سال آینده اولین سال اجرای سند ملی آموزش و پرورش است و قرار است از این به بعد 131 بند و راهکار این سند به تدریج اجرایی شود. در میان برنامه های اعلام شده اجرای طرح 6-3-3 و شروع به کار دانشگاه فرهنگیان را می توان مهم ترین اتفاق های سال 91 در این وزارتخانه دانست. سال تحصیلی در آموزش و پرورش از مهر ماه آغاز می شود. بنابراین شش ماه اول سال 91 همچنان ادامه سال تحصیلی 90 -91 است. قرار است از مهر سال 91 طرح تغییر ساختار مقاطع آموزش و پرورش معروف به 6-3-3 اجرا شود. اجرای این طرح بزرگترین اتفاق سال 91 و شاید سه سال اخیر است. مطابق این طرح یک میلیون دانش آموز پایه پنجم همچنان در دبستان می مانند و به جای رفتن به اول راهنمایی پشت میز کلاس ششم ابتدایی می نشینند تا دوره شش ساله ابتدایی را که حلقه گمشده بین دو مقطع ابتدایی و راهنمایی نامیده شده را به پایان ببرند. تالیف دو کتاب جدید به نام های "مهارت و زندگی" و "کار و فناوری" برای پایه ششم از جمله نوآوری های طرح جدید است.
سال تحصیلی آینده همچنین مدارس راهنمایی بدون حضور دانش آموزان پایه اول راهنمایی کار خود را آغاز می کنند و این مدارس تنها در پایه های دوم و سوم راهنمایی دانش آموز خواهند داشت. البته تغییر ساختار مقاطع در یکسال به سرانجام نمی رسد و به مدت 6 سال همه مقاطع آموزشی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. مبنای قانونی این طرح مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی و یکی از 131 حکم مندرج در سند ملی است. آسیب شناسی تغییراتی مانند اجرای نظام جدید متوسطه در دهه 70 نشان می دهد که آموزش وپرورش به عنوان دستگاهی عظیم با 930 هزار معلم وکارمند و حدود 12.4 میلیون دانش آموز در مقابل کنش های معطوف به تغییر، معمولا مقاومت می کند و به آسانی تن به تغییر نمی دهد. از آنجایی که طرح با سرنوشت میلیونها دانش آموز گره خورده، لازم است در مرحله اجرا همه جوانب آن به دقت سنجیده شود و هیچ فاکتوری به آزمون و خطا و شانس و اقبال واگذار نشود. اهمیت این طرح به اندازه ای است که 750 ستاد در سراسر کشور برای تهیه مقدمات آن تشکیل شده است.
با اجرای این طرح قرار است افت تحصیلی دانش آموزان در دوره راهنمایی کاهش یابد. وزیر آموزش و پرورش در جدیدترین تعبیر خود گفته است: "ما بچه‌ها را از پنجم به هفتم می‌بردیم؛ یعنی همه را جهشی بالا می‌آوردیم، لذا چرا در طول 30، 40 سال گذشته همیشه اول راهنمایی افت دارد؟ چون بچه‌ای که 24 ساعت درس می‌خوانده و یک معلم داشته است یکباره به مدرسه‌ای می‌رفت که 36 ساعت درس داشته و چند معلم دارد". شش ماه اول سال 91 فرصت مناسبی برای فراهم آردن شرایط و زمینه های لازم مادی و معنوی برای اجرای این طرح است.
معلمان و دانش آموزان و اولیای آنها باید از نظر ذهنی آمادگی لازم داشته باشند و اجرای طرح 6-3-3 را مفید و عملی بدانند. برای ایجاد آمادگی باید معلمان و مدیران مدارس در جلسات توجیهی به صورت پرسش و پاسخ شرکت کنند و مدیران ارشد و کارشناسان مجری با سعه صدر و با بیان جزئیات به سوالات آنها پاسخ دهند. برگزاری جلسات سخنرانی و اظهارات یکسویه مسئولان و کارشناسان کمکی به حل مشکلات نمی کند. در کنار جلسات داخلی استفاده از ظرفیت های رسانه های عمومی برای رفع ابهامات خانواده ها در مورد این طرح کاملا ضروری است.
