سیب زمینی نخستین بار توسط سرجان ملکم در اواسط پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار به ایران آورده شده‌است، برای همین در ابتدا به آن «آلوی مَلکَم» می‌گفتند. نخستین جایی که در ایران سیب زمینی کاشته شد، روستای پشند در استان البرز بوده به همین دلیل همچنان سیب زمینی پشندی در ایران معروف است البته در حالی که از این محصول مهم که در مقاطعی از تاریخ جزو محصولات استراتژیک بوده در جهان امروزی استفاده‌های زیادی می‌شود اما در ایران تولید و فروش این محصول همه ساله با مشکلات زیادی همراه بوده است.
در بین گیاهان دو لپه، سیب زمینی مهم‌ترین محصول زراعی است که با مجموع تولید حدود 330 میلیون تن از سطحی حدود 19.1 میلیون هکتار، در حال حاضر پس از گندم، برنج و ذرت در مرتبه چهارم جهانی قرار دارد. سازگاری این گیاه به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف به گونه‌ای است که هم اکنون در بیش از 140 کشور جهان، سیب زمینی تولید می‌شود، با این حال به دلیل اثرات محدود کننده تنش‌های مختلف نظیر کم‌آبی و خشکی و نیز حرارت بالا، بیشترین میزان تولید و عملکرد این گیاه در کشورهای مناطق معتدله حاصل می‌شود.
سیب زمینی سرشار از بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین آ )است که وقتی پخته می‌شود به آسانی جذب می‌شود. ساقه و برگ‌های سیب زمینی حاوی سمی بنام سولانین است، بنابراین نباید آن را مصرف کرد.
مهم‌ترین ماده اصلی موجود در سیب زمینی نشاسته است که معمولاً 9 تا 25 درصد آن را تشکیل می‌دهد، از این رو برای تأمین انرژی ماده مفیدی است که نسبت به غلات کمتر تحت تأثیر آفات قرار می‌گیرد و پرورش آن آسان‌تر است.
سرپرست فرمانداری چادگان از انبار 46 هزار تن سیب زمینی مرغوب در انبارهای شهرستان چادگان خبر داد و گفت: امسال بیش از 60 هزار تن سیب زمینی در 2 هزار هکتار از مزارع چادگان کشت و برداشت شده است که تا کنون فقط 35 درصد این محصول به فروش رسیده است.
مهدی اسدپور ادامه داد: سیب زمینی چادگان ماده خشک بالایی دارد و کاملا بی رگ است و از مرغوب‌ترین سیب زمینی‌های کشور به شمار می‌رود اما متاسفانه کارخانه‌های استان اصفهان به جای اینکه سیب زمینی خود را از شهرستان‌های استان تهیه کنند از استان‌های هم جوار خریداری می‌کنند.
وی از قیمت پایین این محصول هم گلایه کرد و گفت: قیمت سیب زمینی سورت نشده450 تا 500 تومان و قیمت سیب زمینی مرغوب و سورت شده فقط 550 تا 600 تومان است که این مبلغ حتی هزینه کشت این محصول را هم به کشاورزان برنمی‌گرداند.
سرپرست فرمانداری چادگان گفت: در شهرستان چادگان 3 انبار کوچک غیر استاندارد با ظرفیت هرکدام 25هزارتن قرار دارد که شرایط مناسب برای نگهداری محصولات کشاورزی را ندارند.
سیب‌زمینی، ضامن سلامتی
اخیرا درباره تاریخ سیب‌زمینی در بریتانیا کتابی چاپ شده با نام «خوردنی دلپذیر: سیب‌زمینى در تاریخ جهان» به قلم جان ریدر که ممکن است خیلی‌ها آن را ندیده باشند. اما مرور کوتاه این کتاب حقایق جالبی را درباره سیب‌زمینى آشکار می‌کند و خود به خود این پرسش در ذهن‌ها بروز می‌کند که چگونه گذشتگان ما بدون این گیاه حیاتی دوام آورده بودند.
کتاب جدید هم در مورد چگونگی پیدایش سیب‌زمینى روی سفره‌های ما همه معما‌ها را نگشوده، اما بر پایه داده‌های مختلف، تاریخ پیدایش آن را به هشت هزار سال پیش کشانده است.
در آن دوران کهن انسان‌های عصر حجر در کوهستان Aand برای نخستین بار سیب‌زمینی خودرو را کشف کرده بودند که در آغاز سمی‌بوده است. اما با درآمیختن و پیوند زدن آن با گونه‌های دیگر گیاهان، سیب‌زمینى را برای استعمال غذایی مناسب‌تر کرده‌‌اند.
جالب اینجاست که فرنگی‌ها در اواخر سده ١٥ میلادی از طریق کریستف کلمب نخست با سیب‌زمینى شیرین آشنا شدند. 40 سال بعد از آن «فرانسیسکو پیزارو» یکی از فاتحان اسپانیایی آمریکا در فرهنگ مردم بومی آن سرزمین‌ها با خوردنی خوشمزه‌ای برخورد که بعدا آن با نام «پاتاتا» وارد اروپا شد.
طی سده بعدی سیب‌زمینی مزارع وسیعی را در هلند به خود اختصاص داد. اما آشنایی فرانسوی‌ها با سیب‌زمینی توسط آنتوآن پارمنتیر صورت گرفت که طی مدت محکومیتش در زندان پروسی‌ها در زمان جنگ هفت‌ساله، برای سه سال تمام صرفا سیب‌زمینی خورد و زنده ماند.
وی سال ١٧٨٥ پس از آزادی از زندان سیب‌زمینى را به درباریان پاریس معرفی کرد. گیاه تازه مورد پسند شاه واقع شد و او به پارمنتیر گفت: «روزی فرانسه به‌خاطر یافتن نان برای فقرا از تو سپاسگزار خواهد شد.» گیاه جدید در فرانسه «پوم دو تر» نام گرفت و برگردان تحت‌اللفظی آن به فارسی «سیب‌زمینی» شد.
تصمیمات اصولی، راهکاری برای رونق کشاورزی
به هر حال هم اکنون ارتزاق بسیاری از کشاورزان استان‌های اصفهان، اردبیل، همدان، آذربایجان شرقی، خراسان، فارس و ... وابسته به محصول سیب زمینی است و با قوانینی که جهاد کشاورزی کشور و ارگان‌های مربوطه اجرا می‌کنند هر سال وضعیت کشاورزان وخیم تر می‌شود.
تجربه نشان می‌دهد بسیاری از تصمیماتی که برای اداره وضعیت خرید و فروش این محصول گرفته می‌شود هیچ پشتوانه علمی و اصولی نداشته است که اگر اینگونه نمی‌بود هم اکنون بسیاری از کشاورزان در حالی که سیب زمینی وارداتی به کشور داریم مجبور نبودند محصول خود را زیر خاک دفن کنند و یا به مصرف خوراک دام‌ها برسانند.
باشد که روزی مدیران دانا، لایق و با تجربه در راس امور مربوط به کشاورزی کشور قرار گیرند و با تصمیمات اصولی راهکار تازه‌ای برای رونق کشاورزی در کشور بیابند.
۴۸
نظر شما