مس سونگون؛ صفر، چهارصد و چهارده

هومن جعفری؛
1- پیش‌شماره‌شان است؛ پیش‌شماره‌ شهرشان. وقتی می‌خواهی زنگ بزنی به خانه‌ای از خانه‌های این دیار، باید صفر چهارصد و چهارده (۰۴۱۴) را بگیری، بعد شماره‌ای را که می‌خواهی و بعد هم صدایی را می‌شنوی که به ترکی غلیظ و داغ سلامت می‌کند. تو، شهر «ورزقان» را گرفته‌ای. شهری کوچک که به خاطر سدّش، به «بهشت ماهی‌گیرها» شهره شده. سدی که چندسالی به یکی از بناهای شایسته و بزرگ شهر تبدیل شده است، بهشت ماهی‌گیرهاست. می‌آیند و بساط پهن می‌کنند و ماهی می‌گیرند. آدم یاد توصیف‌های «ارنست همینگوی» می‌افتد، در پاریس «جشن بی‌کران»؛ وقتی می‌گفت که هنگام زندگی‌کردنش در پاریس، فرصتی برای ماهی‌گیری نداشت اما همیشه لذت می‌بُرد و سر خُلق می‌آمد وقتی می‌دید ماهی‌گیرها دارند با عشق، ماهی‌های صیدشده را برای خانواده‌شان می‌برند. ورزقان، چنین‌جایی است. بهشتی با آدم‌های بخشنده که ماهی‌های خود را در اختیار ماهی‌گیرهایی می‌گذارند، که از شهرهای مجاور به آنجا می‌آیند. اینها را می‌نویسم که بدانی با چه مردمانی طرفی؛ مردمانی که داده‌های خدا را می‌گذارند در طبَق اخلاص.

۲- ورزقان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است. ر سرشماریِ سال ۸۵، برای این شهر ۳۵۴۹ نفر جمعیت ثبت کردند که تا امروز قطعاً افزایش یافته است. این جمعیتی که می‌گویم، در منطقه‌ای زندگی می‌کنند باستانی، که قدمت تمدّنش به هزاره‌ اوّلِ قبل از میلاد برمی‌گردد؛ یعنی سه‌هزار سال قبل. مردم، کشاورزند و صدالبته عسل‌کار. آذربایجان شرقی یکی از قطب‌های عسل ایران است و ورزقان، سومین شهر تولیدکننده‌ عسل در این استان. شهری است معتدل و کوهستانی و در مجاورت یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های ملی کشور، یعنی «معدن مس سونگون».

۳- «مس سونگون» از سال ۸۹ در این منطقه تیم‌داری حرفه‌ای را آغاز کرده و بعد از فراز و نشیب‌هایی که داشته، راهش را از لیگ فوتبال جدا کرده و به فوتسال روی آورده است. تیم مس سونگون که امسال به مقام سوم لیگ رسید، یکی از سالم‌ترین تیم‌های لیگ را دارد. فوتبال سالم و بدون شیله- پیله‌ بازیکنان این تیم، ریشه در روحیه‌ عشایری مردم این دیار دارد. در زمین فوتسال هم، گویی بادند در دشت. آزاد و یله‌وار بازی می‌کنند و خُرده- بُرده‌ای در کارشان نیست. فوتبالشان ایلیاتی است و صفایی دارد. خوب بازی می‌کنند و یار ملی‌پوش و باتجربه هم دارند؛ حتی دو بازیکن خارجی نیز در اختیارشان است. اما آن روحیه‌ بومی شهر را به‌خوبی به نمایش می‌گذارند. برای شهر کوچکی که معدنی چون مس را زیر پای خود دارد، ساده‌تر آن است که هویّت بومی خود را از یاد ببرد، عینِ برخی شهرهای دیگر که به مرض «تهرانی‌گرایی» دچار شدند، به دلال‌بازی و خریدن بازیکنان اسم و رسم‌دار و پُرحاشیه روی بیاورد، بزند به جادّه‌خاکیِ حرفه ای‌گری و اوّل‌چیزی را که فراموش کند، اصل و نسب باشد و اخلاق؛ اما مردمان ایلات، راه سخت را برگزیده‌اند و آن، حفظ هویت بومی و اصالتی است که باید حفظش کنند.

