ظرفيت هاي طبيعي ايران براي بهره گيري از امواج درياي خليج فارس، عمان و خزر و توليد انرژي از آن به منظور حفظ سلامت محيط زيست و كاهش مصرف سوخت هاي فسيلي و در نهايت صرفه جويي هاي اقتصادي، از آنچنان اهميتي برخوردار است كه دولت بايد سرمايه گذاري در اين بخش را در اولويت هاي مهم خود قرار دهد.
در این دهه از قرن بیست و یکم تقاضا برای انرژی بطور چشم گیری در حال افرایش است، بطوری که انتظار می رود تقاضا براي انرژي تاسال 2040 به میزان 35 درصد افزایش یابد و باتوجه به اینکه سوخت های فسیلی الودگی های زیست محیطی جبران ناپذیری بجای می گذارند، نگاه ها به سیاست های حمایتی و پیشگامانه دولت ها و شرکت های بزرگ انرژی به منابع بی پایان انرژی های تجدیدپذیری مانند : خورشید, باد ,زمین گرمایی, بیومس و انرژی بی پایان امواج اقیانوس ها و دریا ها است.
یکی از این منابع بی پایان انرژی موج حاصل از ورزش باد در اقیانوس ها و دریاها است.
مقدار انرژی امواج به اندازه ایی عظیم است که مقدار ان برای تهیه الکتریسیته تنها برای کشورهای اسپانیا فرانسه ایتالیا و یونان از دریای مدیترانه 30 گیگا وات تخمین زده می شود.
اتحادیه اروپا نيز بر اساس برنامه هاي مصوب، در تلاش برای رسیدن به تولید 20 درصدی انرژی های پاک در سال 2020 است . این امر باعث شده است که نیمی از شرکت های تولید کننده مبدل های تبدیل انرژی موج به الکتریسیته در اروپا مشغول به کار باشند.
این در حالی است که کشور ما به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی سواحل دریای خزر و سواحل خلیج همیشگی فارس و دریای عمان، توانایی برداشت مقدار قابل توجهی از انرژی موج برای خودکفایی درتولید برق و کاهش سهم ایران در دنیا از الودگی های زیست محیطی دارد.
لازم به ذکر است در این مورد تحقیقاتی توسط محققین داخلی و خارجی انجام شده که زمینه ساز خیز ایران در این زمینه خواهد بود.
محققان برای دستيابی به نقطه مناسب برای نصب دستگاه مبدل امواج باید از اطلاعات گستره ایی از جمله ارتفاع امواج، دوره زمانی امواج , عمق اب , فاصله محل تا ساحل و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اب برخوردار باشند.
با در نظر گرفتن این اطلاعات و استفاده از نرم افزار های شبیه ساز محل مناسب برای نصب دستگاه و تعداد و مقدار برق تولیدی و فاکتورهای مهمی همچون هزینه خرید و نگهداری دستگاه محاسبه می شود.
این مبدل ها را که با نام مبدل ها انرژی موج ( Wave Energy Converter ) می شناسیم در اندازه های مختلف و خروجی های متفاوت باتوجه به مقدار پارامترهایی که در بالا ذکر شد، ساخته می شود.
این مبدل ها با توجه به عمق آب و فاصله تا خط ساحلی به سه دسته، ساحلی. نزدیک به ساحل و دور از ساحل در فاصله زیاد طبقه بندی می شوند.
کشورمان ایران با توجه به اینکه در معرض جبهه های هوایی متفاوتی است، توانایی تولید موج را در سواحل شمالی و جنوبی دارد.
هر یک از این مناطق دارای خصوصیات متفاوتی است که در ابتدا نیازمند تهیه یک اطلس کامل در این زمینه است.
اين اطلس نه تنها باعث یکپارچگی اطلاعات می شود، بلکه باعث جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی نیز خواهد شد.
خوشبختانه در سالهاي اخيرسازمان انرژی های تجدید پذیر ایران این اطلس را برای انرژی خورشیدی و باد تهیه نموده است و قوانین و چشم اندازه هایی برای سرمایه گذاران وشرکت های داخلی و خارجی وضع کرده است اما متاسفانه در زمینه انرژی های حاصل از موج هیچ گامي برداشته نشده و اين انرژي و تنها در محافل دانشگاهی شناخته شده است.
خوشبختانه عمق اب در دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان بسمت در قسمت کشورمان بطور قابل توجهی نصبت به دیگر همسایگان بيشتر است و این امر فاکتور مهمی برای تشکیل امواج مناسب و استفاده از آن است که دیگر کشورهای منطقه از ان برخوردار نیستند.
مناطقی همچون چابهار در استان سیستان و بلوچستان دارای پتانسیل مناسبی با در نظر گرفتن مقدار ماهیانه و سالیانه ان برای نصب این مبدل ها است که می تواند مقدار قابل توجهي از برق این استان را با احداث یک نیروگاه موجی آبی برآورده کند .
باتوجه به اینکه اکثر نیروگاههای تولید برق در کشورمان با استفاده از سوخت های فسیلی تغذیه می شوند تولید برق با استفاده از انرژی های تجدید پذیر سهم به سزایی در کاهش الودگی های زیست محیطی خواهد داشت و در دراز مدت بر افزایش توان ایران در کنترل و تغییر مقدار عرضه نفت خام و گاز به بازار جهانی دارد .
بطور حتم بهره گيري از انرژي حاصل از امواج، علاوه بر منافع اقتصادي، باعث مستحکم تر شدن جایگاه کشورمان در مسايل انرژی و زیست محیطی در قرن حاضر می شود و نبايد زمان و فرصت براي بكارگيري اين تكنولوژي را از دست داد.
*دانشجوی دکتری انرژی و محیط زیست دانشگاه ساپینزا رم
نظر شما