چنین تغییری نیاز به ساماندهی جدید نیروها در مقاطع راهنمایی و ابتدایی و جا به جایی وسیع نیروهای آموزشی دارد. اجرای این طرح در مدارس ابتدایی نیاز به حدود 60 هزار معلم با تجربه برای تدریس در کلاس های جدید التاسیس ششم ابتدایی دارد. در سطح راهنمایی هم با همین تعداد معلمان مازاد بر نیاز روبرو خواهیم بود. اما وزیر آموزش و پرورش و مسئولان سطوح مختلف وزارتخانه می گویند که با کاهش میانگین دانش آموزان در کلاس های راهنمایی، مشکل معلمان مازاد مقطع راهنمایی را حل می کنند و برای کلاس های ششم دبستان هم نیروی آموزش دیده کافی پیش بینی شده است. وزیر آموزش و پرورش در هفته آخر اسفند با تاکید بر اینکه دغدغه و نگرانی از نظر کلاس، معلم و کتاب برای مقطع ششم ابتدایی وجود ندارد، گفت: « 50 هزار معلم آماده تدریس در کلاس ششم ابتدایی هستند». اظهارات مقامات از حد ابراز اطمینان کلی فراتر نمی رود و جزییات راه حل تامین نیروی انسانی و جابه جایی ها هنوز اعلام نشده است.
برای اجرای طرح جدید باید تغییراتی در فضای آموزشی مدارس ایجاد شود. در 40 سال گذشته هزاران مدرسه 5 کلاسه در مناطق روستایی ساخته شده است. با اضافه شدن کلاس ششم مدارس 5 کلاسه حداقل با کمبود یک کلاس – اتاق روبرو می شوند. راه حل های مختلفی از کشیدن تیغه در یکی از کلاس ها تا نصب یک کانکس در حیاط پیشنهاد شده است. به علاوه ماندگاری یک میلیون دانش آموز در این مقطع مستلزم افزایش فضاهای آموزشی مقطع ابتدایی و جابه جایی های بین مدارس مقاطع ابتدایی و راهنمایی خواهد بود. لازم است که قبل از شروع طرح راه حلی جامع برای این مسایل که به ظاهر کوچک و کم اهمیت به نظر میرسند، پیش بینی و اجرا شود.
سال آینده دانشگاه فرهنگیان در تمام مراکز استانها جایگزین مراکز تربیت معلم می شود. مراکز تربیت معلم پیش از این در مقطع کاردانی رشته های مورد نیاز آموزش و پرورش دانشجو می پذیرفتند اما با ارتقای این مراکز به سطح دانشگاه می توانند در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری نیز دانشجو بپذیرند. دانشگاه فرهنگیان در مرحله اول در سال 91، از طریق آزمون سراسری، 25 هزار دانشجو در مقطع کارشناسی جذب می کند. این دانشگاه قرار است ظرف مدت 4 سال 100 هزار دانشجو برای دوره کارشناسی بپذیرد. دانشجویان با سپردن تعهد خدمت از بدو ورود به دانشگاه به استخدام آموزش و پرورش در می آیند.
مسئولان وعده داده‌اند که با تاسیس دانشگاه ویژه فرهنگیان جلوی استخدام کسانی که تخصص کافی در امر آموزش نداشته و همچنین افراد فاقد مدارک تحصیلی آکادمیک گرفته شود. پرسش این است که آیا امکانات مراکز تربیت معلم برای تبدیل به دانشگاه به قدر کافی ارتقا یافته است؟ آیا این مراکز از نظر کیفیت علمی و کادر هیات علمی و امکانات پژوهشی می توانند با دانشگاه های دیگر رقابت کنند؟ بی اعتنایی به شاخص های علمی این دانشگاه ها را به مراکزی برای تولید مدرک به خصوص در بخش تحصیلات تکمیلی معلمان شاغل تبدیل می کند.
نظر شما