یک گروه تحقیقاتی به رهبری بیل چادویک از دانشگاه ایالتی اورگان، فعالیت‌های مجموعه عظیم آتشفشانهای زیردریایی «نورث‌وست روتا1» را در اقیانوس آرام، از سیزدهم فروردین‌ماه گذشته به مدت دوهفته بررسی کردند. این تحقیق نتایج فوق‌العاده‌ای برای آنها در برداشت. آنها موفق به کشف گونه‌های جانوردی جدیدی شدند که تاکنون ناشناخته مانده بود. چادویک در گفتگو با بخش خبری نشریه نیچر درباره درس‌هایی صحبت کرده که می‌توان از آتشفشانها آموخت.
نورث‌وست روتا1 در کجا واقع شده است؟
در بخش غربی اقیانوس آرام و حدود100 کیلومتری شمال جزیره گوام، زنجیره کاملی از آتشفشانهای فعال وجود دارد که کمان آتشفشانی ماریانا نامیده می‌شود. این کمان شامل 9 جزیره است، اما بیشتر آتشفشانهای آن زیردریا واقع است. بیش از 50 آتشفشان زیردریایی در این منطقه وجود دارد.
آتشفشانی که درموردش تحقیق کردی، چقدر بزرگ است؟
این آتشفشان در 3هزار متری عمق بستر اقیانوس قرار دارد و ارتفاع قله آن هم حدود 2500 متر است.
چرا این منطقه را انتخاب کردی؟ آیا دلایل خاصی داشتی؟
ما کار بررسی این منطقه را از چند سال پیش آغاز کرده بودیم. در ابتدا تمام منطقه را نقشه‌برداری کردیم تا ببینیم کدام مکان‌ها از لحاظ گرمایی فعال است. در واقع می‌خواستیم محل چشمه‌های آب بسیارداغ را در بستر اقیانوس همراه با گونه‌های جانوری ساکن این مناطق بهتر بشناسیم. پس از آن به عملیات غواصی و جستجوی بیشتر به وسیله ابزارهای عملیاتی متحرک در مکان‌هایی پرداختیم که برای ما جالب‌تر بودند. این منطقه هم یکی از جالب‌ترین بخش‌ها بود و در واقع همیشه ما را متحیر می‌کرد، چرا که دائم فعال بود و فوران‌های زیردریایی داشت. این منطقه تنها نقطه روی زمین بود که ما توانسته بودیم انفجارها و فوران‌های زیرآبی را تماشا کنیم. گروه اکتشافی دیگری هم که در حال حاضر در حوزه لائو، جایی بین فیجی و تانگا مستقر شده، توانسته‌است انفجارهای زیردریایی را در این منطقه شناسایی کند. ما اطلاعات چندانی در این زمینه نداریم، اما عکس‌هایی که دیده‌ام، بسیار چشمگیر به نظر می‌رسند.
نورث‌وست روتا1 را می‌شود به چه چیز تشبیه کرد ؟
ما از یک ماشین خودکار استفاده می‌کنیم، که به وسیله یک‌سری کابل از کشتی به اعماق اقیانوس فرستاده می‌شود. این دستگاه امکان دیدن تصاویر زنده و دریافت اطلاعات را برای تیم تحقیقاتی فراهم می‌کند. در ابتدا همه چیز آرام به نظر می‌رسد، شما هرگز نمی‌توانید حدس بزنید بالای سطح یک آتشفشان زنده ایستاده‌اید؛ مگر این‌که سری به اتاق فرمان بزنید و آنجاست که روی مانیتورها، آتشفشانی را می‌بینید که کاملا فعال است.
هر بار به سراغ روتا1 می‌رویم، با اتفاق تازه‌ای مواجه می‌شویم؛ از خروج آرام گازها از دهانه آتشفشان گرفته تا بیرون زدن گازهای آتشفشانی برای آهسته کردن خروج گدازه‌ها، که هم‌زمان با آن تمام بستر اقیانوس تکان می‌خورد، می‌لرزد و قطعه‌های عظیم با خروج گدازه‌های تازه به آهستگی از دهانه آتشفشان کنار زده می‌شوند. سال‌های قبل ما آنرا قدرتمند‌تر دیده‌ایم: گدازه‌ها ممکن بود تکه‌تکه درون آب پرتاب شوند و رد سرخی در دهانه آتشفشان دیده شود. این اتفاق آن‌قدر سریع می‌افتاد که آب فرصت سرد کردن گدازه‌ها را پیدا نمی‌کرد. این آتشفشان روز به روز و ساعت به ساعت تغییر می‌کند.
