گردش آزاد اطلاعات و اعتماد به رسانه‌های داخلی

در بسیاری از جوامع، نبود وفاق عمومی بر سر این مفهوم، مانع از شکل‌گیری نظام حقوقی و اخلاقی واحدی در حوزه گردش اطلاعات شده است نظامی که بتواند مورد قبول ساختارهای رسمی حکومتی، دست اندرکاران و فعالان در حوزه رسانه باشد.
بحث گردش آزاد اطلاعات از جهاتی یک موضو ع و جریان جهانی است ولی این نکته را نباید از نظر دور داشت که حدود آزادی و مسئولیت و مصادیق و سازوکارهای آن از جهاتی نیز بومی است و در هر جامعه به تناسب ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تفاوت می‌کند و طبعا نمی‌توان معیارها و مفاهیم رایج در جوامع گوناگون را به یکدیگر تسری داد.

در جوامعی که موضوع گردش آزاد اطلاعات هنوز دارای یک نظام حقوقی و اخلاقی واحد نیست طبعا درک صحیح و رعایت جوانب موازنه میان دو ساختار اجتماعی متفاوت امری بغرنج و ظریف به نظر می‌رسد. این دو ساختار عبارتند از بخشی که خواستار توسعه و گسترش گردش آزاد اطلاعات است و بخشی دیگر که مخالف و یا معتقد به گردش محدود اطلاعات می‌باشد.

بی توجهی به چنین واقعیتی و شکل نگرفتن موازنه میان این دو بخش عوارضی در پی خواهد داشت که عمده‌ترین آنها عقب‌ماندگی از روند گردش آزاد اطلاعات، دور ماندن از خواست عمومی جامعه و در نتیجه تضعیف رسانه‌ها و ساختار‌های مرتبط با این جریان است. تقابل بخش‌هایی از جامعه در برابر گردش آزاد اطلاعات و مغایر دانستن آن با ارزش‌ها و مناسبات اجتماعی به جبهه گیری و اختلال در فرآیند آن می‌انجامد.

نکته مهم در این میان ایجاد زمینه‌های مفاهمه میان دیدگاه‌های مختلف و تلاش برای رسیدن به نقاط مشترک از گردش آزاد اطلاعات است به گونه‌ای که تعارض میان ساختارهای مختلف اجتماعی باعث اختلال در این فرآیند نشود که نتیجه چنین امری ضعف رسانه‌ها در درون جامعه و رویکرد مخاطبان به رسانه‌های خارج از مرزهای جغرافیایی و فرهنگی خواهد بود.
نکته مهم دیگر در فرایند شکل گیری و گسترش آزادی اطلاعات توجه همزمان به دو مقوله «آزادی» و «مسئولیت‌های حرفه‌ای» است. بی‌توجهی به این نکته باعث می‌شود تا در فرایند دفاع از گردش آزاد اطلاعات، موضوع مسئولیت نهادها و عوامل فعال در گردش آزاد اطلاعات کمتر مورد توجه قرار گیرد.

در جامعه اطلاعاتی که نیازهای مخاطبان از یک سو و گسترش رسانه‌ها از دیگر سو، اصل را بر آزادی گردش اطلاعات قرار داده است باید «آزادی» و مسئولیت‌ها و قواعد حقوقی و اخلاقی کاملا تبیین گردند تا هم گردانندگان و دست اندرکاران رسانه‌ها بتوانند در فضایی روشن به کار ادامه دهند و هم مخاطبان، رویکردی همراه با اعتماد به رسانه‌ها داشته باشند.
60