بهنوش خرم‌روز: در اعماق آب‌های اقیانوس‌های کره ما زمین، جریان‌های آبی عمیقی وجود دارند که اغلب بسیار هم مسیر طولانی دارند. این جریان‌های عمیق بر شرایط محیطی و آب و هوایی مناطق مختلف زمین تاثیر بسزایی دارند. بررسی‌هایی که به تازگی در ژاپن و کره صورت گرفته‌اند، نشان می‌دهند که یک جریان جدید آب سرد عمیق، به سرعت در طول یک صفحه زیرآبی بزرگ، از قطب جنوب به سمت شمال در حرکت است.
بر اساس گزارشی که نیچر منتشر نموده است، پیش از این گروه‌های مطالعاتی دیگر، یک جریان عمیق را در طول لبه شرقی صفحه کرگولن شناسایی کرده بودند که در طول 2،200 کیلومتر، باعث بالا آمدن آب‌های جنوب غرب استرالیا شده است. به گفته استیو رینتول، فیزیک‌دان و متخصص اقیانوس‌شناسی در مرکز مطالعات اکوسیستم و آب و هوای قطب جنوب در استرالیا، برای بررسی سرعت این جریان عمیق، از تصاویر لحظه‌ای گرفته شده توسط گروه‌های مطالعاتی ارسال شده به سراسر مسیر جریان استفاده شده است.
محققان به مدت دو سال، بیش از 30 جریان آبی و دمای آب مسیرهای احتمالی را ثبت کردند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که سرعت این جریان در عمق 3000 متری اقیانوس گاهی تا 700 متر در ساعت می‌رسد و بیش از 30 میلیون مترمربع آب را در هر ثانیه جابه‌جا می‌کند. هیچ جریان عمیق شناخته شده دیگری در نیمکره جنوبی وجود ندارد که به این سرعت حرکت کند.
این جریان سریع از آب‌های سرد اعماق دریای راس و قسمت‌هایی از قطب جنوب که رو به استرالیاست، تغذیه می‌شود. در زمان گذشته، آب‌های عمیق در امتداد ساحل قطب جنوب به سمت شرق جریان داشتند. اما با برخورد صفحه کرگولن و تحت تاثیر گردش زمین، به دامنه شرقی صفحه انتقال یافتند. در نتیجه، یک جریان باریک و سریع با عرضی در حدود 50 کیلومتر به وجود آمد.
به گفته الخاندرو اورسی، متخصص فیزیک اقیانوس‌نگاری دانشگاه تگزاس، این یک یافته مهم است چون یک جریان سریع را نشان می‌دهد که می‌تواند با ایجاد تغییرات محیطی و آب و هوایی در اقیانوس جنوبی، به سمت شمال پیش برود. اثبات این امر هم علائم واضحی مبنی بر کم‌شدن میزان شوری آب‌های عمیق جاری در نزدیکی صفحه کرگولن است که در نتیجه آب شدن صفحه‌های یخی قطب جنوب اتفاق افتاده است.
آزمایش طبیعی
درک چنین جریان‌هایی به دانشمندان کمک می‌کند نحوه واکنش زمین به افزایش سطح دی‌اکسید کربن را پیش‌بینی کنند.
ریچارد الی، زمین‌شناس دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا چنین توضیح می‌دهد که اگر گرمایش زمین به جای آب‌های سطحی، باعث گرم شدن آب‌های عمیق بشود، تاثیر کم‌تری بر بالا آمدن سطح آب دریا خواهد داشت چون که انبساط آب‌های سرد عمیق خیلی کم‌تر از آب‌های گرم سطح دریا خواهد بود. همچنین جریان آب عمیقی که گرم و حاوی دی‌اکسید کربن باشد، تا چندین سال بعد که به سطح بیاید، از اتمسفر دور خواهد بود.
جریان‌های آبی عمیق مشابهی در شمال اقیانوس اطلس باعث شده که اروپا به نسبت نقاط دارای عرض جغرافیایی مشابه در ژاپن، آب و هوای گرم‌تری داشته باشد. اما واقعیت این است که این جریان‌ها ممکن است تغییر کنند. در حقیقت، روی هیچ‌کدام از این جریان‌ها و تغییرات آن‌ها به طور حتم نمی‌توان حساب کرد، اما دنبال کردن سیر تغییرات آن‌ها به دانشمندان کمک می‌کند که احتمالات را درک کنند و در نظر بگیرند.
طبیعت هم اخیرا فرصت‌های زیادی را در اختیار پژوهشگران قرار داده تا بتوانند ادراک خود از تغییرات زمین را به آزمایش بگذارند. در اواسط فوریه/ بهمن‌ماه، یک قطعه یخ عظیم به طول 78 کیلومتر از یخ‌های منطقه قطب جنوب استرالیا به نام مرتز گلاسیر جدا و وارد دریا شد. پیش از این، شرایطی به وجود آمده بود که صفحه‌های یخی در قسمت غربی این منطقه جمع نمی‌شدند، در نتیجه منطقه‌ای باز برای گردش بادها به وجود آمده بود که باعث می‌شد یخ‌های قطبی به سرعت تبدیل به حجم زیادی آب سرد بشوند که با رفتن به عمق آب، جریان‌های سرد و عمیق را تغذیه می‌کنند.
با این که برخی خبرگزاری‌ها از این تغییرات در جریان‌های زیرآب به عنوان فاجعه یاد کرده‌اند، اما هیچ کس هنوز نمی‌داند که واقعا این تغییرات چه تاثیری بر زمین خواهند داشت. به گفته زمین‌شناسان، درست انگار که داریم یک آزمایش طبیعی را می‌گذرانیم. می‌توانیم چیزهایی زیادی از این آزمایش یاد بگیریم.
نظر شما