هادی نیلی: در حالی که شور و شوق انتخاباتی در شهرهای ایران به مراتب بیشتر از چیزی است که از انتخاباتی با حضور یک رئیس‌جمهور انتظار می‌رود، شور و شوق انتخابات در جهان مجازی بیش از شور و شوق در خیابان‌ها و حتی رسانه‌های رسمی مانند صداوسیماست. امروز بیش از 23 میلیون نفر ازجمعیت ایران به اینترنت دسترسی دارند و 45 میلیون نفر هم تلفن همراه دارند. به همان نسبت که دسترسی مردم به اینترنت (به‌خصوص اینترنت سریع و پهن‌باند) و ارتباطات الکترونیکی افزایش پیدا کرده و شهرها و روستاهای بیشتری در شمول صفرویک‌ها قرار گرفته‌اند، حضور آنلاین نامزدهای انتخاباتی و هواداران‌شان هم پررنگ‌تر از دوره قبلی انتخابات ریاست‌جمهوری است.
اگر در دوره قبلی هرکدام از نامزدها یک وب‌سایت اصلی و یکی دو وب‌سایت هواداران داشتند، این دوره هرکدام از آنها چند وب‌سایت هواداران، چند وب‌سایت خبری و شمار فراوانی وب‌لاگ حامیان دارند. از همه این‌ها گذشته، وب ./2 در این انتخابات حسابی خودش را به رخ کشیده است. حامیان هریک از چهار نامزد انتخاباتی در فیس‌بوک، توییتر، و فرندفید (این سه‌قلوهای نام‌آور وب0/2) فعال شده‌اند و هرکدام به سهم خود تلاش می‌کنند اولاً نشان دهند نامزدهای دیگر چیزی در چنته ندارند و ثانیاً نامزد موردنظر آنان، گزینه‌ای خوب است.
این تازگی محیط چنین اجتماعات مجازی برای کاربران ایرانی، تندروی‌ها و گزاف‌گویی‌هایی را هم اقتضا کرده که شاید بتوان از آنها به نفع نوآوری و پویایی این محیط‌ها چشم پوشید. این دوره از انتخابات، بی‌تعارف همه کاربران وب برای خودشان یک صدا دارند و می‌توانند درباره نامزد موردعلاقه خود حرف بزنند یا حتی از دلایل‌شان برای رأی‌ندادن بگویند.
انتخابات پیامکی و اینترنتی
خبرگزاری رویترز که از چند روز پیش گزارش‌های انتخاباتی‌اش از ایران را آغاز کرده است، به موضوع پیامک‌ها و اینترنت و نقش آنها در انتخابات پیش رو پرداخته است.
به نوشته این خبرگزاری، پست‌های الکترونیکی و وبلاگ‌ها برای اولین بار نقش پررنگی برای پخش پیام‌های سیاسی در کشوری ایفا می‌کنند که به تبلیغ از طریق بلندگوهای دستی روی کامیون‌های کوچک و وانت عادت دارد و پوسترها و تبلیغات میدانی را دیده است!
این گزارش با اشاره به «تمرکز حامیان دولت در مناطق محروم و فقیر» آورده است: «حامیان دولت نیز پیامک‌ها و ایمیل‌های خودشان را در ترویج دستاوردهای احمدی‌نژاد و نشان دادن دغدغه‌اش ارسال می‌دارند.»
رویترز با اشاره به فیلترینگ شبکه اجتماعی و اشتراک‌گذاری فیس بوک و رفع فیلتر سریع آن در مورد نقش آن، این گونه گزارش کرده است: «بیش از 150 هزار ایرانی در فیس‌بوک عضو هستند. رأی دهندگان جوان نیز توده‌ای بزرگ را در آن تشکیل داده‌اند؛ جوانانی که به پیروزی خاتمی در سال‌های 76 و 80 کمک کردند.»
این خبرگزاری با اشاره به نامزدی میرحسین موسوی و کروبی به نمایندگی از جناح اصلاح‌طلب در مقابل احمدی‌نژاد و محسن رضایی می‌نویسد: «موسوی و کروبی، رأی دهندگان جوان و با انگیزه را به مثابه کلید می‌دانند و پیامک و اینترنت را بهترین راه برای تبلیغ محسوب می‌کنند.»این خبرگزاری، یک پیامک حامیان موسوی را این گونه نقل می‌کند: «به موسوی رأی دهید و این پیامک را به ده نفر دیگر بفرستید؛ وگرنه کابوسی پیش رویتان خواهد بود»!
رویترز در مورد پیامک‌های حامیان احمدی‌نژاد نیز این‌گونه می‌آورد: «به محمود احمدی‌نژاد، حامی مستضعفین رأی دهید. ایرانیان به احمدی‌نژاد عشق می‌ورزند، عزت آنها را افزایش داده است».
