الناز محمدی: سقف خانه‌شان مقوایی است، دیوارها و کف‌پوش آن نیز. اندازه بزرگی هم ندارد، نهایت دو متر در یک متر. اسمشان هم بنابر خانه‌ای که نه به اختیار که بنابر اجبار یا مصلحتی که معلوم نیست از کجا آمده، انتخاب کرده‌اند، کارتن خواب شده است. یعنی کسانی که فرق نمی‌کند زمستان باشد یا تابستان، صبح باشد یا شب، ظهر باشد یا عصر، به هرحال برای خوابیدن، جایی جز خیابان و سقفی جز یک مقوای کهنه و بالای آن آسمان ندارند. برای پیدا کردنشان نیز لازم نیست جستجوی زیادی کرد. همینکه از خیابان امام خمینی به پایین‌تر را کمی بالا پایین کنیم، تعداد زیادی از آنها را می‌توانیم ببینیم که کنار خیابان‌ها دراز کشیده‌‌اند و اگر خوابشان نبرده باشد یا سیگاری بر لب دارند یا اگرنه، دارند کاری می‌کنند تا شاید خوابشان ببرد.
هرچند در میان افراد جامعه بیشتر اینطور جا افتاده است که کارتن‌خواب‌ها مرد و اکثرشان معتادند اما خلاف این تصور و اینطور که دیگر کم کم مسئولان شهری کشور دارند بر زبان می‌آورند، زنان هم تعداد زیادی از این کارتن‌خواب‌ها را تشکیل می‌دهند. به طوری که مرتضی طلایی، رییس کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی شورای شهر تهران عادی شدن حضور زنان معتاد و کارتن خواب در کنار خیابان را زنگ خطری برای جامعه دانسته و گفته است که « اگر تاکنون فقط می‌دانستیم که تعداد زنان معتاد قابل توجه است، حال این نگرانی را داریم که این زنان معتاد که شرایط نامساعدی را دارند، در سطح جامعه بیش از قبل به چشم می‌خورند و همه این موارد نشان می‌دهد که خانواده در جامعه ما دچار تزلزل شده است.»
نبود سند جامعی برای رفاه اجتماعی، کم بودن مراکز مختلف حمایتی دولتی یا خصوصی و حتی سازمان‌های مردم نهاد برای رسیدگی به زنان کارتن خواب یا معتاد، کم بودن ظرفیت مراکز فعلی نگهداری کارتن خواب‌های معتاد و غیرمعتاد زن که متعلق به شهرداری است، افزایش روز افزون کودکان فراری و خیابانی و مخصوصا دختران، از جمله دلایلی است که برای وضعیت کنونی زنان و مردان کارتن خواب از سوی کارشناسان اجتماعی عنوان می‌شود.
بر اساس آمار اعلام شده و رسمی، زنان کارتن خواب 2 درصد از کل افراد کارتن خواب را تشکیل می‌دهند و متوسط سنی آنها 25 تا 45 سال است. اما اینطور که معلوم است و از اظهارنظرهای همراه با نگرانی مسئولان شهری بر می‌آید، تعداد این زنان روز به روز در حال افزایش است؛ زنانی که چه معتاد باشند چه نباشند، علاوه بر تمام مشکلاتی که همه کارتن‌خواب‌ها دارند، نگاه افراد جامعه و هنجارهای آن را هم باید از جمله گرفتاری‌های آنها دانست که حتی گاه باعث می‌شود سرپناه‌های کوچکی که برای آنها ساخته می‌شود از سوی افرادی که در محله‌های این کمپ‌ها زندگی می‌کنند مورد هجوم قرار بگیرند.
در جدول زیر تعدادی از اظهارنظرهای کارشناسان اجتماعی و مسئولان را در مورد وضعیت کارتن‌خواب‌ها در کشور می‌خوانید.
