دریاچه ارومیه خشک تر شد

امید کریمی: تابستان شده است؛ بهار پر بارشی در ایران گذشته، زمستان هم بد نبود. اما دریاچه ارومیه تشنه تر شده.

دیروز مدیرعامل آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی از کاهش میزان حجم آب دریاچه ارومیه در سال جاری نسبت به سال گذشته خبر داد.

به گفته رضا پور رجب، در سال جاری و تا امروز میزان بارش در سطح استان آذربایجان شرقی 286 میلی لیتر بوده است که این آمار در مقایسه با میزان بارش بلند مدت 13 درصد و در مقایسه با میزان بارش کوتاه مدت 4.5 درصد افزایش داشته است.

 او گفت: تراز آب دریاچه تاکنون 1271.12 متر، وسعت آن 3570.65 کیلومتر مربع و حجم آن نیز 13.43 میلیارد متر مکعب است که نسبت به مشابه پارسال0.31 درصد سطح آب، 116.14 کیلومتر وسعت دریاچه و 1.05 درصد حجم آب کاهش یافته است.

این درحالی است که هفته گذشته حسن عباس نژاد مدیر کل محیط زیست آذربایجان غربی، از کم شدن میزان شوری آب دریاچه ارومیه خبر داده بود. به گفته او امسال میزان آب ورودی به تالاب دریاچه ارومیه در حال حاضر به ۲ میلیارد متر مکعب رسیده که این امر موجب زیست دوباره آرتمیا البته در فصل بهار در این دریاچه شده است.

او گفت: "کاهش شوری دریاچه ارومیه از فوق اشباع به ۱۴۰ گرم در لیتر در سالجاری با افزایش ورودی آب امکان پذیر شده است."

کدام مهمتر است؛ دریاچه ارومیه یا آب شرب و کشاورزی منطقه؟

نجات دریاچه ارومیه، بیش از بارش، به دادن حقابه اش از حوضه های آبریز آن بستگی دارد. وزارت نیرو در نیمه های بهار اعلام کرد این حقابه را تا پیش از تابستان به دریاچه ارومیه می دهد. چیزی که البته پروفسور کردوانی، اقلیم شناس برجسته ایرانی معتقد است دست و دلبازی دولت برای دریاچه ارومیه نیست، بلکه در بهترین حالت، سرریز شدن آب از سدهای مسیر رودخانه های منتهی به دریاچه است که راه نجات سدها از شکستگی است و نه دادن حقابه 3میلیارد متر مکعبی دریاچه ارومیه.

با این حال اگر حقابه دریاچه ارومیه هم به این دریاچه رسیده باشد، اما تاثیری در پر آب تر شدن دریاچه نداشته و روند خشک شدن دریاچه هنوز هم ادامه دارد.

از سوی دیگر اصغر محمدی فاضل، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است نجات دریاچه ارومیه با این اعتبارات چند میلیاردی و اقدامات کوتاه مدت محقق نخواهد شد لذا موضوع دریاچه نیازمند یک نگاه بلند مدت و ملی است.

این واکنشی است دیرهنگام به مصوبات دولت در سال گذشته برای پرداخت چند میلیارد برای نجات دریاچه ارومیه.

به گفته او نیاز آبی دریاچه ارومیه 3 میلیارد متر مکعب است، اما وزارت نیرو معتقد است مخازن پشت دریاچه و مجموعه آب قابل مدیریتی که وجود دارد کمتر از دو میلیارد متر مکعب است. او به فارس گفته: "آقایان عنوان می‌کنند اگر قرار باشد ما سهم 3 میلیارد متر مکعبی دریاچه ارومیه را رهاسازی کنیم مفهومش این است آب شرب، ‌آب کشاورزی و آب مخصوص صنعت منطقه تحت الشعاع قرار می‌گیرد که با ماموریت‌های وزارت نیرو و دولت در تامین آب منطقه در نتاقض است. وزارت نیرو موظف است که آب مورد نیاز منطقه را براساس برآوردهایی که دارد در بازده زمانی حدود 18 ماه به صورت ذخیره نگهداری کند."

