روزنامه همشهری زنجان نوشت: زنجان با مساحتی حدود 2میلیون و 200 هزار هکتار به دلیل تنوع آب و هوایی، دارای 1100 گونه گیاهی (تا به حال شناسایی شده) است که مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان 220 گونه گیاه دارویی را جمع‌آوری و شناسایی کرده است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به مساعد بودن کشت گیاهان دارویی در زنجان از ارائه تسهیلات و حمایت از کسانی که قصد فعالیت در این حوزه دارند خبر می‌دهد و می‌گوید: هر تولید‌کننده با داشتن حداقل مساحت 2هزار متر مربع از کشت در محیط گلخانه‌ای و فضای باز می‌تواند گیاهان دارویی تولید کند.
«بهنام اوجاقلو» اظهار می‌کند: این افراد بنا به شرایطی از بسته‌های حمایتی استان از قبیل مشاوره و خدمات فنی، آموزش کاشت، داشت، برداشت ، فراوری و همچنین معرفی برای استفاده از تسهیلات اقتصاد مقاومتی و بسیج سازندگی برخوردار می‌شوند. وی به میزان کشت این محصول در استان اشاره می‌کند و می‌گوید: براساس آمار وزارت جهاد کشاورزی سطح زیر کشت زعفران، گل محمدی و سایر گیاهان دارویی در استان به ترتیب 27 و 14 و 6 هکتار است که با حدود 300 نفر بهره‌بردار، سهم بسیار ناچیزی از کل کشور را شامل می‌شود. این مسئول با بیان این‌که کشت گیاهان دارویی با بحران آبی موجود جایگزین مناسبی برای برخی محصولات کشاورزی در زنجان است، اظهار می‌کند: کشت این گیاهان ارزش اقتصادی بالاتری در قیاس با سایر محصولات متداول زراعی دارد. همچنین به دلیل نیاز آبی کمتر برخی گونه‌ها، می‌تواند روش مناسبی برای غلبه بر بحران آب باشد. در این راستا، مرکز تحقیقات کشاورزی استان با مشارکت سازمان جهاد کشاورزی، دانشگاه زنجان و دانشگاه علوم پزشکی اقدام به تاسیس انجمن گیاهان دارویی استان كرده است که توسعه تولید و پژوهش و آموزش را در حوزه گیاهان دارویی سرلوحه اهداف خود قرار داده است. مسئول کمیته تولید و بازاریابی انجمن گیاهان دارویی استان ادامه می‌دهد: گیاهان دارویی مورد نیاز صنعت دارویی می‌تواند از دو راه کشت و جمع‌آوری گیاه از منابع طبیعی تامین شود. مسلما کشت آن به دلیل تامین مداوم، استاندارد بودن و همچنین خسارت نزدن به منابع طبیعی به صرفه تر و معقول تر است.
بازاریابی
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اشاره‌ای هم به مشکل بازاریابی این نوع محصولات می‌کند و می‌گوید: با هماهنگی‌های به عمل آمده در بازار فروش محصولات گیاهان دارویی، کشاورزان و تولید‌کنندگان استان می‌توانند با کشت گیاهانی چون زعفران، گل محمدی و برخی گیاهان دارویی موجب رونق این صنعت در استان شوند.
برداشت بالا به تدریج
در ادامه گفت و گوی همشهری را با یکی از بانوان زنجانی که 6 سال در حوزه کشت گیاهان دارویی فعالیت می‌کند، می‌خوانید:
«گیلگ باغکن» محور فعالیت‌های خود را بر پایه علم و دانش بنا نهاده است و در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت با متخصصان و اساتید دانشگاه مشورت کرده است. در حال حاضر 3 هکتار از مزرعه خود را به کشت گیاهانی چون سر خار گل، آویشن و 4 نوع دیگر اختصاص داده است.
