان مطرح شد، انتقال آب زاینده رود به استان یزد نیز همواره مورد اعتراض ساکنان حوضه آبریز زاینده رود بوده داست.
واقعیت این است که بیش از ۱۶ سال است صنعت، کشاورزی و شهرهای مختلف استان یزد از آب زاینده رود استفاده می کنند. این که برداشت یزدی ها چقدر از آب زاینده رود را شامل می شود، آمار مختلفی عنوان شده،  یکی از اصلی ترین مقاطع برداشت آب از زاینده رود، سدی به نام چم آسمان‌ در حد فاصل شهرهای زرین شهر و باغ بهادران واقع در جنوب غربی اصفهان است. در این سد، لوله های بزرگ برداشت آب متعلق به کارخانه هایی نظیر ذوب آهن دیده می شود.
لوله هایی که یکی از آنها نیز آب زاینده رود را به یزد منتقل می کند.ذوب آهن اصفهان برای تولید خود، در شبانه روز بیش از ۸۶۰۰۰ متر مکعب از آب زاینده رود را برمی دارد. در کنار لوله ای که ذوب آهن اصفهان از این رودخانه کشیده، استان یزد نیز لوله ای دارد که در شبانه روز بیش از ۱۷۲هزار و ۵۰۰ متر مکعب از آب زاینده رود را برداشت می کند. به بیان دیگر، آبی که از این رودخانه به یزد می رود، از سهم آب کشاورزانی که در پایین دست سد نکوآباد یعنی نقطه شروع خشک سالی زاینده رود شمرده می شود، بیشتر است. چون این کشاورزان سهمی نزدیک به صفر دارند و زاینده رود به آنها نمی رسد.

۴۵۲۳۱