تراژدی سینما

علیرضا مهاجر: نوروز سال 1389 با افزایش 20 تا 30 درصدی قیمت بلیت سینما شاهد کاهش استقبال تماشاگران از فیلم های اکران بودیم. مقایسه آمار فروش 20 روز اول فیلم​های اکران عید امسال نسبت به سال گذشته دلیل این مدعا است.

به عنوان مثال در سال 88 فیلم «سوپر استار» در 20 روز اول فروش خود با متوسط بلیت 2500 تا 3000 تومانی رقمی بالغ بر 320 میلیون تومان فروش داشت، اما در اکران عید امسال فیلم «تسویه حساب» پس از سه سال توقیف با بلیت 3000 الی 4000 تومانی رقمی بالغ بر 307 میلیون تومان فروش داشت که با توجه به افزایش قیمت بلیت خبر از کاهش میزان مخاطبان در شروع اکران امسال سینمای ایران می​دهد. البته این استقبال نشدن تنها به همین یک فیلم خلاصه نمی​شود.

در نوروز سال گذشته فیلم «بیست» و «وقتی همه خوابیم» در بیست روز اول فروش خود به ترتیب 180 و 250 میلیون تومان فروش داشتند، اما در فروردین امسال فیلم​های هم​وزن آنها، مانند «هیچ» و «طهران تهران» در همین تعداد روز اکران بالغ بر 130 میلیون تومان فروش داشتند که نشان دهنده رابطه مستقیم کاهش هرچه بیشتری میزان مخاطبان فیلم​های فرهنگی و هنری با افزایش نرخ بلیت است.

همچنین فیلم «سلام بر عشق» که بر پایه الگوهای گیشه ساخته شده رقمی بالغ بر 191 میلیون تومان فروش داشته که در مقایسه با فیلم «مهمان» در سال 86 با فروش 350 میلیون تومانی و یا «زن​ها فرشته​اند» با فروش 750 میلیون تومانی در سال 87 خبر از کاهش زیاد مخاطبان سینما در سال 89 می​دهد.

مقایسه انجام شده نشان می​دهد افزایش نرخ بلیت سینما نه تنها تاثیر چندانی بر فروش فیلم​های گیشه​ای نمی​گذارد بلکه باعث کاهش فروش و همچنین کاهش هرچه بیشتر مخاطبان فیلم​های فرهنگی هنری می‌شود، تاثیری که رفته​رفته باعث زوال و کم​رنگ​تر شدن سینمای بدنه می​شود و بارزترین نتیجه آن را می​توان ساخته شدن فیلم​های کلیشه​ای و امتحان پس داده در گیشه دانست.

از دیگر نتایج منفی افزایش قیمت بلیت​های سینما، محدودیت اکران و کاهش استقبال از فیلم​های مخاطب خاص است، به طوری که با محدود تر شدن دایره انتخاب مخاطبان به علت گرانی بلیت گرایش به فیلم​هایی باقی می​ماند که عموماً گیشه​ای و طنز و مفرح​اند تا انتقادی ، تراژیک یا جدی و اکران فیلم​های فرهنگی اجتماعی با معضلاتی نظیر سالن​های سینمای محدودتر و فروش کم​تر رو برو خواهند شد.

تاثیر منفی گرانی بلیت​های سینما تنها به همین جا ختم نمی​شود بلکه از یک سو با ثابت ماندن نرخ آثار عرضه شده در شبکه نمایش خانگی و از سوی دیگر افزایش حدود سالیانه قیمت بلیت سینما، سینما رفتن خصوصاً در میان خانواده​های پرجمعیت کمتر و کمتر خواهد شد زیرا صرفه اقتصادی فیلم​های خانگی خیلی بیشتر و کم دردسرتر است و ماحصل آن اتفاقی می​شود که در چند سال اخیر با آن روبرو بوده ایم: کاهش فروش فیلم ها و به تبع آن کاهش میزان تماشاگران سینماها.

تمامی عوامل یاد شده دست به دست هم می​دهد تا تهیه کننده بخش خصوصی که دغدغه بیشتری برای بازگشت سرمایه​اش دارد به ساخت فیلم هایی روی بیاورد که الگوهای کلیشه​ای طنز و امتحان پس داده را با حضور بازیگران تکراری به کار بگیرد. در نتیجه این مسائل، بدنه باریکی از سینمای ایران باقی می​ماند که سرشار از فیلم​های طنز و بی​ارزش خواهد بود که سینماگران فرهنگی را یا وادار به گوشه​نشینی و انزوا یا به سفارشی سازی و در ترا‍ژدی​ترین حالت آن به فیلمفارسی سازی وادار می​کند.