سریال «نفس» راه را برای نشان دادن زنان بی‌حجاب در تلویزیون هموار کرد

این برای اولین بار بود که در صحنه هایی که در لوکیشن های داخل کشور فیلمبرداری شده بود، تصویر برخی زنان بدون پوشش اسلامی به روی آنتن می آمد. اتفاقی که باعث شد تا شبکه های اجتماعی و حتی رسانه ها، پر از گمانه زنی هایی در این باره شود. بیشترین احتمال، فرضِ استفاده از کلاه گیس برای سیاهی لشکر های سریال بود؛ فرضی که با توجه به پوشش روسری برای بازیگران اصلی سریال، کمی عجیب بود. بالاخره اگر قرار است از کلاه گیس برای هنروران مجموعه استفاده شود، چرا بازیگران اصلی نتوانند از این امکان استفاده کنند؟ تصاویری که از صفحه تلویزیون گرفته شده بود، در شبکه های اجتماعی دست به دست می شد و از امکان ویژه سازندگان مجموعه «نفس» برای استفاده از کلاه گیس می گفت. برخی به مسئولان انتقاد می کردند که در شرایطی مشابه، به فیلم سینمایی «کاناپه» اثر جدید کیانوش عیاری که برای بازیگران زن، از کلاه گیس استفاده کرده بود، اجازه پخش ندادند ولی مجوز این کار را برای سریال «نفس» و در ابعادی گسترده تر (آنتن تلویزیون به جای پرده سینما) صادر کردند اما آیا واقعاً امکان و مجوز ویژه ای برای سازندگان «نفس» وجود داشته؟

سازندگان سریال واقعاً چه کار کردند؟
ساعتی بعد از پخش مجموعه، برخی از کاربران که بیشتر از بقیه خبر های این سریال را دنبال می کردند، از ابتکار جالب سازندگان برای نمایش دادن زنان بی حجاب پیش از انقلاب پرده برداشتند. چند روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان، جلیل سامان کارگردان سریال و تعدادی از همکارانش به ارمنستان سفر کردند تا با روشی جالب توجه، تصاویری را برای این سریال ضبط کنند. آن ها از تعدادی هنر مند ارمنستانی دعوت کردند تا روبه روی پرده آبی به جلوی دوربین بروند و تصاویرشان را در حالت های مختلف و از زوایای مختلفی ضبط کنند؛ در حال راه رفتن، غذا خوردن، حرف زدن و...

تکنیک پرده آبی (Chroma Key) به روشی در جلوه های ویژه سینمایی و تلویزیونی گفته می شود که در آن از بازیگران جلوی پرده ای آبی (یا گاهی سبز) فیلم برداری می شود و محیط اطرافشان در تصویر نمی افتد. بنابراین سازندگان بعد از فیلم برداری و در زمان اعمال جلوه های ویژه، می توانند هر تصویری که خواستند (دریا، کوه و...) را پشت سر بازیگر قرار دهند؛ انگار بازیگر در آن مکان حضور دارد. تکنیک پرده آبی سال هاست که در صنعت سینما استفاده می شود و فیلم ها و مجموعه های تلویزیونی ایرانی هم از آن استفاده می کنند.

روی دیگر یک ابتکار؛ انتخاب کشور مقصد
ارمنستان از چند جهت انتخابی هوشمندانه بود. مثلا چهره های شرقی مردم این کشور، شباهت زیادی به چهره مردم خودمان دارد. همین موضوع بود که پیش از رمزگشایی معما، کسی را به این فکر نینداخت که ممکن است هنروران، خارجی باشند. علاوه بر آن ارمنستان برخلاف کشوری مانند ترکیه، کشور ارزان تری است و هزینه های سفر به آن، به مراتب کمتر است. هرچه نباشد، پیشتر هم برخی فیلمسازان به کشور های خارجی (بخوانید ترکیه) سفر کرده بودند تا بتوانند در این کشور از بازیگران زن بدون حجاب فیلم برداری کنند، هرچند آن ها روش سازندگان «نفس» را برای فیلم برداری از هنروران دنبال نمی کردند. مجموعه های قبلی، مجبور بودند برای فیلم برداری از بازیگران زن خارجی بدون روسری، به کشوری خارجی سفر کنند.

روشی که می تواند تکرار شود
به نظر می رسد ابتکار جالب جلیل سامان و گروه سریال «نفس» می تواند در آینده هم برای نمایش خانم های بی حجاب در آثار تلویزیونی و سینمایی درباره تاریخ پیش از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار بگیرد؛ به خصوص این که این روش، جنجال های روش دیگر را که برای فیلمی مانند «کاناپه» اجرا شد ندارد.

302