اگر غرب و ایران بتوانند به توافق نامه جامع هسته ای دست یابند که به لغو تحریم های بین المللی علیه تهران منجر خواهد شد، واکنش اوپک به سیل رود نفت ایران به بازارهای جهانی چه خواهد بود؟
چشم انداز برداشته شدن تحریم های بین المللی سبب نگرانی برخی از اعضای اوپک شده است زیرا ایران حجم تولید نفت را به شدت افزایش خواهد داد و این در حالی است که بازار از نفت اشباع شده است.
کشورهای مهم نفتی همگی علاقمند به ورود به بازار پر سود ایران هستند و مشتاقانه منتظر لغو تحریم های بین المللی اعمال شده علیه تهران می باشند. در نشست این هفته سازمان کشورهای صادرکننده نفت - اوپک - در وین، نمایندگان شرکت های رویال داچ شل، بریتیش پترولیوم و توتال برای سرمایه گذاری بر ذخایر نفت و گازایران به شدت ابراز علاقه کردند.
بن فان بوردن مدیر اجرایی شرکت شل در مصاحبه با پایگاه اینترنتی بلومبرگ گفت ایران کشوری شگفت انگیز است که منابع فوق العاده ای در اختیار دارد. او همچنین گفت به محض فراهم شدن فرصتی قانونی ما در این کشور سرمایه گذاری خواهیم کرد و فکر می کنم همه شرکت های مهم خارجی خواهان ورود به بازار ایران هستند.
ایران بر روی ذخایر تقریبی 157 میلیارد بشکه نفت خام قرار گرفته است که این میزان حدود 10 درصد از ذخایر نفتی جهان را تشکیل می دهد. ایران همچنین دومین ذخایر گازی جهان را در اختیاردارد. و بسیاری از میدان ها گازی ایران به سبب تحریم های بین المللی دست نخورده باقی مانده اند. اما گشایش در روابط ایران با غرب بر سر برنامه هسته ای ایران می تواند این روند را به کلی تغییر دهد و سبب سرازیر شدن شرکت های بین المللی به بازار ایران شود.
سقوط بهای نفت در بازارهای جهانی و اعمال تحریم ها سبب شد اقتصاد ایران آسیب بیند. به همین دلیل، ایران مشتاق برداشته شدن تحریم ها و افزایش سطح تولید نفت خود در سریع ترین زمان ممکن است. تخمین های متفاوتی درباره چگونگی و سرعت افزایش تولید نفت ایران ارائه شده است. ایران اعلام کرده است به محض برداشته شدن تحریم های بین المللی می تواند یک میلیون بشکه به ظرفیت تولیدی کنونی خود بیفزاید اما شاید رقم واقعی تر اضافه شدن 400 هزار بشکه در روز به ظرفیت تولیدی این کشور در کوتاه مدت باشد.
اما دولت ایران بر این باوراست که به منظور رسیدن به چنین سطحی ، به سرمایه گذاری شرکت های خصوصی چند ملیتی و همچنین متخصصان فنی آنها نیازدارد. گفته می شود دولت ایران در پی ایجاد تغییراتی در مفاد توافق نامه های نفتی است ، توافق نامه هایی که قبلا تهران برای جذب سرمایه گذاران خارجی تهیه می کرد. ایران به جای پرداخت پول به شرکت های نفتی خصوصی ، در حال بررسی انجام کاری است که زمانی با آن مخالفت می کرد. ایران ممکن است به شرکت های نفتی خارجی اجازه دهد بخشی از سهم تولید را در اختیار گیرند که این موضوع برای شرکت های نفتی خصوصی گزینه جذاب تری است و علاقه آنها رابه سرمایه گذاری در میادین نفتی ایران بیشتر خواهد کرد.
این موضوع مطمئنا سبب سوددهی بیشتر شرکت های نفتی خارجی خواهد شد که در نهایت افزایش سطح تولید نفت در ایران را در پی خواهد داشت.
اما سوال مهمی که مطرح می شود این است که اوپک چگونه خود را با سیل ورود نفت ایران به بازارهای جهانی وفق خواهد داد؟ اعضای اوپک در نشست روز جمعه خود در وین سقف تولید 30 میلیون بشکه در روز این سازمان را حفظ کردند . اما در حالی که تنها چند هفته به پایان مذاکرات هسته ای ایران با قدرت های جهانی باقیمانده است، شرکت های خارجی به دست یابی به توافق و برداشته شدن تحریم ها چشم دوخته اند.
اگر ایران تنها ظرف چند ماه حدود 400 هزار بشکه نفت به ظرفیت تولید کنونی خود اضافه کند و تا سال 2016 نیز به تدریج این رقم نفت اضافه را به یک میلیون بشکه در روز برساند، آیا سازمان کشورهای صادرکننده نفت - اوپک - به ایران اجازه خواهد داد سهم بیشتری از 30 میلیون بشکه نفت تولید اوپک را به خود اختصاص دهد؟ جدا از رویکرد خصومت آمیز عربستان سعودی در قبال رقیب منطقه ای اش یعنی ایران، بعید به نظر می رسد هیچ یک ازاعضای اوپک بخواهند سهم تولیدی خود را کاهش دهند و آن رابه ایران واگذار کنند. این در حالی است که عربستان سعودی سطح تولید نفت خود را به شدت افزایش داده است و عراق نیز در حال انجام چنین کاری است.
از این حیث دو احتمال وجود دارد: نخست آن که ، اوپک سقف تولید خود را افزایش دهد تا بدین ترتیب بتواند به ایران اجازه دهد سقف تولید خود را بالا ببرد. این اقدام سبب خواهد شد بهای نفت در بازارهای جهانی بیش از پیش کاهش یابد .
اما از آنجایی که افزایش سقف تولید اوپک مستلزم اجماع اعضا آن است، به این نتیجه می رسیم که اوضاع تغییری نخواهد کرد. این بدان معناست که اوپک سقف تولید خود را تغییر نخواهد داد . در نهایت این که، هیچ تضمینی وجود ندارد مبنی بر این که تحریم های اعمال شده علیه ایران لغو شود ، ازاین رو، اعضای اوپک باید منتظر بمانند تا اوضاع چگونه پیش خواهد رفت.
علاوه بر این، سازمان کشورهای صادرکننده نفت اغلب ثابت کرده است که به سقف تولید خود همواره پایبند نیست. اوپک در ماه مه 31 میلیون و 500 هزار بشکه نفت روانه بازارهای جهانی کرد که بالاتر از سقف تولید این سازمان یعنی 30 میلیون بشکه در روز است. اگرایران به سطح تولید قبل ازاعمال تحریم ها باز گردد و میزان تولید اعضای اوپک حتی فراتر از سقف تولید آن باشد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
در هر صورت، ایران همان کاری را انجام خواهد داد که باید انجام دهد و به دیدگاه اعضای اوپک توجهی نخواهد کرد. در صورت برداشته شدن تحریم های بین المللی ، ایران با توجه به نیازهای داخلی خود سطح تولید نفت را تا جای ممکن افزایش خواهد داد.
منبع: اویل پرایس دات کام/ مترجم: محبوبه حبیبی
3939
نظر شما