این درحالی است که سرپرست معاونت‌ آب و‌ آبفای وزارت نیرو گفته احیای دریاچه ارومیه نیازمند 13 میلیارد متر مکعب آب است.

ابرها را بارور می کنیم

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست یک بحث قدیمی را وسط کشیده است؛ باروری ابرها: "موضوع باروری ابرها یکی از پروژه‌های اولویت‌دار احیای دریاچه ارومیه است که به صورت جدی در حال پیگیری است و در این خصوص چندین اقدامات صورت گرفته و همچنین در هفته گذشته نمونه‌هایی از باروری ابر در دریاچه ارومیه انجام شد که نتایج مثبتی داشته است."

به گفته او برای حمایت از تالاب‌ها و دریاچه‌ها در کشور مبلغ 25 میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شده است، که دریاچه ارومیه در این خصوص در اولویت قرار دارد: "قطعا نجات دریاچه ارومیه با این اعتبارات چند میلیاردی و اقدامات کوتاه مدت محقق نخواهد شد، لذا موضوع دریاچه ارومیه نیازمند یک نگاه بلند مدت و ملی است و ما در این قالب بسیار خوش‌بین هستیم که فعالیت‌هایی برای نجات آن داشته باشیم."

وعده دولت؛ پایان سال 91

اما دولت وعده پایان سال 91 را برای نجات دریاچه ارومیه داده است. مجید نامجو، وزیر نیرو دراین باره گفته: "چند موضوع را باید حتما در دستور کار قرار دهیم تا بتوانیم منابع آبی کافی را در دریاچه ارومیه تامین کنیم. رئیس جمهور در این زمینه دستوراتی را داده اند. یکی از دستورات این است که با سرعت طرح های انتقال آب بین حوزه ای که می توان به دریاچه ارومیه منتقل کرد را انجام بدهیم و سرعت بگیرد. خوشبختانه مجلس برای این منظور اعتبار خوبی نیز اختصاص داده است، اطمینان داریم که حداقل 2 طرح بزرگ انتقال آب را تا پایان سال 91 به اتمام برسانیم."

به گفته نامجو، یک طرح انتقال بین حوزه ای دیگر نیز وجود دارد که مشکل قراردادی و مشکل ارزی داشت که با دستور رئیس جمهور حل شد. نگاه دیگری برای استفاده از آب های فرا مرزی برای انتقال به دریاچه ارومیه نیز وجود دارد،  این طرح برای استفاده مناسب از آب های فرا مرزی جهت رساندن دریاچه ارومیه به یک سطح مطلوب دنبال می شود.

آب ارس می رسد؟

انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه از ایده های پر سر و صدایی است که سپاه وعده داده آن را به سرانجام می رساند. علی‌اکبر پورجمشیدیان، فرمانده سپاه عاشورا از آمادگی سپاه برای انتقال ارس به دریاچه ارومیه خبر داده است. 

از سوی دیگر، یکی از نماینده های آذربایجان پیش از این گفته است که برداشت از رودخانه ارس ارزان‌ترین راه برای انتقال آب به دریاچه ارومیه است.

همچنین نماینده تبریز خبرداده است که در لایحه بودجه سال جاری کشور 80 میلیارد تومان اعتبار برای انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه اختصاص یافت. به گفته علیرضا منادی، اجرا و تکمیل طرح های در دست اجرای انتقال آب به دریاچه ارومیه ازجمله بهره برداری از طرح باروری ابرها و تکمیل سد سیلوه و انتقال آب ارس، در مجموع افزون بر 5/2 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه ارومیه انتقال می یابد که نقش اساسی در جلوگیری از نابودی این دریاچه دارد.

4747