با توجه به نظریات بوردیو، امکان دستکاری بر روی نتایج نظرسنجی ها، بالا است که این امر در قالب دستکاری های اجتماعی، تکنیکال و ایدئولوژیک صورت می گیرد. نحوه و ترتیب سئوالات، رده و طیفی که برای پاسخ ها گذاشته می شود و نحوه نمونه گیری همگی بر روی نتایج تاثیر می گذارد. بنابراین همیشه جایی برای دستکاری در نظرسنجی ها وجود دارد.
آیا به دلیل دستکاری و تحریف در نظرسنجی ها، نباید نظرسنجی کرد؟ ما برای فهم گرایش های عمومی یک جامعه به موضوعی خاص، نیازمند نظرسنجی و روش های کمی هستیم اما امروز توجه به روش های کیفی به عنوان ابزار کنترل روش های کمی بسیار مهم است، زیرا روش های کیفی عموماً نتایج قانع کننده تری ارائه می کنند.
بوردیو با نگرش نقادانه و طنزآمیز به افکار عمومی، معتقد است «افکار عمومی وجود ندارد». از نظر وی عنصر قدرت دخالت بسیار گویایی در نظرسنجی ها دارد و اصولاً نظرسنجی ها ابزاری هستند که به صورت مستقیم با حوزه قدرت در تماسند.
بوردیو سه اصل یا پیش فرض را در افکار عمومی مطرح کرده است که در صورت پذیرش آنها سایر موضوعات نیز قابل پذیرش خواهد بود. اصل اول این است که همه افراد دارای نظر هستند. البته آنها درباره همه چیز اظهار نظر نمی کنند و حساسیت آنها در ارائه نظرات شان متفاوت است. اصل دوم این است که همه نظرات دارای ارزش برابر هستند و اصل سوم به یکسان بودن پرسش ها برای همه اشاره دارد. هر پژوهشگری بنابر موقعیت و شرایط موجود بر روش پژوهشی خودش اثر می گذارد. متنی که پژوهشگر تولید می کند فقط نمونه ای از آنچه انجام داده، نیست بلکه نمونه ای از خود او نیز هست و ما خود پژوهشگر را هم در نظرسنجی ها می بینیم.
در تجربیات جهانی، نظرسنجی ها از دو منشأ بیرون آمده اند که یک منشاء آن به حفظ قدرت سیاسی و منشاء دیگر به افزایش قدرت های مادی برمی گردد. دولت ها و گروه های سیاسی بیشترین سفارش دهندگان نظرسنجی ها و گران ترین نظرسنجی هستند و هدف اصلی این سفارش های نظرسنجی این است که چگونه قدرت حفظ شود؟ گروهی دیگر نیز برای تنظیم استراتژی های اقتصادی اقدام به نظرسنجی می کنند و در حال حاضر نظرسنجی های اقتصادی رو به افزایش است تا بر اثر آن استراتژی های مختلفی تعیین شود.
تولید و تبلیغ کالاهای قومی توسط شرکت های بزرگ یکی از این تاثیرات نظرسنجی ها به شمار می رود.
نظرسنجی در کشورهای توسعه یافته، یک مارکتینگ واقعی است که به سمت مارکتینگ سیاسی پیش رفته است. آنها تلاش می کنند تصویر خود را به افراد ارائه و حمایت آنها را جلب کنند. کشورهای توسعه یافته به دنبال این هستند که اطلاعات خودشان را درباره خود دقیق تر و بیشتر کنند. اما کشورهای جهان سوم تصویر صحیحی از خودشان ندارند. همچنین با توجه به نظریات بوردیو درباره تحریف و دستکاری در نظرسنجی ها، این میزان به ویژه در کشورهای جهان سوم نسبت به جوامع توسعه یافته افزایش قابل ملاحظه ای دارد.
رشد اقتصاد غیررسمی و اقتصاد زیرزمینی و ضعف بخش خصوصی در اجرای نظرسنجی ها از دیگر کاستی های نظرسنجی در جهان سوم است. نظرسنجی ها در آمریکا نسبت به اروپا به شدت دستکاری شده تر است، زیرا در اروپا بودجه های انتخاباتی کنترل شده است اما در آمریکا این محدودیت کمتر است یا در شکل خصوصی آن اصلاً وجود ندارد. متوسط هزینه یک نظرسنجی در آمریکا میلیون ها دلار است و در انتخابات ریاست جمهوری به ارقام میلیاردی می رسد.
نظرسنجی های اقتصادی در کشورهای توسعه یافته، سالم تر از نظرسنجی های سیاسی است، نتایج آن واقعی تر است و از اطمینان بیشتری نزد افکار عمومی برخوردار است. راه حل ارتقای کیفیت نظرسنجی ها دقیق و صادقانه بودن سیستم ها و موسسات نظرسنجی و بهره مندی از روش های کیفی است. موسسات نظرسنجی باید به سفارش دهندگان خود، تصویر واقعی نظرسنجی را منعکس کنند. تجربه فاشیسم هیتلری و حکومت های توتالیتری مانند شوروی نشان می دهد نتایج دستکاری افکار عمومی و نظرسنجی ها در درازمدت زیر صفر بوده است.
نظر شما