نقش و جایگاه روسها در تعاملات میان ایران و غرب از دیرباز از مهمترین موضوعاتی بوده که در بسیاری از مقاطع، چالشهایی را در مناسبات میان اروپا و آمریکا به وجود آورده است.متعاقب تغییرات عظیمی که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفت، روسها سیاست خارجی خود در حوزه آسیا و اروپا را مورد بازنگری قرار داده و تلاش کردند تا نقش و جایگاه خود را در خاورمیانه و حوزه خلیجفارس همانند دوران اتحاد شوروی بازسازی کنند و به ایفای یک نقش مؤثر در تحولات این منطقه بپردازند.
در این میان ایران نیز در حال تبدیل شدن به قدرت منطقهای است و در طول سالهای اخیر روسها با مخالفت در برابر تشدید تحریمها علیه ایران سیاستی جانبدارانه از تهران در پیش گرفتند که این امر خود به چالشی مهم در حوزه روابط روسیه با غرب و همچنین غرب با ایران تبدیل شد.
نقش حمایتی روسها در برابر تشدید فشارهای اروپا و آمریکا در روند صدور قطعنامههای تحریم شورای امنیت علیه تهران بیانگر اهمیت این رابطه برای روسهاست، لذا این کشور بیش از هر زمان دیگری در برابر فشارهای همهسویه برای تشدید تحریمها علیه ایران قرار دارد.
استفان سستانویچ کارشناس امور آسیای مرکزی و قفقاز در شورای روابط خارجی آمریکا و از مشاوران وزارت امور خارجه در امور اوراسیا طی پرسش و پاسخی با اشاره به تحولات اخیر در حوزه روابط ایران و غرب، مواضع روسها در قبال ایران را مورد بررسی قرار داده است.
سستانویچ سالهاست که در بسیاری از مراکز سیاسی و استراتژیک آمریکا به ارائه مشاوره و راهکارهای سیاسی در حوزه سیاستگذاری میپردازد که میتوان به مرکز مطالعات اتمی، مرکز مطالعات استراتژیک و همچنین شورای امنیت ملی آمریکا اشاره کرد.
سستانویچ بر این اعتقاد است که اوباما امید فراوانی به احیای روابط میان روسیه و آمریکا از طریق اتخاذ رویکردی مشترک در قبال ایران، افغانستان وکنترل تسلیحات با روسها دارد، اما دو طرف هنوز اختلافات و تضادهای زیادی بر سر ایران دارند که این امر میتواند گفتوگوهای هستهای را با مانع روبهرو کند. این کارشناس آمریکایی میگوید: علیرغم صرفنظر اوباما از تأسیس سامانه موشکی در اروپا، روسها همچنان در برابر همکاری در حوزه منع گسترش سلاح مقاومت میکنند.
نوشتار ذیل خلاصهای از مصاحبه سستانویچ است.
* چند ماهی از اظهارات بایدن مبنی بر تمایل آمریکا برای احیای روابطش با روسیه میگذرد، روسها نیز از اقدامات اخیر آمریکا استقبال کردهاند، دیدارهایی نیز در این حوزه صورت گرفته است، سطوح روابط را چگونه ارزیابی میکنید؟
من بر این اعتقادم که تیم اوباما برآن است تا به روسها بفهماند که زمینههای زیادی برای همکاری مشترک میان دو طرف وجود دارد که بسیاری از آنها برای طرفین در اولویت قرار دارد.ایران و افغانستان برای هر دو کشور از اهمیت زیادی برخوردار است که بر همین اساس گفتوگوها همچنان ادامه دارد، اما اختلافات زیادی میان آنها به چشم میخورد. به نظر میرسد که آمریکا امیدهای فراوانی به احیای روابط با روسها دارد، اما طرف روسی همچنان با حفظ خونسردی برخلاف آمریکا در این راستا تلاش زیادی صورت نمیدهد. زمانی که کلینتون در مسکو بود، پوتین در بیچینگ به سر میبرد و این نمیتواند نشانه خوبی باشد.
* آیا این مسئله ارتباطی به ایران داشت؟
برای روسیه و چین بسیار مهم است که در جرگه قدرتهای بزرگ نقش مهمی در ثبات و امنیت منطقه ایفا کنند تا بدین ترتیب از نقش سایر قدرتها بکاهند.
* اما این تعجبآور است که هیلاری کلینتون علیرغم فضای مساعد حاکم بر مذاکرات ژنو میان ایران و غرب بر تشدید تحریمها علیه ایران تأکید میکند.
کلینتون اعلام کرده است که آمریکا درصدد اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران در این مقطع زمانی نیست، او حتی اعلام کرده است که پاسخ منفی از سوی روسها دریافت نکرده است، اما سرگئی لاوروف در دیدار با کلینتون اعلام کرد که تحریم در شرایط کنونی، گزینه مناسبی در برخورد با ایران نیست. در مجموع مواضع روسها در این زمینه دارای پیچیدگیها و ابهامات زیادی است، اما در هر حال آنها باید خود را برای اقدامات عملی آماده کنند.
*آیا توافقات حاصله درباره ارسال اورانیوم ایران به روسیه در مذاکرات ژنو همان چیزی بود که روسها همیشه خواهان آن بودند؟
روسها از سه سال قبل پیشنهاد مشابهی را به ایران ارائه کرده بودند با این مضمون که ایران میتواند با اورانیوم غنیشده روسی به همه فعالیتهای خود در حوزه دارویی و تولید سوخت ادامه دهد. ایران در وهله اول از این پیشنهاد استقبال کرد، اما پس از مدتی آن را رد کرد. در حالحاضر مقامات ایران از این موضوع استقبال کردهاند. این امکان نیز وجود دارد که این پیشنهاد عملی نشود. همه تلاش آمریکا بر این محور استوار است که همه فرآیندهای غنیسازی در خارج از ایران صورت گیرد.
مواضع روسها در زمینه پرونده هستهای ایران دارای پیچیدگیها و ابهامات زیادی است، اما در هر حال آنها باید خود را برای اقدامات عملی آماده کنند.
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 20424
نظر شما