فروغ سجادی: تئاتر خیابانی در دهههای گذشته یکی از تأثیرگذارترین تئاترها بر مخاطب بوده است؛ تئاترهایی که با یک اتفاق از خیابان آغاز میشد و به درون مخاطب راه پیدا میکرد، اتفاقهای تئاتری که مخاطب را به بازی میطلبید.
تئاتر خیابانی این روزها به اشتباه تبدیل به وسیلهای برای اجرای سوژهها و موضوعات سفارشی جشنوارههای مناسبتی شده و مسئولان فرهنگی کشور در وزارت ارشاد و شهرداری و دیگر نهادها به خاطر کمهزینه و کمامکانات بودن این شیوه تأثیرگذار نمایشی با تفسیر اشتباه از آن در جهت برگزاری رویدادها و برنامههای خود استفاده میکنند. شگفتآورتر این است که انجمن نمایشگران خیابانی خانه تئاتر نیز به عنوان تنها صنف و جایگاه حرفهای این نمایش نسبت به افت جایگاه و ماهیت این نمایش در سالهای اخیر هیچ اقدامی نکرده است.
یک هفته از برگزاری نخستین جشنواره تئاتر خیابانی با نام «همایش تئاتر خیابانی فصل رهایی» میگذرد، جشنوارهای که با موضوع آزادگان توسط بنیاد شهید برگزارشد. در این جشنواره که مدیریت آن را حامد حسینزادگان یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن نمایشگران خیابانی خانه تئاتر برعهده داشت، نمایشهایی با سطح کیفی متفاوت اجرا شد و جوایز قابل توجهی به برگزیدگان آن تعلق گرفت.
از سوی دیگر جشنواره تئاتر حقیقت نیز که یک جشنواره موضوعی است برای تئاتر خیابانی بخش ویژهای در نظر گرفته و مسئولان و متولیان دفتر تئاتر خیابانی در مرکز هنرهای نمایشی در فکر برگزاری جشنواره سراسری آن، مهر ماه در مریوان هستند و صحبت از اختصاص یک مکان ثابث برای اجرای این نوع نمایش میکنند.
این در حالی است که ذات هنر تئاتر خیابانی با مناسبتی شدن و داشتن مکان ثابت اجرا مغایرت دارد و هرگونه نگاه تشریفاتی به این هنر خودجوش موجب تضعیف جایگاه آن میشود. واقعیت این است خلاف تصور برخی از کارشناسان و مسئولان تئاتر خیابانی تنها به تئاتری که در فضای باز و بدون سقف یا خیابان اجرا میشود، گفته نمی‌شود. تئاتر خیابانی تئاتری خودجوش،عصیانگر و اجتماعی است که در مواجهه با رویدادهای جامعه و واکنش مخاطبان در خیابان میتواند به هنری تأثیرگذار و ماندگار تبدیل شود، چیزی که این روزها جای آن در تئاتر کشور خالی است.
بهبود وضعیت تئاتر خیابانی مستلزم تغییر نگاه است
به گفته وحید لک کارشناس و یکی از فعالان تئاتر خیابانی، برای بهبود وضعیت تئاتر به خصوص تئاترخیابانی باید خوب دیدن را یاد بگیریم و آموزش بدهیم.
او درباره مشکلات و معضلات تئاتر خیابانی کشور به خبرآنلاین میگوید: «عمدهترین مشکل این گونه هنر نمایشی، بیهدفی، سر در گمی و نداشتن آینده روشن است که نشات گرفته از کمبود آگاهی و نبود شناخت متدهای روز دنیا از سوی مسئولان و متولیان این امر است.»
به گفته لک هنوز بعد از گذشت 70 سال از عمر این هنر فرهنگساز در دنیا، مسئولان در انتخاب محلهای اجرا ناآگاهانه و شتابزده عمل میکنند و این در حالی است که میتوان بدون هرگونه تقلید و کپیبرداری، از تجربیات خود و دیگران به نحو مطلوبی بهره برد، زیرا عبرت گرفتن و پند آموختن از تاریخ امری اجتناب‌ناپذیر و ضروری است.
مسئول گروه مستقل تئاتر خیابانی آبی ، ادامه میدهد: «درآمدزایی و بحث خصوصیسازی دو نکته مهم و قابل توجه در مورد این هنر است، ولی آموزش و تربیت نیروهای اجرایی مطمئن، تبلیغات محیطی مناسب، بالا بردن شناخت و آگاهی متولیان و دستاندرکاران، در نظر گرفتن فضاهای مناسب همچون مقابل فروشگاههای زنجیرهای، میادین بزرگ شهر، فضاهای توریستی، زیارتی، تفریحی و... جلب نظر و توجه مسئولان و هنرمندان برای انجام امور کلیدی و ریشهای، همگی از جمله مواردی است که میتواند باعث رشد و اعتلای تئاتر خیابانی شود.»
مسئول سابق انجمن تئاتر خیابانی خانه تئاتر، یکدست شدن گروههای تئاتر خیابانی را راه حل مناسبی در جهت خروج از بحران کنونی میداند و میگوید: «با اهمیت دادن به تشکیل گروههای حرفهای، ارائه برنامههای راهبردی به صورت سالانه، تصویب بودجه سالانه تئاتر خیابانی به صورت مجزا و اختصاص بخشی از بودجه تبلیغات سازمان‌ها و نهادها برای تقویت تئاتر، اختصاص چند پلاتوی حرفهای و ویژه برای تمرین و تولید آثار ارزشمند، بوجود آوردن شرایط تبادل اطلاعات حرفهای با گروههای پیشرو در جهان و از همه مهمتر با حذف بخش بازخوانی میتوان به آینده حرفهای فعالان این هنر ارزشمند و فرهنگساز امیدوار شد.»
نظر شما