جزاير ايراني تنب بزرگ و کوچک، ابوموسي و سيري در سال 1282ش مصادف 1903 م بر اثرسياست هاي استعماري بريتانيا در خليج فارس اشغال و به قاسمي هاي شارجه واگذار شد. جزيره سيري در سال 1342 ش مصادف 1963 م و سه جزيره ديگر، پس از 68 سال در 1350 ش مصادف 1971 م به ايران بازگردانده شد. اينکه پرسش محوري در هر پژوهشي پيرامون تجزيه موقت جزاير از ايران، اين است که چرا دولت بريتانيا در سال هاي آغازين سده بيستم. اين جزاير ايراني را به قاسمي هاي شارجه واگذار کرد؟
پاسخ اين پرسش را بايد در رقابت دولت هاي استعماري در ايران، به ويژه انگليس و روسيه، در طول سده نوزدهم جستجو کرد. توضيح اينکه تحولات جهاني و منطقه ي در سال هاي آغازين سده نوزدهم بيش از يک سده ويژگي اصلي سياست خارجي ايران، رقابت دو قدرت روسيه و انگليس در ايران در چهارچوب تئوري تعادل مثبت بود؛ بدين معنا که دو قدرت، برتري ديگري را از نظر سياسي و اقتصادي در ايران نمي پذيرفتند. برتري نفوذ روسيه در ايران بر انگليس، در سال هاي پاياني سده نوزدهم و ايجاد مشکلاتي فرا روي منافع سنتي بريتانيا؛ به خطر افتادن امنيت هندوستان و سپس نفت در خليج فارس؛ سبب شد تا انگليس استراتژي تبديل خليج فارس را به منطقه انحصاري نفوذ خود پيگيري کند. يکي از راهکارهاي دولت بريتانيا براي رسيدن به اين هدف واگذاري جزاير ايراني در خليج فارس به قاسمي هاي شارجه بود؛ اعرابي که پيش از آن قراردادهاي تحت الحمايگي با دولت بريتانيا امضا کرده بودند.
ادامه دارد
نظر شما