گوجه فرنگی های سرطان زا بر سر سفره های مردم

اين سوالي است كه عده اي ميپرسند و اين پرسش با دست به دست شدن كليپي در فضاي مجازي كه در آن يك كارشناس بهداشت به آن پاسخ مثبت مي دهد، تغيير جهت پيدا مي كند و اين پرسش مطرح مي شود كه اين كليپ واقعي است يا نه؟ انگار همه ما به جاي آن كه مايل به شنيدن واقعيت باشيم به دنبال آن هستيم تا راهي براي فرار از واقعيت بیابیم.
براي من هم چندان راحت نيست كه اين گزارش را بنويسيم و در آن از زبان كارشناس كشاورزي با 30 سال سابقه در مبارزه با آفات و بيماري هاي گياهي و مدير سابق حفظ نباتات گياهي سازمان جهاد كشاورزي فارس پاسخ مثبت بشنوم. اين رگه هاي سفيد باقي مانده نيترات است، ماده اي كه منجر به بروز سرطان مي شود. حالا در حين پرسيدن سوال از كارشناس و حين تنظيم مصاحبه به فكر گوجه فرنگي هایي هستم كه نمك زده و با ولع بر روي آن دندانهايم را فشار داده ام و اين سمها را جويدهام، گوجه فرنگي هايي كه به سالاد شيرازي رنگ مي دهد و به سالاد فصل طعم. لطفاً اگر گوجه فرنگي قاچ زديد و رگه سفيد در آن ديديد، براي رعايت سلامت خودتان بدون لحظهاي ترديد آن را روانه سطل آشغال كنيد. ضرر مادي بهتر از افزايش احتمال ابتلا به سرطان است.
محمد كاظم مصلايي، كارشناس كشاورزي در پاسخ به سوالی درخصوص ردپاي باقي مانده سموم در محصولات جاليزي، ترجيح داد ابتدا به بررسي كارشناسي ابعاد اين قضيه بپردازد.
وي گفت: در توليد محصولات گياهي بايد عرف استفاده از مواد غذايي (كودها) و داروهاي كنترل كننده عوامل خسارت زا (سموم) رعايت شود.
مصلايي تاكيد كرد: اگر ادعا كنيم بدون استفاده از كود و مواد شيميايي معقول و كافي مي توانيم محصول كشاورزي توليد كنيم ادعايي واهي كرده ايم چرا كه يك گياه همچون انسان هم نياز به غذا و هم دارو دارد ضمن آن كه با توجه به كمبود غذا در جهان بايد توليد غذا با روش هايي صورت گيرد كه در عين حالي كه سلامت مواد توليدي حفظ مي شود تناژ توليد نيز افزايش پيدا كند.
اين كارشناس مجرب بخش كشاورزي با بيان اين كه در توليد مواد غذايي بايد اصول فني به گونه اي رعايت شود كه هم توليد افزايش پيدا كند و هم سلامت محصول رعايت شود افزود: زمان و نوع كود و ميزان آن كود و مواد شيميايي مورد استفاده بايد توسط كارشناس بخش كشاورزي توصيه شود چرا كه اگر اصول فني رعايت نشود نه تنها موجب افزايش توليد نمي شود بلكه اثر سوء داشته و مسموميت و آلودگي مواد غذايي را به دنبال دارد، معضلاتي كه از چشم كشاورزان پنهان است.
مصلايي تصريح كرد: باران هم يك نعمت الهي است اما اگر زياد باريده شود باعث تخريب ميشود و خسارت به دنبال دارد بنابراين انتظار ميرود در توليد محصولات كشاورزي ضمن رعايت تغذيه مناسب محصول و تقسيط دورهاي كودها به اراضي از هدر رفت نهاده هاي اوليه و همچنين آلودگي منابع آبي زير زميني و كاهش سلامت محصول جلوگيري كنند.
وي همچنين تاكيد كرد: استفاده از سموم وقتي منطقي است كه ساير موارد كنترلي آفات (Pests) نيز رعايت شود.
مصلايي، بهداشت باغ، مبارزه هاي مكانيكي و بيولوژيكي، استفاده از ارقام مقاوم، ضدعفونيهاي به موقع با استفاده از روشهاي غير شيميايي همچون آفتاب دادن، حرارت دادن و بخار دادن را از جمله راه هايي دانست كه قبل از مبارزه شيميايي با آفات توصيه ميشود و چنانچه هيچ راهي وجود نداشته باشد مبارزه شيميايي ضروري است.
