شورای صنفی نمایش یا فیلتر جدید سینما؟ / نگاهی به تازه‌ترین تصمیمات در زمینه اکران فیلم‌ها

سمیه علیپور: شورای صنفی نمایش هشت فیلم «طبقه حساس»، «خط ویژه»، «چ»، «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران»، «فرشته‌ها با هم می‌آیند»، «کلاشینکف»، «آرایش غلیظ» و «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» را مناسب اکران نوروزی دانسته است؛ این جمله را مدیران سینمایی وزارت ارشاد در توضیح اقداماتی که برای سامان دادن به اکران نوروزی صورت گرفته، اعلام کرده‌اند. سئوال اینجاست که شورای صنفی نمایش براساس کدام تعریف در جایگاه تعیین کننده فیلم‌های مناسب اکران در یک فصل قرار می‌گیرد؟

محمد احسانی معاون آثار و فعالیت‌های سمعی بصری سازمان سینمایی که در جلسات شورای صنفی نمایش حضور داشته از این شکل تصمیم‌گیری حمایت می‌کند. او در این زمینه به «ایسنا» گفت: «شورای صنفی نمایش محلی برای تعامل و گفتگوی دست‌اندرکاران سینما و تصمیم گیری برای اکران مناسب آثار سینمایی است، اعضای شورا در وهله اول متولی صیانت از حقوق کلی سینما و مخاطبین و در مرتبه بعدی حقوق صنوف مربوطه هستند. سازمان سینمایی،ضمن احترام به همه سلائق و استفاده از نظرات کارشناسی آنها، پشتیبان قاطع تصمیمات این شورا خواهد بود. مناسب است ضمن لحاظ اهمیت ایام نوروز برای مخاطبین و اکران فیلمهایی که با حال و هوای عید مغایرت کلی نداشته باشند،به تقسیم آثار پر بیننده در بقیه ایام سال اهتمام شود تا هیچ فصلی از سال شاهد رکود اقتصاد سینما نباشیم.»

عملا احسانی در این گفته خود اعضای شورای صنفی نمایش را در جایگاه تصمیم‌گیرنده برای صاحبان فیلم و سینماداران دانسته است و همچنین بعد از ممیزی‌های متنوعی که در مورد هر فیلمی ممکن است اتفاق بیافتد، با رسمی شدن ارزیابی فیلم‌ها در شورای صنفی نمایش تصور می‌شود، فیلتر دیگری نیز بر سر راه سینما سبز شده باشد.

شورای صنفی نمایش با حضور افرادی چون محمدرضا فرجی، مرتضی شایسته، ابوالحسن داودی، مجید قاری‌زاده ، محمد قاصد اشرفی، غلامرضا فرجی و محمد رضا صابری در دل سازمان سینمایی جلسات خود را تشکیل می‌دهند.

آنچه در این میان سبب می‌شود با کمی اغماض بتوان به تشکیل جلسه در سازمان سینمایی و همچنین تعیین تکلیف برای فیلم‌های مناسب اکران در شورای صنفی نمایش نگاه کرد این است که اولا هنوز خانه سینما به جریان اصلی فعالیت‌های خود بازنگشته است و دوما شورای صنفی را اعضای صنوف تشکیل داده‌اند نه صرفا نمایندگان اتحادیه تهیه‌کنندگان. با این حال به نظر می‌رسد شورای صنفی برای جلوگیری از آنکه تبدیل به منطقه پربحران سینما شود اولا باید نسبت خود را با معاونت سینمایی روشن کند، دوما از فیلتر کردن فیلم‌ها خودداری کند، تصور می‌شود همین فیلتر شدن فیلم‌ها در شورای صنفی نقطه ضعف جدی آن و از موضوعات دردسرساز باشد.

زمانی که در اسفندماه سال 1390 فهرستی از 15 فیلمی که مناسب اکران نوروز 91 بودند منتشر شد، اعتراض‌های گسترده‌ای به عملکرد قیم‌مآبانه شورای صنفی صورت گرفت. اعتراض‌ها معطوف به این بخش از قضیه بود که در سازوکار اکران عمومی فیلم‌های سینمایی شورای صنفی نمایش جایگاه سنجش ارزش فیلم‌ها را دارد یا باید نظم را در اکران ایجاد کند؟

مسئولیت شورای صنفی نمایش اینچنین تعریف می‌شود: «این شورا برای نظارت بر ثبت و حسن اجرای قراردادهای منعقده سینمایی بین تولید کنندگان، توزیع‌کنندگان و سینماداران و حل اختلاف آنان و با هدف امکان گردآوری اطلاعات و پردازش و ارائه آن به صاحبان فیلم و سینما فعالیت می‌کند.»

نظارت بر ثبت و حسن اجرای قراردادها کجا و ارزیابی فیلم‌ها و تعیین اینکه کدامیک از آن‌ها مناسب نمایش در نوروز هستند و کدام مناسب فصل تابستان و کدامیک را باید در فصل مرده اکران کرد، کجا؟

شورای صنفی نمایش از سال 89 در دل اتحادیه تهیه‌کنندگان قرار گرفت؛ این بدعت حاصل صنف دولت‌ساخته تهیه‌کنندگان بود که به جای مصلحت سینمادار و صاحب فیلم، مایل بودند اعضای شورای صنفی بگویند کدام فیلم را باید فعلا از تماشاگر دور نگه داشت و کدام را روانه پرده نمایش کرد. گاه از این اقدام به عنوان مشاوره یاد می‌شد به این ترتیب که اعضای شورای صنفی نمایش از آنجا که جزو افراد با تجربه عرصه اکران هستند بهتر می‌دانند که کدام فیلم در کدام نوبت از نمایش می‌تواند اکران بهتری داشته باشد، اما عملا آنچه مشاهده می‌شد تعیین تکلیف شورای صنفی نمایش برای ترکیب اکران بود.

زمانی که سیدضیا هاشمی رئیس شورای صنفی نمایش در سال 1390، 15 فیلم مناسب اکران نوروزی را معرفی کرد، انتقاد جدی و گسترده‌ای نسبت به این تصمیم و اعلام او صورت گرفت، اما همان خشتی که به اشتباه در آن سال گذاشته شد و با همه چالش‌ها تغییری در آن مسیر به وجود نیامد، امسال هم دیوار اکران را کج پیش برده و باز هم این شورای صنفی نمایش است که نام هشت فیلم را اعلام می‌کند و می‌گوید این‌ها مناسب نمایش نوروزی هستند.

57243