يك خط با احساساتي عميق و لحني تراژديك از كودتا عليه بهترين و ملي ترين و پاك ترين و اصيل ترين دولت تاريخ ايران ياد مي كند و خط ديگر با ژستي رئاليستي نه تنها حكم شاه در عزل مصدق را امري عادي، قانوني و مسبوق به سابقه در سالهاي پس از مشروطه مي داند بلكه كار مصدق در انحلال مجلس را جاده صاف كن شاه براي ساقط كردن همان بهترين دولت اصيل پاك ملي مي داند.
رگه هاي مطلق گرايي در هردو خط به نحو بارزي ديده مي شود به نحوي كه مي شود ردپاي تفكرجدال دائمي اهورا و اهريمن و سپيد و سياه را ديد.
گويا لازم است با طرح چند سوال تامل بيشتري داشته باشيم تا دريابيم هريك از اين دو خط ، تنها صاحب بخشي از حقيقت اند و نه همۀ آن.
اول آنكه چرا بايد به شاه حق بدهيم كه نخست وزيري را عزل كند كه نيتش احقاق حقوق ملك و ملت بود؟ و از آن سو چرا بايد بي چون و چرا به نخست وزيري حق بدهيم كه براي انحلال پارلمان قانوني، سرمايه ملت را به كار گرفت؟ چرا بايد به شاهي حق بدهيم كه پس از 28 مرداد از كرميت روزولت امريكايي بابت حفظ تاج و تختش قدرداني مادي و معنوي كرد؟ و باز از اين سو چرا بايد به مصدقي حق بدهيم كه يكي از بهترين نظاميان ضد انگليسي و ضدكمونيست ايران كه فاتح خوزستان در جنگ با تجزيه طلبان وابسته بود را به بهانه اي واهي از كابينه اخراج كرد تا تبديل به سپهبد زاهديي شود در تقابل با دولت ملي .
چرا بايد به شاهي حق دهيم كه در جبهه امريكا و انگلستان عليه دولت قانوني ايران قرار گرفت؟ و چرا بايد به مصدقي حق دهيم كه بيش از يكصد امير مجرب ارتش را خانه نشين كرد تا در عمل بر تعداد سربازان جبهه دشمن بيفزايد. چرا بايد محمدرضاشاهي را تنزيه كنيم كه اوباش را بر فرهيختگان و روزنامه نويسان و آزاديخواهان شوراند و دورۀ طلايي آزادي را خاتمه داد؟ و چرا بايد مصدقي را بر صدر بنشانيم كه سنگ ها را بست و سگها را رها كرد و بي تدبيرانه و با خشونت مانع از حضور خياباني مخالفان شاه در روزهاي منتهي به 28 مرداد شد؟
و از اين دست چراهاي بسيار، نشانگر آن است كه حق و ناحق به تنهايي از آن يكي از طرفين اين دعوا نيست و نيز اين چراها يادآورمان مي شوند كه گاهي بلاي سانتي مانتاليسم ممزوج با عصبيت مانع از ديدن واقعياتي است كه مي توانند عبرتهايي باشند براي عدم تكرار خطاهاي بعدي در آينده اي كه معمولاً گروگان گذشته است.
samadmoqadam@gmail.com
نظر شما