مشارکت جویی و مشارکت پذیری امکانی کم نظیر در مدیریت شهری است. نحوه اداره کلانشهرها و مفاهیمی همچون مشارکت اجتماعی و احساس تعلق امروزه به مفاهیمی مهم در مقیاس جهانی تبدیل شده و یکی از ابعاد مهم مشارکت اجتماعی، حضور و تاثیرگذاری شهروندان در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های سطوح محلی است. اما در بافت کنونی کلانشهری تهران میزان همکاری و تعاملات اجتماعی شهروندان با یکدیگر و نهادهای بالادستی، با نوعی کاهش روبه روشده و به عبارتی د ر برخی موارد همسایگان مراحم دیروزی به مزاحمان امروزی تغییر یافته اند. ازاین رو ازانجا که یکی از محورهای اصلی بسترسازی و نهادینه سازی رویکرد محله محوری و برنامه ریزی پائین به بالا ایجاد و فعال سازی نهادهای متصل به محلات است، لذا خواست و الزام مدیریت شهری به بهره گیری از این ظرفیت جدی و الزامی است.
برنامه ریزی پایین به بالا در مدیریت شهری تهران به سبب گستردگی مسائل و سطح بالای دانش آموختگی شهروندان که می تواند پشتوانه مهمی برای آینده شهر باشد، حائز اهمیتی دو چندان است. به جرات میتوان گفت که فقدان بهره گیری از مشارکت های مردمی یکی از عوامل اساسی در شکست برنامه ریزی های توسعه ای پایتخت در طول حداقل دودهه گذشته است. توسعه واقعی و متوازن در گرو حضور موثر و خلاقانه شهروندان در فراگردهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهری امکان پذیر خواهد بود.
در سال های اخیر مدیران شهری بر ضرورت حضور شهروندان در جریان برنامه ریزی، تامین مالی، اجرا و ارزیابی طرح های توسعه شهری تاکید کرده اند و در همین راستا شورای شهر تهران به منظوراجرای بندهای ششم و هفتم ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران مصوب 1/3/1375، در سال 1378 اقدام به تاسیس انجمن های شورایاری در محلات تهران نمود. اولین انتخابات شورایاری ها در محلات مناطق 20 و4 و نهایتا در 10 محله بصورت پایلوت برگزار شد و در طول دوره اول شورا طرح شورایاری ها در 87 محله به اجرا درآمد. در دومین دوره، این طرح استمرار یافت و به 371 محله گسترش یافت. این رویکرد در دوره های بعدی نیز ادامه یافت و تعداد محلات در دوره سوم و دوره چهارم روند افزایشی خود را طی کرد و در سرتاسر تهران به اجرا درآمد.
علی رغم گذشت نزدیک به دو دهه از آغاز به کار شورایاری‌ها و وقوع اتفاقات مثبت در این حوزه کماکان این نهاد در عملیاتی نمودن فلسفه وجودی خود نتوانسته گام های موثری بردارد و آنچنان که باید، امیدها را برای مشارکت مردم در اداره شهرها زنده کند و به یک الگوی مناسب برای برقراری تعامل و ارتباط با شهروندان و اقناع آنان دست یابد. بنابراین ادعای اینکه شورایاری ها در طول سالهای گذشته، گام های کوتاهی در این مسیر طولانی برداشته اند و نتوانستند اقدامات موثری برای توسعه مشارکت و تقویت سرمایه اجتماعی شهروندان بردارند، گزافه نیست.
از دلایل اصلی ضعف عملکرد شورایاری ها، می توان به مواردی از جمله، غفلت مدیران شهری نسبت به اهمیت وجودی شورایاری ها، گرفتار شدن این نهاد در سیاست و دام کسب قدرت، عدم شفافیت در مسئولیت نهادهای بالادستی نسبت به تصمیمات و آرای شورایاری ها، ابهام درنحوه تامین منابع مالی و فقدان وجود سازو کار روشن در رابطه با چگونگی تخصیص آن اشاره کرد.
بنا به ضرورت، حرکت به سمت محله محوری، بهره گیری از نظرات شهروندان و برنامه ریزی از سطوح پایین و خرد به بالا یکی از اولویت های شورای پنجم خواهد بود که از شرط های لازم برای تحقق این موضوع، بازتعریف جایگاه شورایاری هاست. ضروریست با اقدامات فرهنگی متناسب زمینه معرفی و جلب اعتماد شهروندان نسبت به شورایاران محلات فراهم شود و بدانند که این افراد گوش شنوا و چشمان ناظر آنها در تصمیم گیری و فعالیت های مدیریت شهری در محل زیست خود هستند. البته بخش قابل توجهی از این گره به غفلت شورای شهر نسبت به نقش مهم و واسطه ای شورایاری ها مابین مدیریت شهری و شهروندان برمی گردد که انشالله این مساله به همت شورای پنجم رفع و رجوع خواهد شد.
با امید تهران امن، بدون تبعیض و بدون فساد برای همه
منتخب مردم تهران در شورای پنجم شهر تهران، ری و تجریش
47234
نظر شما