قیمت بنزین در پنج سال گذشته افزایش نداشته و دولتمردان ترجیح می‌دهند که قیمت آن بر خلاف روند تورمی حاکم بر اقتصاد، ثابت بماند . در رتبه های جهانی ، ایران معمولا دومین کشوری است که بنزین ارزان در اختیار شهروندانش قرار می دهد . جایگاه اول نیز سال هاست در تصرف ونزوئلا و هوگو چاوز و نیکلاس مادورو است .
تفاوت قیمت بنزین در کشورهای مختلف به دلیل اعمال مالیات و یارانه‌هایی است که دولت ها تخصیص می دهند . گزارش ها گویای این است که قیمت بنزین در ایران نسبت به کشورهای همسایه ارزان تر بوده و این خود بدترین مشوق برای فعالیت بیشتر قاچاقچیان شده است . بر طبق آمار و ارقام ،ر وزانه ۹۰ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف می شود و به صورت تخمینی برآورد می شود که روزانه بین ۱۰ تا ۴۰ میلیون لیتر بنزین از ایران قاچاق می شود .
این اتفاق هم منابع ملی را تلف می کند و هم آثار مخرب زیست محیطی دارد. وجود چنین فاکتورهایی در اقتصاد ایران، ناخودآگاه شرایط را به سمتی می برد که در آن ضرورت سهمیه بندی بنزین در کشور و اصلاح قیمت ها مطرح می شود . از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که تورم حدود پنجاه درصدی فروردین ماه سال ۹۸ و گرانی برخی اقلام و کالاها از خودرو گرفته تا مواد غذایی، اقتصاد ایران را با شرایط اضطراری درگیر کرده است . جدای از تحریم های سنگین ایالات متحده آمریکا و ققل شدن مراودات بانکی و تجاری ایران با اکثر کشورهای دنیا، باعث بر هم خوردن تعادل در اقتصاد نیز شده است. تقریبا همه کارشناسان با سهمیه بندی بنزین به صورت کلی موافقند اما نباید از این نکته غافل شویم که در هر اقتصادی ، هر تصمیم و سیاست درستی تنها در زمانی می تواند مفید باشد که زیرساخت های آن آماده شده باشد . شرایط موجود اقتصاد ایران،در حدی ملتهب است که دولت نمی تواند هر تصمیمی را بدون در نظر گرفتن میزان عوارض و تبعاتش عملیاتی کند . دولت طی چند ماه گذشته به دنبال سهمیه بندی و اصلاح قیمت بنزین بوده است اما در گام اول بایستی مشخص شود که این کار با هدف جبران کسری بودجه طراحی شده یا هدف از اجرای ان، مقابله با قاچاق بنزین است؟
شاید هدف تامین نقدینگی لازم برای پرداخت یارانه های نقدی است . یکی از موضوعات مغفول مانده در این حوزه بحث ناکارامدی های مدیریتی در هدررفت انرژی ، افزایش قیمت تمام شده بنزین و پایین بودن راندمان تولید بنزین در پالایشگاه های ایران است .
موضوع دیگر بحث کیفیت خودروهای تولیدی در کشورمان است . امروزه میانگین مصرف بنزین در خودروهای تولیدی حدود ۱۱ لیتر و حتی بیشتر است . تردیدی نیست که بهبود کیفیت خودروهای داخلی و نزدیک شدن آن به استانداردهای جهانی که حدود ۷ لیتر است، نقش تاثیرگذاری در کاهش مصرف بنزین در بلند مدت خواهد داشت . نظرات کارشناسان و تحلیلگران در خصوص افزایش قیمت یا ثابت ماندن نرخ سوخت همچون دولتمردان و ساکنان ساختمان بهارستان متفاوت است . گروهی می گویند که قیمت سوخت باید آزاد شود و گروه دیگر به شدت معتقد به بروز آثار تورمی افزایش قیمت بنزین هستند.
بیشتر از یک سال است که مردم در بیم افزایش قیمت ها و کاهش ارزش سرمایه های زندگیشان خبرها رادنبال می کنند و با کوچکترین تلنگری از یک خبر ظاهرا قطعی، هراسناک می شود و اولین راهکاری که به ذهنشان می رسد انبار کردن اجناسی است که قرار است گران شود . این گونه است که برای همه چیز صف می کشند، دلار، سکه، پراید، مرغ گوشت و حتی بنزین.
به نظر می رسد مهمترین کارویژه دولت تقویت اعتماد عمومی در مردم است تا در سایه این بازگشت ، امکان اجرای سیاست های اصلاحی فراهم شود.
* تحلیل‌گر اقتصادی
۲۲۳۲۲۳
نظر شما