در بین 31 استان کشور استان‌های تهران، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، اصفهان، مازندران، آذربایجان شرقی و خوزستان بیشترین سهم از تولید شیرخام را دارند و حدود 50 درصد از شیر کشور در این مناطق تولید می‌شود. استان تهران سهم9/8 درصدی از کل تولید را دارد و در رتبه اول کشور است.
زحمت زیاد، سود کم
«حبیب الله شیرودی» یکی از پرورش‌دهندگان گاوهای شیری در استان است.
وی 90 رأس گاو دارد که نیمی از آنها شیر‌ده هستند. شیرودی سال‌هاست که در جمع‌آوری و پخش شیر نیز فعالیت می‌کند. او شیر را از 60 واحد تولیدی جمع‌آوری کرده و در شرکت‌های لبنی و واحد‌های صنفی پخش می‌کند.
این تولید‌کننده و پخش‌کننده شیر با ابراز نارضایتی از وضعیت نابسامان تولیدکنندگان شیر در استان خبر می‌دهد و می‌گوید: قیمت بالای نهاده‌ها و قیمت پایین شیر سود چندانی را عاید زحمتکشان این صنعت نمی‌کند. برای مثال اگر قیمت تمام شده شیر در استان 950 تومان باشد و تولید‌کننده هر لیتر شیر را به قیمت 1050 تومان بفروشد سود 100 تومانی در یک لیتر شیر عایدش می‌شود که سود قابل قبولی برای این صنعت نیست.
شیرودی با بیان این‌که نوساناتی در قیمت نهاده‌ها وجود دارد اما تغییری در قیمت فروش این محصول وجود ندارد می‌افزاید: تولیدکنندگان شیر در ایران بر عکس تولیدکنندگان دیگر کشور‌ها مجبور هستند از نهاده‌های کم هزینه‌تر مانند جو و ذرت استفاده کنند. قیمت سویا 1500 تا 1600 تومان است اما تولیدکنندگان نمی‌توانند از این نهاده استفاده کنند زیرا صرفه اقتصادی ندارد.
نبود نقدینگی
یکی دیگر از مشکلاتی که تولیدکنندگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند نبود نقدینگی است. تولید‌کننده تمام سرمایه خود را برای راه‌اندازی واحد تولیدی صرف می‌کند و دیگر پولی برای انباشت و استفاده از آن در مواقع مورد نیاز ندارد. این در حالی است که شرکت‌ها 80 تا 90 روز بعد از خرید شیر، پول را به حساب تولید‌کننده واریز می‌کنند و تولید‌کننده نیز در این مدت برای آنکه تولید خود را مستمر داشته باشد نیازمند پول نقد برای خرید نهاده و سایر موارد دیگر است.
شیرودی می‌گوید: برای حل این مشکل یا باید شرکت‌های خریدار به موقع هزینه شیر خریداری شده را به فروشندگان پرداخت کنند یا این‌که دولت با ارائه تسهیلات بانکی کم بهره بانکی نقدینگی را به رگ‌های این صنعت تزریق کند.
وی با بیان این‌که جمع‌آوری و پخش شیر نیز صرفه اقتصادی چندانی ندارد، ادامه می‌دهد: ما شیر را از تولید‌کننده قیمت 1050 تومان در ازای هر لیتر خریداری می‌کنیم در حالی که به قیمت 1100 تومان به مصرف‌کننده می‌فروشیم. از این رو 50 تومان سود در هر کیلو شیر خواهد بود. اگر هزینه حمل و نقل شیر را نیز حساب کنیم خواهیم دید مبلغ ناچیزی عاید پخش‌کننده خواهد شد.
تولید 186 هزار تن شیر خام در استان
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان هم با بیان این‌که تولید شیر در این استان به 3 روش صنعتی، نیمه‌صنعتی و سنتی تولید شده و به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد می‌گوید: تعداد واحد‌های پرورشی در بخش صنعتی تا پایان سال 1394 به تعداد 122 واحد پرورش گاو شیری به ظرفیت 20 هزار و 824 رأس و در بخش روستایی تعداد 583 واحد گاوداری شیری به ظرفیت 11 هزار و 14 رأس است. «رحمان رستمخانی» با اشاره به این‌که این تعداد واحد پرورشی در سال گذشته بیش از 186 هزار تن شیر خام در استان تولید کردند، می‌افزاید: از این میزان تولید 107 هزار تن در داخل استان به مصرف رسیده و 79 هزار تن به خارج از استان ارسال شده است. همچنین 56 هزار تن از تولیدات شیر خام در استان که 30 درصد تولیدات را نیز شامل می‌شود از سوی گاوداری‌های صنعتی تولید می‌شود.
مشکلات
رستمخانی در پاسخ به مشکلات تولید کنندگان می‌گوید: بی‌شک نمی‌توان مشکلات موجود بر سر راه تولیدکنندگان را انکار کرد اما باید در نظر داشت که این مشکلات فراگیر است و نه تنها تولید کنندگان شیر بلکه تولید کنندگان سایر محصولات کشاورزی و دامی نیز با آن دست به گریبان هستند. برای مثال پرورش دهندگان مرغ گوشتی نیز از نوسانات قیمت نهاده‌ها ابراز نارضایتی می‌کنند. باید توجه داشت که ریشه این مشکلات عمدتا کشوری و غیر بومی هستند که تولید تولید کنندگان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که شیر جزو اقلام ضروری در سبد خانوار به شمار می‌رود از این رو شورای قیمت‌گذاری در استان با اهتمام ویژه قیمت‌گذاری این محصول را انجام می‌دهد و عوامل متعددی در قیمت گذاری شیر تاثیر گذارند.از این رو برای کنترل قیمت نهاده‌ها باید قوانین جامع و کاملی در قیمت سایر اقلام مانند هزینه‌‌های حمل و نقل و سوخت و انرژی تدوین شود.
با توجه به گزارش سازمان بهداشت جهانی هر فرد باید سالانه 300 لیتر شیر مصرف مصرف کند و این در حالی است که به گفته رستمخانی سرانه مصرف شیر در استان 102 لیتر است. به عبارت دیگر باید گفت ما باید 2 برابر بیش از مصرف معمول شیر مصرف کنیم که با مصرف این میزان شیر دیگر مازادی نخواهیم داشت.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی در ادامه سخنان خود درباره میزان تولیدات شیر خام در استان می‌گوید: 8/6 درصد شیر خام استان توسط دام سبک مانند گوسفند و بز و91/4درصد توسط دام سنگین مانند دام اصیل، دورگ و بومی تولید می‌شود.
ارزش سرمایه‌گذاری انجام شده به نرخ سال گذشته در بخش گاوداری‌های شیری صنعتی و روستایی استان 6474 میلیارد ریال و ارزش تولید ات این بخش صرفا در قسمت شیر خام بالغ بر 2524 میلیارد ریال است.
نظر شما