لطفاً با این کلیدهای قرمز بازی نکنید

بحث بر سر توانایی موشکی کره‌شمالی در برابر تهدیدهای اتمی این کشور از آن‌چنان اهمیتی برخوردار نیست که بخواهیم وقت خود را صرف آن کنیم. حتی زیاده‌روی‌های بی‌مزه تبلیغاتی و خطرناک «اون» رهبر جوان و تازه به دوران رسیده این کشور، تا حد بیلبوردهای سطح شهر پیونگ‌یانگ و آن شور و التهاب گوینده تلویزیون کره‌شمالی به خودی خود موجب نگرانی نیست. مشکل اصلی تهدید آشکار هسته‌ای است که تصریح استفاده مخاطره‌آمیز از بمب اتمی، جامعه جهانی را در نگرانی عمیقی فرو برده است. این تهدیدها که از ماه‌ها پیش با نوعی بازی و لفاظی‌های کودکانه میان اون و ترامپ به اوج خود رسیده، امروز شرق آسیا را به یک چاشنی انفجار اتمی تبدیل کرده است. روز جمعه برای اولین بار پس از پایان جنگ دوم جهانی آژیر حملات هوایی-اتمی در هاوایی به صورت آزمایشی به صدا درآمد. منابع محلی در جزایر گوام نیز پس از آزمایش یک فروند موشک بالستیک «هواسونگ ۱۲» در ارتفاع ۱۴ هزار پایی و از فراز ژاپن گفته‌اند کم‌کم خود را آماده وضعیت قرمز می‌کنند. در چنین فرآیند بسیار خطرناکی که جایگاه سیاست و امنیت تا حد خواست‌ها و جاه‌طلبی‌های شخصی سیاستمداران دو سوی پاسیفیک تنزل یافته، به باور من آن‌چه اهمیت دارد نه الزاما خود موشک‌های بالستیک، بلکه قابلیت‌های غیرمتعارف و مخرب تکمیل‌کننده آن است که تهدید استفاده از آنها در کنار «احمق، پیر و خرفت» توصیف کردن ترامپ، به نوعی تفریح شبانه در کره‌شمالی تبدیل شده است! از آن طرف نیز کاخ سفید و شخص رئیس‌جمهور خیال می‌کنند بازی با کلیدهای حمله اتمی، چیزی در حد فشار دادن کلید قرمز عروسک آدم فضایی داستان اسباب‌بازی است! رئیس‌جمهور ترامپ، با «احمق، چاق و توله‌سگ کوتله!» توصیف کردن «کیم جونگ اون»، وعده داده «کره‌شمالی را با موشک‌ها و هواپیماهای خیلی قشنگ!»به یک ویرانه تبدیل خواهد کرد. خدای من باور کردنی نیست.

این‌که حد نهایی چنین لفاظی‌های کودکانه‌ای تا کجا پیش خواهد رفت چندان مشخص نیست. منابع دفاعی و اطلاعاتی در ژاپن و تحلیل‌گران نظامی ارشد در کره‌جنوبی معتقدند دو مخاطره شخصی شدن بحران کره از یک‌سو و اتکا بیشتر سیستم تصمیم‌گیری در کره‌شمالی به نفع اون از سوی دیگر، شرایط را به نسبت چند دهه پیش و تا قبل از به قدرت رسیدن «اون» در دسامبر ۲۰۱۱ بسیار مشکل و مخاطره‌آمیز کرده است. تا پیش از این در زمان کیم ایل سونگ و کیم جونگ ایل (پدر بزرگ و پدر رهبر فعلی) ساختار سیاسی و نظامی نیم‌سوز کره‌شمالی، تا حدی که بتوان آن را ساختاری نسبتا مسئول اما ناکارآمد توصیف کرد، به حداقل‌هایی در عرصه دیپلماسی و توازن رفتاری قدرت‌های بین‌المللی پای‌بند بود. چنین برداشتی الزاماً به آن معنا نیست که سیستم سیاسی در کره‌شمالی تا پیش از این قابل دفاع و پذیرش بوده است. اما اجداد حاکم آقای «اون» در نگاهی عمومی‌تر به پدیده ثبات استراتژیک، دو اصل راهبردی را تا حدی مورد توجه قرار می‌دادند که به ثبات نسبی شرق آسیا، محدوده خلیج کره و دریای چین منجر شده بود.

نخست، توسعه همکاری‌های همه‌جانبه با قدرت‌هایی مانند چین و روسیه. دوم، حفظ تعادل رفتاری در برخورد با امنیت و ثبات کشورهای شرق آسیا به خصوص کره‌جنوبی و ژاپن. اما امروز با شرایطی کاملا متفاوت روبروشده ایم که هیچ راه‌حلی فوری برای فائق آمدن بر مشکلات منطقه در دست نداریم. رهبر کره‌شمالی وعده فرو بردن چاقو تا انتهای قالب پنیر را داده ؛ از آن سو رئیس‌جمهور ترامپ وعده ویرانی کره‌شمالی با بمب‌های قشنگ.! .نگرانی از پروژه شخصی شدن امر سیاست و امنیت تا آن‌جا پیش رفته که اواخر ماه نوامبر تصمیم‌گیرندگان نظامی و استراتژیک ایالات متحده طی جلسه‌ای مشترک با اعضای کمیته فرعی دفاعی سنا نسبت به تصمیمات اتمی ترامپ و عدم تعادل روانی او در استفاده از سلاح هسته‌ای هشدار داده و اعلام کردند از وی تبعیت نخواهند کرد. اکنون جامعه بین‌المللی به‌شدت نگران ثبات و صلح تضمین شده آن‌هم فراتر از اهمیت آن در دو سوی پاسیفیک است. نمی‌دانم تذکری موثر خواهد بود یانه!؟ اما خوب است رهبران چین و روسیه به همتای جوان کره‌شمالی خود گوشزد کنند «آن کلید قرمز سمت راست میزش سویچ یک بمب اتمی است نه یک اسباب‌بازی». در واشنگتن هم آدم‌های عاقل در کنگره  بهتر  است به شخص رئیس‌جمهور یادآور شوند اهمیت بمب‌ها در قشنگی آنها نیست! حواسش اول به خود، دوم به کلید قرمز سمت چپ میز و سوم به طرف مقابلش در آن سوی پاسیفیک باشد.
matinmos@gmail.com