این محصول با مشقات بسیار کاشته می‌شود و کشاورزان علاوه بر مشکلات بسیار در مراحل کاشت، داشت و برداشت آن،هر سال با هزینه‌های روزافزونی روبه‌رو هستند که از مهم‌ترین آنها میتوان به دستمزد کارگران و به خصوص نشاءکاران اشاره کرد. به عنوان نمونه کشاورزان برنجکار در استان مازندران، امسال تا 40 هزار تومان بابت دستمزد به کارگران نشاءکار پرداخت کرده‌اند و این افزایش بی‌رویه دستمزدها باعث شده کارمندان دولتی در استان مازندران هم سر از شالیزارها در آورند. دستمزد یک کارگر روز مزد برای نشاء در شالیزارهای مازندران 35 تا 40 هزار تومان است و یک نشاءکار زن مازندرانی هم در یک روز 20 تا 25 هزار تومان دستمزد دریافت می‌کند. این در حالی است که در اوج نشاءکاری سال گذشته در مازندران دستمزد کارگران به 27 هزار تومان رسیده بود. با احتساب این رقم دستمزد روزانه کارگران علاوه بر صبحانه، ناهار و عصرانه آنان، رقمی را که یک کشاورز مازندرانی برای نشاء هزینه خواهد کرد به حدود 70 هزار تومان می‌رسد.
اکبر مسعودی یک کشاورز مازندرانی در این باره می‌گوید: برای یک هکتار زمین شالیزار حداقل به 13 نشاءکار نیاز دارم که با روند موجود، پرداخت هزینه‌های کارگران برایم بسیار دشوار است.
به گفته کشاورزان مازندرانی، هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت برنج با سود بیش از نیمی از تولید و فروش برنج برابری می‌کند.
دلالان و نقش آنها در بالا رفتن دستمزد
حسین مرزبان کشاورز آملی دلالان را در افزایش تعرفه دستمزد نشاءگران مؤثر می‌داند و می‌گوید: معلوم نیست این افراد واقعاًً از کجا خط می‌گیرند و چرا وارد بازارگرمی‌های افزایش دستمزدها می‌شوند!
مرزبان خواستار رسیدگی جدی متولیان این امر در بخش کارگران فصلی در مناطق شالیزاری استان مازندران شد. وی امیدوار است متولیان در این باره از کشاورزان حمایت کنند.
اما کارشناسان مازندرانی معتقدند همزمانی کشت در روزهای اخیر در بیشتر مناطق مازندران، کمی کارگران بومی و کاهش ورود کارگران غیر بومی از مهم‌ترین دلایل افزایش دستمزدهای نشاءکاران در استان مازندران است.
آنان علت حضور کارمندان دولتی در شالیزارها را افزایش بی‌سابقه دستمزد نشاءکاری در این استان بر‌می‌شمارند و می‌گویند: کارمندان با گرفتن مرخصی‌های چند روزه درآمدزایی خوبی یافته‌اند و جالب است در این میان بعضی زنان کارمند نیز مشاهده می‌شود!
نکته قابل توجه در این باره این است که حضور کارمندان دولت در زمین‌های کشاورزی باعث شده در این فصل از سال، بسیاری کارهای دولتی و امور مراجعین روی زمین بماند و روند رسیدگی به مسائل شهروندان و خدمات‌رسانی به آنها متوقف شود.
بالا رفتن دستمزد کارگران نه تنها برای کشاورزان که بخش قابل توجهی از جمعیت استان مازندران را تشکیل می‌دهند، بلکه برای دیگر شهروندان در شهرهای مختلف استان مازندران نیز مسئله ایجاد کرده است.
بالا رفتن دستمزدها و فشار به کشاورزان
بسیاری از کشاورزان در استان مازندران، با مشکلات عدیده ناشی از افزایش دستمزد کارگران روبه‌رو هستند و برخی از آنها معتقدند حضور کارمندان دولت در شالیزارها باعث بالا رفتن دستمزدها شده است.
رستم خیری عضو خانه کشاورز شهرستان آمل به نمایندگی از کشاورزان خواستار دخالت مسئولان و متولیان برای ساماندهی دستمزدهای نشاءکاران در این بخش شد. وی در این باره می‌گوید: اگر دستمزد نشاءکاران به مرز 100 هزار تومان هم برسد کسی نیست که بگوید واقعاً چه به حال و روز کشاورز می‌آید یا خواهد آمد. متأسفانه پرداخت هزینه‌های کارگری در توان کشاورزان منطقه نیست و کشاورزان مجبور هستند به علت جلوگیری از دیر نشدن زمان نشاء با گرو گذاشتن محصول کشت نشده خود، از شالی‌کوبی‌داران، پول مورد نیاز نشاءکاران را تامین کنند.