|
نام |
سمت / عنوان |
اظهارنظر |
|
مرتضی طلایی |
رییس کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی شورای شهر تهران |
به نظر می‌رسد، همین حالا هم ظرفیت مراکز فعلی نگهداری کارتن خواب‌های معتاد و غیرمعتاد زن شهرداری به طور کامل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، اما معمولا در برخی از مقاطع سال فضای موجود نگهداری موقت کارتن خواب‌ها با نیاز جامعه برابر نیست که البته این شرایط موقتی است. نمی‌توان در همه نقاط شهر برای زنان و مردان کارتن خواب مراکزی را ایجاد کرد، چرا که شرایط اجتماعی ما این اجازه را نمی‌دهد. متاسفانه شرایط خانواده و بنیاد اجتماعی آن در جامعه دچار مشکلات عدیده‌ای شده و آمار قابل توجه طلاق در جامعه، افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار، زنان کارتن خواب و معتاد را به همراه دارد. |
|
عباس دیلمی‌زاده |
مدیرعامل یکی از انجمن‌های خیریه فعال در حوزه کارتن‌خواب‌ها |
این مرکز، تنها سرپناه موجود در تهران برای اقامت شبانه زنان معتاد کارتن خواب محسوب می‌شود که به معتادان محله‌های شوش، مولوی و دروازه غار خدمات ارائه می‌کند. سازمان بهزیستی و انجمن با سنجش پراکندگی جمعیت زنان معتاد در منطقه، این محل را انتخاب کرده‌اند و این سرپناه پیشتر در محله‌ای دیگر هم راه‌اندازی شده بود، اما با مشکلاتی که مردم به وجود آوردند، تعطیل شد. آوارگی این زن‌ها مسلما باعث گسترش بیشتر انواع آسیب‌های اجتماعی خواهد شد. متولیان درمان اعتیاد، باید سیاستشان را در قبال این زن‌ها معلوم کنند که با حمایت از آنها موافقند یا نه؟ اگر جواب مثبت است چقدر برای تامین نیازهای اولیه سرپناه دادن به آنها، مثل تامین امنیت و مکان مناسب برای اقامتشان تلاش می‌کنند؟ |
|
فرهاد اقطار |
مدیرکل دفتر پیشگیری از اعتیاد بهزیستی |
سرپناه بر اساس تعریف علمی آن، باید نزدیک‌ترین محل به پاتوق معتاد باشد و به همین دلیل انتقال چنین مرکزی به خارج از شهر کاملا اشتباه و بی‌معناست. مردم باید بپذیرند که با انکار آسیب‌های اجتماعی نمی‌شود آنها را پاک کرد و دیر یا زود خودشان هم گرفتار می‌شوند. اگر انجمن پیش از تاسیس مرکز با معتمدان محل مشورت می‌کرد و نسبت به لزوم تاسیس چنین مرکزی آگاهشان می‌کرد، شاید امروز واکنش اهالی محل نسبت به این مرکز کاملا متفاوت بود و حتی در اداره آن مشارکت می‌کردند. |
|
طه طاهری |
قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر |
شهرداری همانند جمع‌آوری مردان کارتن خواب و معتاد برای جمع‌آوری زنان معتاد و کارتن خواب هم مسوولیت دارد. اگر چه تعداد زنان کارتن خواب و ولگرد که معتاد هم باشند، زیاد نیست، اما باید برای این افراد هم تدابیر لازم اندیشیده شود. در حال حاضر چند محل برای زنان به عنوان کمپ موقت نگهداری فعال است، اما این کمپ‌ها در تهران و شهرهای دیگر بنا بر ظرفیت و نیز تعداد زنان معتاد کارتن خواب افزایش می‌یابد. |
|
رسول خادم |
عضو شورای شهر تهران |
تعدادی از کارتن خواب ها دچار بیماری هایی همچون هپاتیت و ایدز هستند اما بیمارستان های وزارت بهداشت به دلیل عدم اعتبار، آنها را پذیرش نمی‌کنند. |
|
نصرت الله داهی |
رییس سرای احسان کهریزک |
همه نوع بیماری را می توان میان کارتن خواب ها پیدا کرد. از گال و شپش گرفته تا ایدز و هپاتیت . نصرت الله داهی می افزاید در حال حاضر 7 مورد بیمار ایدزی در مرکز وجود دارد. اکثر مددجویان منتقل شده به این نهاد نیازمند درمان ارتوپدی و جراحی هستند که به بیمارستان های شهر منتقل می شوند و هزینه ها نیز یا توسط سرای احسان کهریزک یا کمک نیکوکاران پرداخت می‌شود. |
|
محمد علی دادخواه |
وکیل دادگستری |
از نظر قانون کارتن خوابی جرم محسوب نمی‌شود چون تکالیف دولت هاست که باید در خصوص تامین امنیت و بهداشت و فرهنگ افراد جامعه اقدام کنند و این برمی‌گردد به عدم اجرای تکالیف دولتها. مضاف بر اینکه برابر اصل قانونی بودن جرم و مجازات ما جرمی به نام کارتن خوابی نداریم. ذات ولگردی در نهایت به عنوان کسی که شغل و اقامتگاه مشخصی ندارد، قابل تعقیب است اما کارتن خواب کسی است که اجتماع نتوانسته شغل برایش تامین کند و این چیزی نیست که قابل تطبیق با مورد ولگردی باشد. |
42
نظر شما