چه گونه‌های جانوری جدیدی را کشف کردی؟
در کنار چشمه‌های آب داغ، ما اغلب با وفور جانوری متفاوتی برخورد می‌کنیم، جاندارانی که با حیات دریایی مورد انتظار ما یکی نیستند، چرا که آنها برای تأمین انرژی مورد نیازشان از مواد شیمیایی حاصل از فعالیت آتشفشانی در بستر اقیانوس استفاده می‌کنند. اولین حلقه زنجیره غذایی را معمولا باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها تشکیل می‌دهند که توسط حیوانات دیگر خورده خواهند شد؛ اما در کمان ماریانا، ما جمعیت‌های زیستی متفاوتی را می‌بینیم. در نورث‌وست روتا1، زنجیره غذایی با دو نوع میگوی گوشتخوار آغاز می‌شود: یکی از آنها پیش از این فقط در کوه‌های دریایی هاوایی دیده شده بود و دیگری، گونه‌ای کاملا جدید است. علاوه بر این دو، با نوعی صدف کوهی ناشناخته هم برخورد کردیم و امسال نوعی صدف سرسخت هم به این جمعیت اضافه شد.
چگونه فوران‌های آتشفشانی پیوسته، حیات دریایی نزدیک به آنرا تحت تأثیر قرار داده است ؟
در ابتدا، فقط چند گونه میگو و انواعی از صدف‌های کوهی وجود داشتند. اما امسال متفاوت بود، جانداران متنوع‌تر شده بودند. صدف سرسخت هم به آنها اضافه شده بود و جمعیت میگو و صدف کوهی به شدت افرایش پیدا کرده بود. حیرت‌آور است، شما اصلا فکر نمی‌کنید یک آتشفشان فعال بتواند بهترین زیست‌بوم برای جانوران باشد، در حالی‌که بعضی گونه‌ها آنرا به سرتاسر اقیانوس ترجیح می‌دهند.
ما شاهد بودیم که گازهای حاصل از آتشفشان می‌توانند بعضی گونه‌های دریایی ساکن در منطقه را مانند تعدادی از ماهی‌ها، میگوها یا سرپاوران 10 بازویی، هنگام شنا به نزدیکی آتشفشانها بکشند. اجساد این جانوران به بستر اقیانوس سقوط می‌کند و میگوهای گوشتخوار که با منطقه آتشفشانی سازگارند، غذای مورد نیازشان را بدست می‌آورند. آتشفشان از یک سو حیات دریایی را حمایت می‌کند و از سوی دیگر، موجب مرگ تعدادی از آبزیان می‌شود.
چه کسی اسامی آتشفشانهای زیر دریایی را انتخاب می‌کند؟
فکر می‌کنم اولین کسانی که آنها را پیدا می‌کنند، اسامی را هم انتخاب کنند. ما در اولین بازدید از کمان ماریانا در سال 1382 / 2003 این آتشفشان را پیدا کردیم و آنرا «نورث وست روتا1» نامیدیم، برای این‌که در شمال غربی جزیره روتا واقع شده بود، جایی‌که در مجموع چهار رشته از کوه‌های دریایی کنار هم قرار داشتند و هر کدام علاوه بر نام، به یک شماره هم نیاز داشتند.
پس شما با آتشفشان زیردریایی عظیمی مواجهید که با فوران‌های دائمی‌اش، جانوران دریایی را از بین می‌برد و شما نمی‌خواهید آنرا چیزی شبیه مونت دوم (کوه هلاکت، برگرفته از داستان ارباب حلقه‌ها) بنامید؟
در زمان نام‌گذاری نمی‌دانستیم که این آتشفشان فعال است؛ تا سال بعد که با تجهیزات عملیاتی به این منطقه برگشتیم. ما این نام را در گزارش‌ها و نشریات استفاده کرده‌ایم و گمان می‌کنم چاره‌ای جز استفاده همیشگی از آن نداشته باشیم.
نیچر، 8 می 2009- ترجمه: محبوبه عمیدی
نظر شما