این بانوی کشاورز می‌گوید: سال اول کشت، برداشت چندانی نمی‌توان از گیاه داشت. اما بعد از سال اول به تدریج میزان برداشت بالا خواهد رفت. با توجه به این‌که اغلب گیاهان دارویی 5 ساله هستند بنابراین بعد از 5 سال میزان محصول کاسته شده و نگهداری آن عملا مقرون به صرفه نیست. من به پایان 5 سال رسیده‌ام و سال آینده باید به فکر کاشت نشا‌‌های جدید باشم. باغکن با بیان این‌که گیاهان دارویی خود را با استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای آبیاری می‌کند می‌افزاید: گیاهان دارویی نیاز چندانی به آب ندارند و با مدیریت صحیح آب می‌توان بخش اعظمی از اراضی کشاورزی را به کشت آنها اختصاص داد.
مدیریت مصرف آب در کشاورزی اهمیت بالایی دارد. بیش از 98 درصد آب موجود در صنعت کشاورزی به مصرف می‌رسد. در ماهنشان هنوز هندوانه کشت می‌شود که نیاز فراوانی به آب دارد. در حالی‌که کشت گیاهان دارویی می‌تواند گزینه خوبی برای جایگزینی چنین محصولاتی دراستان باشد.
شغلی پر سود
باغکن کشت گیاهان دارویی را شغلی پر سود می‌داند و می‌گوید: بی‌شک ایجاد شغل و فعالیت اقتصادی در هر زمینه کاری اگر در وسعت کم انجام شود توجیه اقتصادی به دنبال نخواهد داشت، اما در کشت گیاهان دارویی اینگونه نیست.
این کشاورز زنجانی بازاریابی را یکی از مشکلات مهم در این صنعت عنوان می‌کند و می‌گوید: بازار ایران به گونه‌ای است که مدام با نوسان مواجه است و نمی‌توان پیش‌بینی درستی از آن داشت. ما بیشتر محصولات خود را به شرکت‌های داروسازی در مشهد اصفهان و تهران می‌فروشیم با این وجود در فروش محصولات خود با مشکل مواجه هستیم. باغکن ادامه می‌دهد: یک سال آویشن مشتریان زیادی دارد به گونه‌ای که محصولات قبل از به ثمر نشستن به فروش می‌رسند و سالی دیگر سرخارگل.
اخذ مجوز
وی با بیان این‌که برای بازاریابی باید پا را فراتر گذاشت و به ظرفیت‌های فراوان موجود در خارج از کشور فکر کرد، می‌افزاید: بارها از تهران اقدام به اخذ مجوز صادرات محصولات گیاهی خود به سایر کشورها کردم اما نتیجه‌ای حاصل نشد. مسئولان دلیل ندادن مجوز را نبود بازار خرید عنوان کردند. در حالی که مسئولیت فروش محصولاتم را خودم بر عهده می‌گیرم و از بازار خرید نوع گیاه دارویی‌ای که می‌خواهم به کشور دیگر صادر کنم، آگاهی دارم.
توسعه کشت در روستا
باغکن مدعی است در ابتدای کار خود پیشنهاد کشت گیاهان دارویی در منازل مسکونی خصوصا روستایی را مطرح کرد اما با استقبال چندانی از سوی مسئولان کشاورزی استان و روستاییان مواجه نشد. این کشاورز زنجانی اظهار می‌کند: منازلی در شهرستان سلطانیه وجود دارند که بیش از هزار مترمربع مساحت دارند. مالکان این منازل می‌توانند گوشه ای از حیاط را به کشت گیاهان دارویی اختصاص دهند. اگر در یک روستا تعدادی این کار را انجام دهند بی‌شک در مجموع میزان قابل توجهی گیاه دارویی در همان روستا برداشت خواهد شد. یکی از اهالی می‌تواند به نمایندگی بقیه، محصولات را جمع‌آوری کرده و برای فروش به نهاد‌های فروش مراجعه کند. این کار علاوه بر بالا بردن میزان کشت این محصولات در استان صرفه اقتصادی نیز به همراه خواهد داشت.
نظر شما