مس سونگون، بومی نیست. مانند بقیه‌ تیم‌های فوتبال و فوتسال و حتی والیبال و بسکتبالِ تمام شهرهای ایران، بازیکنانی از گوشه و کنار ایران جمع کرده و در کنار دو بازیکنِ تایلندی و برزیلی خود، مجموعه‌ای واحد و یک‌دست را تشکیل داده است. آنچه توی ذوق نمی‌زند این است که این تکثّر، نمودی جز وحدت و یک‌پارچگی نداشته و تنها آنها که دستی بر آتشِ فوتبال دارند می‌فهمند، که این مهم چقدر ارزش دارد. مس سونگون، اگر توانسته در همین چندسال فعالیت، به نماد هویتیِ این شهر کوچک و مردمان سرفرازش تبدیل شود، دلیلش همین است. تیمش، تافته‌ جدابافته نشده، کسی دماغش را برای همشهری‌هایش بالا نگه نمی‌دارد. اینجا غریبه‌ای در کار نیست. این یک تیم فوتسال خوب است که خوی سنّتی و رفتار مدرن را به خوبی با هم تلفیق کرده؛ یک تیم جوان و بالنده. میانگین سنی تیم درخورد تحسین است و عیار صفای مربیان و بازیکنان، حیرت‌آور.

۴- امسال مس سونگون، شرایط خوبی را سپری نکرد، تا اینکه محمدرضا کافی به عنوان مدیرعامل باشگاه منصوب شد. مسی که کافی تحویل گرفت، در شرایطی مناسب قرار نداشت؛ اما حالا که لیگ فوتسال به پایان رسیده، شاهد این هستیم که این باشگاه به رتبه‌ سوم مسابقات لیگ فوتسال دست پیدا کرده است. تیم بی‌حاشیه، دوست داشتنی و جوانمردِ مس سونگون، امسال توانست با کافی، آرامشی را تجربه کند که بسیار برای بازیکنان و مربیان این تیم حیاتی بود. مربیان و بازیکنان مس سونگون، با مدیر جوان و فرهنگ‌محورش، امسال در هیچ‌کدام از مسابقات فصل، از محدوده‌ اخلاق عبور نکردند؛ قانون را محترم شمردند و برخلاف رسم معمول مسابقات حرفه‌ای (که هوچی‌گری شالوده و اساس رفتارهای برخی تیم‌ها را تشکیل می دهد)، کوشیدند تا از محدوده‌ اخلاق و ادب عبور نکنند. مدیرعاملی که امسال، در فراز و نشیب و بالا- پایینِ مسابقات، همواره حواسش بود که تیمش را به مسیر بیراهه هدایت نکند؛ که نگذارد فراز و نشیب‌های مسابقات حرفه‌ای، این تیم بااخلاق و جوان را از جادّه‌ انصاف دور کند، که خوی ایلیاتی این تیم، خدشه‌دار نشود.

نگه‌داشتن این پیمانه‌ کج، به گونه‌ای که هم نریزد و هم در تلاطم هیجان و تب و تاب فوتسال حرفه‌ای، واژگون نگردد، کار هر کس نیست و امسال، محمدرضا کافی در عین جوانی، سکّاندار خوبی برای تیمش بود. مس سونگون، در فصل قبل اسماً به سونگون تعلق داشت اما تیمش برای شهر تبریز بود. آنها با ۵۲ امتیاز و با تفاضل گل، به نایب‌قهرمانی رسیدند و اوّل نشدند. امسال اما از تبریز و امکانات میزبانی‌اش گذشتند و به اصلیت خویشتن رجوعی موفق داشتند. تیم، شاید یک رده سقوط کرد و از دومی به سومی رسید، اما جای ۵۲ امتیاز، ۵۸ امتیاز کسب کرد. یادمان باشد اگر از استقلال و پرسپولیس و تراکتورسازی هم، میزبانی در قلعه و مرکز استان را بگیری، امتیاز از کف می دهند؛ اما سونگون، فریب رنگ و لعاب تبریز را نخورد، به شهر خودش برگشت و به‌شکلِ شایسته، نتیجه گرفت.

فصل بعد، همین مس سونگون یکی از مدعیان قهرمانی است؛ چون راه درست را برگزیده. سونگون، هزینه‌ تیم‌داری در شهرهای دیگر و کامیابی جوان‌های شهرهای دیگر را نمی‌دهد و می‌کوشد تا چراغ روشن خانه‌ خویش باشد. حالا ورزقان و جوان‌هایش، سرگرمند به مس سونگون، که سخاوتمندانه، نانِ خانواده‌ بزرگِ کارمندان و کارگرانِ شریف این معدن و صنعت را تأمین می نماید و تیم فوتسالش، پرچم فرهنگ ایلیاتی را بر بام فوتسال ایران به اهتزاز در می‌آورَد؛ با مسابقه‌ بدون شیله- پیله، با بازیِ جوان‌مردانه و تلاش برای جاانداختنِ نام شهر کوچک، اما با صفای ورزقان؛ جایی که ماهی و ماهی‌گیرهایش، خاطره‌ نوشته‌های ارنست همینگوی را در ذهن متبادر می‌کند.

41258