فیس بوک؛ ابزار محبوب رقبای احمدی‌نژاد
بالاگرفتن تب و تاب انتخابات ایران در فیس‌بوک، فایننشال‌تایمز را نیز به روایت‌کردن این فضا وا داشت. این روزنامه انگلیسی در گزارشی نوشت: «با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری ایران، نامزدهای رقیب احمدی‌نژاد که دسترسی چندانی به رسانه‌های دولتی برای تبلیغ برنامه‌های خود ندارند تلاش می‌کنند با استفاده از ابزارهای فناوری نوین همچون شبکه اجتماعی اینترنتی فیس بوک، ضمن تبلیغ برنامه‌های خود بر شمار طرفدارانشان بیفزایند.»
بهزاد مرتضوی از مسئولان کمیته انتخاباتی موسوی به این روزنامه می‌گوید: «ما از فناوری‌های نوین استفاده می‌کنیم چون آنها این ظرفیت را دارند که پیام‌ها را توسط افراد مختلف از طریق بلوتوث، ایمیل و پیام‌های متنی تکثیر کنند و از این طریق هواداران بیشتری به فیس بوک دعوت شوند.»
او می‌افزاید: «فناوری بلوتوث به شکل گسترده‌ای برای ارسال فیلم‌های سخنرانی و اسلایدهای عکس استفاده می‌شود. هواداران موسوی حدود 20 صفحه در فیس بوک باز کرده‌اند که تاکنون قریب به 7 هزار و 500 عضو جذب کرده است.»برپایه این گزارش، یکی از صفحاتی که در فیس بوک باز شده با عنوان «شرط می‌بندم که من می‌توانم یک میلیون نفر مخالف احمدی‌نژاد را پیدا کنم»، تاکنون بیش از 35 هزار عضو جذب کرده که بالاترین تعداد کاربران در تمامی صفحات مرتبط با رئیس‌جمهور است.
فیلترینگ سیاسی
شاید در واکنش به همین فراگیرشدن تبلیغات انتخاباتی در فیس‌بوک بود که شنبه هفته پیش فیس‌بوک به محاق فیلترینگ دولت گرفتار شد. در هفته‌های اخیر که انتخابات به یکی از اصلی‌ترین موضوع‌های موردبحث ایرانیان فیس‌بوک‌باز تبدیل شده، فضای این شبکه اجتماعی شدیداً انتخاباتی شده بود. تغییر رنگ عکس طرفداران یکی از نامزدهای اصلاح‌طلب در این شبکه به رنگ سبز، بروزی آشکار در فیس‌بوک داشت.
جدال طرفداران سبزهای طرفدار میرحسین موسوی با آبی‌های طرفدار تحریم انتخابات، بیش از همه به چشم می‌آمد؛ به‌طوری‌که روزنامه‌های گاردین و تلگراف هم در گزارش‌هایی، فعالیت جدی کاربران ایرانی را در فیس‌بوک موضوع خود کردند و تیتر زدند که «تنور انتخابات ایران در فیس‌بوک داغ شده است». اما این تصمیم دولت سه روز هم دوام نیاورد و از صبح روز سه‌شنبه کاربران ایرانی که ناامیدانه و برای امتحان‌کردن نشانی‌های جایگزین به فیس‌بوک می‌رفتند، دیگر با آن پیام معروف «مشترک گرامی. . .» روبه‌رو نشدند. آنها با پیامک و ایمیل به دوستان فیس‌بوک‌باز دیگرشان خبر دادند که فیس‌بوک باز شد.
فیلترشدن فیس‌بوک به یکی از خبرهای جذاب رسانه‌ها و خبرگزاری‌های غربی تبدیل شده بود؛ طوری که سؤال خبرنگار تلویزیون سی‌ان‌ان از احمدی‌نژاد در نشست رسانه‌ای روز دوشنبه رئیس‌جمهور، درباره علت بسته‌شدن فیس‌بوک بود، موضوعی که احمدی‌نژاد به‌کلی منکر آن شد و گفت: او نخواسته تا فیس‌بوک فیلتر شود و به «حداکثر آزادی بیان» معتقد است.
تلویزیون اینترنتی
دسترسی گسترده به اینترنت سریع، این امکان را به کاربران ایرانی داده است که روی اینترنت، ویدئو هم تماشا کنند. دوشنبه همین هفته یکی از پایگاه‌های اینترنتی حامی میرحسین موسوی با حضور محمد خاتمی که حامی میرحسین است، رسماً تلویزیون اینترنتی ستاد تبلیغاتی او را افتتاح کرد.
او در این مراسم به سؤال‌هایی پاسخ داد که کاربران در فیس‌بوک، توییتر، و فرندفید پرسیده بودند. همزمان و به شکل زنده، پرسش‌ها از خاتمی پرسیده می‌شد و برای کاربران در این سه شبکه اجتماعی ارائه می‌شد. از این شور و حضور اینترنتی می‌توان توقع داشت هرکدام از نامزدها که پیروز نهایی انتخابات باشد، نتواند اهمیت و سهم ارتباطات الکترونیک را در زندگی امروز ایرانیان (به‌خصوص جوانان) نادیده بگیرد. همه این کسانی که فعالانه درباره انتخابات بحث می‌کنند و نظر می‌دهند، پس از انتخابات از رئیس‌جمهورشان توقع خواهند داشت.
نظر شما