اگرچه تا این لحظه هنوز بیانیه پایانی منتشر نشده اما ظاهرا ریاض تصور می کند با تبلیغاتی که بر روی پیش نویس بیانیه ضد ایرانی خود در این دور از اجلاس بعمل آورده، موفقیتی کسب کرده است. با این حال، نگاهی به حال و هوای اجلاس و حواشی آن نشان می دهد که نه تنها ریاض، برنده این میدان نبوده بلکه با ناکامی های قابل تاملی روبرو شده است.
1- ریاض مدت ها تلاش کرد تا مواضع قاهره و آنکارا را به یکدیگر نزدیک کند. این موضوع از جهات ویژه ای برای سعودی ها حائز اهمیت است. ریاض براین باور است که ایران از شکاف میان مصر و ترکیه به ضرر عربستان و به ضرر جبهه متحد آنها در برخی از نقاط منطقه از جمله سوریه به خوبی استفاده می کنند. از طرفی حضور مصر در عالی ترین سطح در اجلاس استانبول برای پرستیژ ترکیه بسیار اهمیت داشت و لازم بود تا زمانیکه ریاست دوره ای اجلاس منتقل می شد سران دو کشور در این مراسم حضور داشته باشند. از این رو با توجه به تحلیل های ارائه شده در رسانه های منطقه و اهمیت این موضوع برای آنکارا، سعودی ها تلاش زیادی را بعمل آوردند و به نظر می رسد که پیش از اجلاس ترکیه را از آمدن سیسی مطمئن کرده بودند. امتناع سیسی از شرکت در اجلاس استانبول تلاش های ریاض را در خشنود ساختن آنکارا ناکام گذاشت و همچنین نشان داد که این کشور آنگونه که تصور می شد توان کافی دیپلماتیک برای اقناع و ایجاد وفاق میان متحدان درجه یک خود را ندارد.
2- حضور نیافتن سیسی در اجلاس استانبول همچنین به معنی شکست سعودی ها در ایجاد اتحاد مثلث عربستان، مصر، ترکیه درمنطقه برای حمایت از اهداف خاص و از جمله رویارویی با جمهوری اسلامی است. گو اینکه اگر سیسی به استانبول هم می آمد نمی توانست موید تشکیل چنین اتحادی دست کم علیه ایران باشد اما قطعا نیامدن او آشکارا این طرح را به دره ناکامی سرنگون ساخت.
3- ریاض خوشتر می داشت که ایران در این اجلاس یا اساسا شرکت نکند یا در سطحی پایین تر حضور به هم رساند. عرض اندام مقتدرانه ایران در این اجلاس به تنهایی یک موفقیت ودستاورد برای جمهوری اسلامی ایران بود. سعودی ها و متحدان متشتت آنها ایرانی را دیدند که با شجاعت و اعتماد به نفس کامل و بدون آنکه تردیدی در سیاست های منطقه ای و بین المللی خود داشته باشد پای در این اجلاس گذاشت و با تاکید بر صلح و دوستی در منطقه و پرهیز از خشونت و افراط گرایی و تلاش برای ریشه کن کردن تروریسم با صراحت حرف خود را زد و نشان داد که خوفی از دسیسه ها و رفتارهای غیرسازنده ریاض که بعضا یا متاثر از القائات بدخواهان یا شرارت دشمنان مشترک جهان اسلام است ندارد.
4- در خلال دیدارهای دو جانبه رئیس جمهوری کشورمان در حاشیه اجلاس سازمان همکاری اسلامی مشخص شد که عمده کشورهای اسلامی به نقش سازنده ایران و نیت صلح طلبانه و خیرخواهانه آن وقوف کامل دارند. از اظهارات و نحوه تعامل عمده کشورهای حاضر در اجلاس مشخص شد که هیچ یک به آنچه در پیش نویس بیانیه ضد ایرانی توسط سعودی ها تهیه شده باور ندارند و سکوت آنها در برابر عربستان به معنی رضایت یا تایید ادعاهای این کشور علیه ایران نیست بلکه ناشی از ناچاری و مصحلت های زودگذراست.
5- متاسفانه قابل انکار نیست که تعداد کثیری از کشورهای عضو سازمان، حادثه حمله به سفارت عربستان در تهران را دلیل اصلی سکوت خود نسبت به پیش نویس بیانیه ( تا این لحظه پیش نویس بیانیه تصویب شده است) ضد ایرانی اعلام کردند، موضوعی که اگر پیش نمی آمد احتمالا هیچ بیانیه ای هم در کار نمی بود که کسی علیه آن اقدام کند و یا شاید این جمهوری اسلامی ایران بود که می توانست بیانیه ای را در محکومیت اقدامات ضد انسانی عربستان در کشتار مردم بیگناه یمن، بی کفایتی در مدیریت حج که فقط در سال گذشته به قیمت جان بیش از هزار نفر از جمله هموطنانمان تمام شد، اعدام فعالان حقوق سیاسی و مدنی و کمک به گروه های افراطی و تروریستی در منطقه در دستور کار سیزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی قرار دهد.
نظر شما