وي خاطرنشان كرد: در حال حاضر كشاورزان با رعايت نظر به خوبي به موارد مذكور واقف شده اند اما در عين حال نيازمند نهادينه شدن فرهنگ استفاده صحيح از نهادههايي همچون كود و سم در بين كشاورزان هستيم.
وي با اشاره به افزايش قيمت سموم وارداتي و گران شدن نرخ آن افزود: اين امر نيز مزيد بر علت شده كه كشاورزان به روشهاي غيرشيميايي براي مبارزه با آفات و بيماريها روي بياورند.
مصلايي با اشاره به وجود سمهاي كم كيفيت وارداتي در بازار گفت: مافياي بازار هميشه در جهت حذف رقبا هستند و كارشناسان بايد آگاه باشند كه سم هاي توليدي در داخل كم كيفيت نيستند بلكه بايد در عرصه مورد آزمايش قرار گيرند تا ضمن عيان شدن معايب آن و رفع معايب نهاده های توليد داخل، اشتغال رونق پيدا كند.
وي خاطرنشان كرد: يكي از معضلاتي كه برخي سموم و كودهاي شيميايي موجود در بازار دارند آن است كه به دليل پايين بودن كيفيت كشاورزان ناچارند تعداد دفعات استفاده از آنها را افزايش دهند و همين امر باعث آلودگي محصول، محيط زيست و آبهاي زير زميني ميشود.
وي تصريح كرد: گذشت از كيفيت پايين سموم و يا كودهاي شيميايي اعم از داخلي و وارداتي به بهانه كمك به اشتغال و توليد، خيانت به كشور و مردم است و بايد با خاطيان برخورد شود.
وي با تاكيد بر اين كه در كشورهاي پيشرفته هم از كودهاي شيميايي (مواد تغذيهاي) و سموم استفاده مي شود خاطرنشان كرد: استفاده از اين نهاده ها به صورت كارشناسي شده و نه بدون ضابطه است به خصوص در محصولات تازه خوري همچون خيار، گوجه فرنگي، سبزيجات، سيب زميني و پياز اين موارد بيشتر رعايت ميشود اما در كشور ما استفاده از اين نهاده ها براي افزايش تناژ رايج شده كه نياز به قوانين محكم و قاطع براي برخورد با متخلفان و توجه بيشتر ناظرين توليد محصولات كشاورزي سالم داريم.
مدير سابق حفظ نباتات جهاد كشاورزي فارس با بيان اينكه وجود سموم ازته (نيتريت و نيترات) در محصولات توليدي همچون گوجه فرنگي به صورت عيني قابل مشاهده است گفت: باقي مانده اين سموم به صورت رگههاي زرد رنگ قابل مشاهده و از طريق آزمايشگاهها تعيين باقي مانده سموم نيز قابل اثبات است.
مصلايي با تاكيد بر لزوم تدوين قوانين بازدارنده بر سر راه توليد محصولات ناسالم گفت: زمينه توليد محصول سالم توسط سازمان جهاد كشاورزي كاملا مهيا است اما خلاء نظارتي و مشخص نبودن متولي نظارت باعث شده هر ارگاني اين امر را به گردن ارگان ديگري بيندازد. در تمام دنيا نظارت بر توليد محصول سالم بر عهده ادارات بهداشت است و با كمال سهولت مي توان با عبور دادن محصولات توليدي از فيلتر آزمايشگاه ها و تعيين رعايت MRL (حد مجاز بقاياي سموم) سلامت محصولات را مورد بررسي قرار داد.
وي تاكيد كرد: تمامي محصولاتي كه حد مجاز بقاياي سموم رعايت نمي شود همچون گوجه فرنگي هاي داراي رگه هاي زرد در درون آن بايد سوزانده شود اما متاسفانه اين محصولات در ايران روانه بازار مي گردد.
وي با اشاره به اينكه حد مجاز سموم براي محصولات مختلف را در دوران مديريت خود بر اداره حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزي فارس از طرف اين اداره به وزارت بهداشت داده است افزود: اين حد براي سموم محصولات مختلف متفاوت است و به ریز، ليست آن تهيه شده است كه اميدوارم با اتكا به آن ليست بتوان شرايط را براي افزايش و حفظ سطح سلامت مردم به كار برد.