خیری با اشاره به واردات بی‌رویه برنج در سال‌های اخیر و صدماتی که از این بابت به کشاورزان برنجکار وارد شده است، می‌گوید: متأسفانه در این سال‌ها شاهد تغییر کاربری شالیزارهای استان مازندران هستیم که این روند زنگ خطری جدی برای مسئولان است».
تمهیداتی برای حل مشکلات
مسئولان جهادکشاورزی استان مازندران، افزایش دستمزد کارگران را تأیید می‌کنند اما معتقدند قیمت‌ها تا اندازه‌ای که کشاورزان ذکر می‌کنند بالا نرفته است. همچنین به اعتقاد این مسئولان شرایط مختلفی دست به دست هم داده‌اند تا چنین مشکلی برای کشاورازن برنجکار ایجاد شود. مهندس تورنگ رئیس جهاد کشاورزی استان مازندران درباره علت افزایش دستمزد کارگران نشاءکار می‌گوید: «هر سال کشت نشاء برنج، در شهرهای مختلف استان مازندران با فاصله زمانی معینی رخ می‌داده است. به عنوان نمونه در شهرهای مرکزی استان، یک ماه دیرتر از شهرهای شرقی نشاءکاری انجام می‌شود و هر سال جمعیت کارگری از شرق استان به مناطق مرکزی می‌روند. اما امسال به دلیل سرمازدگی در ابتدای سال و مشکلاتی که برای خزانه‌های برنج ایجاد شد. کاشت نشاء برنج در تمام استان مازندران به صورت همزمان صورت گرفته است».
به اعتقاد تورنگ همین مسئله باعث شده جمعیت کارگری استان پاسخگوی نیاز کشاورزان و اراضی کشاورزی استان نباشند و بنابراین دستمزدها نیز به تبع همین امر افزایش یافته است. حضور کارمندان دولتی در مزارع کاشت برنج نیز در نتیجه همین افزایش دستمزد و نیاز به نشاءکار رخ داده است.
بدیهی است شرایط ایجاد شده برای کشاورزان نه تنها برنجکاری را در استان مازندران با مسئله روبه‌رو کرده است بلکه روند عادی زندگی شهروندی را نیز در شهرهای این استان مختل کرده است و در این باره مسئولان و متولیان امر باید تصمیم‌های جدی اتخاذ کنند.
مهندس تورنگ معتقد است این مشکلات همه ناشی از روند سنتی کاشت برنج در کشور ماست و باید هر چه زودتر خود کشاورزان هم برای مکانیزه شدن کاشت این محصول پیشقدم شوند. تورنگ در این باره می‌گوید: مکانیزه کردن کشت برنج، نیازمند مقدمات و بسترسازی مناسب است. به عنوان نمونه برای تحقق این امبر باید اراضی کشت برنج تجمیع یا در نهایت تجهیز و نوسازی شوند تا ماشین‌آلات مدرن را بتوان وارد این اراضی کرد. مکانیزه کردن کشت برنج روند خاص خودش را باید طی کند و در این باره خود کشاورزان و مالکان زمین‌ها هستند که باید با ما همکاری کنند. به گفته تورنگ گام‌های اولیه برای مکانیزه کردن کشت برنج برداشته شده و تحقیقات و برنامه‌ریزها در واحد زراعت جهاد کشاورزی استان انجام شده است.
اجرای برنامه مکانیزه زمین‌های برنجکاری در استان مازندران نیازمند همکاری کشاورزان منطقه نیز هست و باید اراضی استان با همکاری خود کشاورزان برای کاشت مکانیزه برنج مناسب‌سازی شوند. مهندس تورنگ در این باره می‌گوید: در این باره برنامه‌ریز‌ی‌های مفصلی در جهاد کشاورزی استان صورت گرفته است که از آن جمله میتوان به تاسیس بانک نشاء برنج اشاره کرد. گام‌های اولیه برای اجرای برنامه مکانیزه کردن کشت برنج هم برداشته شده است. طبیعی است تحقق این امر نیازمند همکاری کشاورزان استان است و تا آن زمان مشکلاتی چون بالا رفتن دستمزد کارگران را شاهد باشیم. این مسائل ناشی از کشت سنتی برنج است و با مکانیزه شدن آن نه تنها برنج ساده‌تر کاشت، داشت و برداشت می‌شود، بلکه از هزینه‌های آن نیز به میزان قابل توجهی کاسته خواهد شد.
نظر شما